علت لجبازی کودک را کشف کنید

اختلال در عملکرد غدد و اعصاب، تناسب نداشتن قد و وزن، کم‌کاری یا پرکاری غدد یا اضطراب‌های نهان و فراگیر از مهم‌ترین دلایل بیولوژیک است که در بروز رفتار لجبازی کودکان نقش بسزایی دارد؛ از سوی دیگر، شیوه‌های تربیتی و سبک‌های رفتاری والدین عامل مهم دیگری است که باعث پرورش و تقویت رفتاری لجبازی در کودکان می‌شود؛ چهار سبک توجه والدین یعنی توجه ناکافی والدین، توجه مشروط، توجه افراطی و توجه منفی عمدتا ریشه لجبازی در کودکان است. وقتی کودک دچار کم توجهی می‌شود با لجبازی قصدی جز برانگیختن توجه والدینش ندارد یا وقتی والدین به کودکشان می‌گویند: «اگر به حرفم گوش ندهی، دیگر تو را دوست ندارم» در این صورت به طور ناخودآگاه دوست داشته شدن یا نداشته شدن کودک را به انجام دادن یا ندادن کاری مشروط می‌کنند که گاه علت لجبازی کودک محسوب می‌شود.

همچنین توجه افراطی به کودک، لجبازی را در کودکان پرورش داده و آن را تقویت می‌کند. در حقیقت نوعی از لجبازی کودک با استقبال والدین همراه می‌شود که کودک با امتناع و اصرارهای ناموجه سعی می‌کند توجه و رضایت والدینش را جلب کند. معمولا این کودکان پرتوقع با تاثیرات عاطفی مثبت یا با مجهز شدن به سلاح «لوس شدن» سعی می‌کنند والدین‌‌شان را مغلوب و تسلیم خواسته‌‌ خود کنند و در توجه منفی نیز که اغلب با انتقاد، سرزنش، توهین، مقایسه، داد و فریاد و... همراه است کودک با توسل به لجبازی درصدد دفاع از خود بر می‌آید.

از سوی دیگر، ناکامی و احساس شکست در رسیدن به اهداف خود و احساس یاس و ناامیدی از دیگر عواملی است که کودک صرفا به خاطر جبران این وضعیت خود، شروع به لجبازی می‌کند، همچنین بروز ندادن خشم، اضطراب و تنش‌های درون خانوادگی، والدین سلطه‌گر، سرزنش و امر و نهی بیش از حد به کودک، نبود اعتماد به نفس، مقاومت در برابر تغییر یا ترس‌های غیر منطقی نیز باعث لجبازی در کودک می‌شود.

نسرین صفری

روان‌شناس بالینی