ورزش را بشنوید!

با این حال ورزش از آن مقولاتی است که هم جذابیت رسانه‌ای داشته و هم مخاطب انبوه و فراوانی دارد. گرچه شبکه‌های مختلف رادیویی دست‌کم یک برنامه ورزشی را در طول هفته روی آنتن می‌برند اما شبکه اختصاصی رادیو ورزش هم وجود دارد که تمام هویت و ماهیت رسانه‌ای آن منوط به ورزش است و با تار و پود آن در هم تنیده شده و البته منظور از ورزش هم در آن فقط فوتبال نیست بلکه به همه رشته‌های ورزشی می‌پردازد.

کارکردهای ورزش در رادیو

وقتی ورزش را به‌عنوان یک سوژه رسانه‌ای در نسبت با رادیو در نظر بگیریم، آنگاه می‌توان کل برنامه‌های ورزشی را در چند مدل و الگو یا ساحت ورزشی مورد بازخوانی و طبقه‌بندی قرار داد. از جمله «گزارش ورزشی» که در آن به شکل زنده اما بدون تصویر به گزارش یک مسابقه ورزشی در حال انجام می‌پردازد. در این میان البته سه ورزش «فوتبال»، «کشتی» و «والیبال» بیش از ورزش‌های دیگر مورد توجه بوده و گزارش آن با هیجان بیشتری همراه است. بویژه این‌که در رادیو نه با تصویر که با صدا روبه‌رو هستیم و گزارشگر باید از طریق کلام و نوع گزارش خود بتواند هم اتفاقاتی که در زمین رخ می‌دهد را به شنونده منتقل کند و هم هیجان و التهاب بازی را. برخی معتقدند که شنیدن گزارش ورزشی از رادیو بیش از تماشای آن از طریق تلویزیون هیجان دارد، چون مخاطب تصویری از مسابقه ندارد و از طریق کلام گوینده خیال پردازی و تصویرسازی می‌کند و این بر هیجان آن می‌افزاید. دومین برنامه ورزشی در رادیو پخش «اخبار ورزشی» است که به اطلاع‌رسانی در زمینه رخدادهای ورزشی پرداخته و کارکرد آگاهی‌بخشی دارد. اخبار ورزشی به‌واسطه ذات رقابتی ورزش همواره از شور و هیجان برخوردار بوده و با حاشیه‌های خبری زیادی مواجه است که شنیدن‌شان این بخش خبری را جذاب می‌کند. سومین کارکرد رادیویی ورزش را باید در «تحلیل و کارشناسی ورزشی» جستجو کرد که یکی از داغ‌ترین برنامه‌های رادیویی است که گاه با جنجال و حاشیه‌های خبرساز همراه می‌شود. در این برنامه با حضور متخصصان امر ورزش و کارشناسان رشته‌های ورزشی یک مسابقه یا تیم ورزشی یا یک رخداد و جریان ورزشی مثل جام جهانی فوتبال مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. به این موارد می‌توان مصاحبه و گفت‌وگو با ورزشکاران یا مربیان ورزشی را هم افزود که جذابیت‌های خاص خودش را دارد. این برنامه از ظرفیت‌های خبرسازی بالایی برخوردار بوده و می‌تواند به مطبوعات ورزشی خوراک خبری بدهد. هرچند که این یک رابطه دوطرفه است و رادیو نیز بسیاری از اخبار ورزشی خود را از طریق منابع مطبوعاتی تامین می‌کند. حتی یکی از برنامه‌های همیشگی رادیو نه فقط شبکه ورزش که اغلب شبکه‌های رادیویی در بخش خبری، خواندن تیتر روزنامه‌های ورزشی است که اتفاقا طرفداران زیادی هم دارد.

در ادامه این گزارش به برخی از برنامه‌های مهمی می‌پردازیم که در رادیو ورزش تولید و پخش می‌شود. برخی از این برنامه‌ها به یک برند رسانه‌ای ورزشی تبدیل شده و شنوندگان پروپا‌قرصی دارد.

فرهنگ و ورزش

واقعیت این است که ورزش صرفا یک تفریح و سرگرمی یا تکنیک‌هایی برای سلامت نیست بلکه به شدت با فرهنگ و ابعاد آن درهم آمیخته و رابطه متقابلی بین این دو مقوله وجود دارد. ضمن این‌که خود ورزش نیز واجد فرهنگ بوده و همواره از چیزی به اسم «فرهنگ ورزشی» سخن به میان می‌آید. برنامه «فرهنگ و ورزش» با رویکرد توجه به اصلاح و پالایش فضای فرهنگی ورزش ایران در راستای اعتلای فرهنگ در امر ورزش پرداخته و از شنبه تا پنجشنبه به مدت 120 دقیقه روی آنتن می‌رود. برنامه‌ای که کارکرد فراورزشی داشته و به فرهنگ‌سازی در زمینه ورزش و اخلاق و رفتار ورزشی کمک می‌کند.

یک فنجان چای داغ

پیشکسوتان ورزشی بویژه قهرمانان نامدار رشته‌های مختلف همواره مورد توجه و احترام مردم بوده‌اند و حرف‌های آنها سرشار از خاطرات و تجربیاتی است که شنیدنشان جذاب و آموختنی است. برنامه «یک فنجان چای داغ» رادیو ورزش با همین نگاه به سراغ این افراد می‌رود و به گفت‌وگوی صمیمی و بی‌پرده با قهرمانان و پیشکسوتان ورزش می‌پردازد. این برنامه علاوه بر مخاطبان و علاقه‌مندان به حوزه‌‌های ورزشی برای ورزشکاران رشته‌های مختلف نیز مفید بوده و می‌توانند از تجربیات پیشکسوتان خود در آن رشته بهره برده و با رمز و راز موفقیت آنها آشنا شوند و آن را برای پیشرفت حرفه‌ای خود به کار ببرند.

روان‌شناسی ورزش

ورزش از آن دست مقولاتی است که رابطه تنگاتنگی با ورزش دارد. اگرچه در ظاهر ورزش با سلامت تن و بدن سر و کار دارد اما نقش سلامت ذهن و روان را نمی‌توان در موفقیت یا شکست‌های ورزشی نادیده یا دست‌کم گرفت. چه بسا حفظ و تقویت روحیه و داشتن اعتماد به نفس بالا در ورزش بیش از سلامت بدنی نقش داشته باشد و امروزه تقریبا تمام تیم‌های ورزشی در کنار خود از حضور یک یا چند روان‌شناس بهره می‌برند. از سوی دیگر ورزش و بویژه مسابقات و رقابت‌های ورزشی با هیجان و استرس همراه بوده و این مساله اهمیت و ضرورت روان‌شناسی ورزش را مضاعف می‌کند. برنامه «روان‌شناسی ورزش» به تحلیل و بررسی نقش عوامل روانی و استرس و... روی موفقیت و پیروزی ورزشکاران می‌پردازد و هر بار یک موضوع مرتبط و جذاب در این رابطه را محور برنامه خود قرار می‌دهد که شنیدن آن با کسب اطلاعات مفیدی در این زمینه همراه است.

از فوتبال چه خبر؟

قطعا فوتبال پرطرفدارترین رشته ورزشی است که حجم اخباری که پیرامون آن تولید می‌شود هم بسیار زیاد است. نه فقط خبر که حاشیه‌ها و شایعات و جنجال‌های خبری پیرامون آن بالاست و کمتر پیش می‌آید که در این زمینه با کمبود خبر مواجه شویم. برنامه «از فوتبال چه خبر» که به‌جز روزهای جمعه از رادیو ورزش پخش می‌شود به اخبار و رخدادهای فوتبالی ایران و جهان می‌پردازد و مدت زمان این برنامه نزدیک به یک ساعت است.

سید رضا صائمی