یک ماجراجویی علمی

موتورجستجو برنامه‌ای علمی است که تلاش می‌کند با ایجاد نوعی هیجان فکری، ذهن پرسشگر مخاطبانش را به چالش کشیده و انگیزه‌ای نو در جهت یافتن پاسخ‌هایی مبتنی بر علم روز را در آنان ایجاد کند. این برنامه که براساس آمار، عنوان پربیننده‌ترین برنامه علمی شبکه آموزش را به خود اختصاص داده است از اسفند سال گذشته، از شبکه آموزش پخش می‌شود.

با سیاوش صفاریان‌پور که کارگردانی و اجرای این برنامه علمی را بر عهده دارد، گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

با توجه به این‌که برنامه‌های علمی به دلیل خاص بودن محتوا، معمولا در جذب مخاطب با مشکلاتی مواجه هستند، چه تمهیداتی برای جذب مخاطب اندیشیده‌اید؟

اصلی‌ترین نکته در مورد برنامه‌های علمی این است که باید به مفهوم تلویزیون وفادار باشند؛ در واقع ویژگی اصلی یک برنامه تلویزیونی، سرگرم‌کنندگی است و اطلاع‌رسانی و آموزندگی، ضلع‌های دوم و سوم این مثلث را تشکیل می‌دهند. از آنجا که مخاطبان برنامه‌های علمی، بر خلاف کلاس‌های آموزشی، با برنامه،در تعامل دائمی نیستند، طبیعتا این برنامه‌ها جایگاهی در آموزش مستمر و طولانی نخواهند داشت. از این روی می‌کوشیم اطلاعات را نه به صورت مبحث، بلکه در قالب پاراگراف و به‌صورت فشرده، در اختیار مخاطب قرار دهیم. همچنین سعی کرده‌ایم با اضافه کردن فضاهای شاد و خاص به برنامه، تنوع و تفاوت‌هایی ایجاد کنیم تا بتوانیم بینندگان را به همراهی با برنامه تشویق و ترغیب کنیم.

مواردی که برنامه موتور جستجو را خاص می‌کند، چیست؟

موتور جستجو، یک ماجراجویی علمی است. جستجوگری که ما را به یک فناوری علمی، تاریخچه برخی از علوم و اتفاقات یا پرسش‌های ساده‌ای که همیشه گوشه ذهن مخاطب بوده‌اند، می‌رساند.

ما در این برنامه سعی کرده‌ایم با استفاده از دکور، تیتراژ و حتی موسیقی متفاوت، به نوعی ذهن مخاطب را به چالش کشیده و کنجکاوی او را تحریک کنیم؛ به‌عنوان مثال در تیتراژ برنامه از سازهای جدیدی که به نوعی شبیه ضایعات فلزی هستند، استفاده کرده‌ایم تا بیننده از ابتدا با فراخوان یک چیز متفاوت مواجه شود. در واقع تیتراژ شروع، به نوعی گویای تعامل انسان و ربات است و با اصواتی نوگرا، تصویر ذهنی ما را به جهانی جدید و متفاوت معطوف و متصل می‌کند. دکور برنامه هم پر از کنتراست و تضاد است که بیننده را با فضایی عجیب و کارگاه مانند که کاناپه‌ای دارد، در گوشه‌ای دیگر از آن میزی آزمایشگاهی قرار گرفته و تعارضاتی دیگر مواجه می‌کند تا فرد را به تعمق بیشتری وادار کند.

بخش‌های مختلف برنامه بر چه عناوینی استوار شده اندو هریک چه ویژگی‌هایی دارند؟

یکی از بخش‌های مهم برنامه، بخشی با عنوان «جهان‌های موازی» است. در این بخش از فضاهای مجازی، با توجه به گستردگی حضور و درگیری بخشی از زندگی بشری، با عنوان جهان‌های موازی یاد شده است. جهان‌هایی که نه در خیال، بلکه حقیقتا، افراد در آنها زندگی می‌کنند، به‌طوری که انگار همزمان در چند دنیا حضور دارند. راهبری این بخش را آرش برهمند بر عهده دارد و درخصوص دنیای الکترونیک و تازه‌های دنیای فناوری، اطلاعاتی را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

همچنین یکی از رویکردهای این بخش، ایمنی در فضای مجازی، آموزش و نحوه مقابله و در امان ماندن از هکرها، ویروس‌ها و... است.

بخش دیگر برنامه موتور جستجو، با عنوان «20 هزار فرسنگ زیر دریا»، به ماجراجویی در اعماق اقیانوس‌ها می‌پردازد. موجودات و شگفتی‌های اقیانوس‌ها را با فیلم‌ها و عکس‌های بکر و شگفت‌انگیز به تصویر کشانده و ذهن مخاطب را کنجکاو و مسحور می‌کند. سردبیری و راهبری این بخش را کاظم کوکرم بر عهده دارد.

در بخش «خرابکاران» آریا صبوری که کارشناس مکاترونیک است، لوازم الکترونیکی‌ای را که در زندگی روزمره از آنها استفاده می‌کنیم اوراق و کالبدشکافی می‌کند تا مخاطب بتواند با ساختار ابزاری از قبیل ال‌سی‌دی، ال‌‌ای‌دی، تلفن همراه و... آشنا شود.

در بخش«میز تورنوسول»، پدیده‌های روزمره را از دید علمی و در محیط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار می‌دهیم. در این بخش یک کاراکتر نمایشی هم با عنوان «آقای آزمایش» داریم که محمد علیزاده این نقش را ایفا می‌کند. دکتر محمدرضا نوروزی و نفیسه نعیمی‌پور هم کارشناسان و آزمایشگران این بخش هستند.

«جای پا» یکی دیگر از بخش‌های این برنامه است که در آن امیرحسین موسوی به مسیر حرکت انسان از غارنشینی تا امروز پرداخته و مفاهیمی از جمله شروع دوران درک انتزاعی انسان از جهان، تمایز انسان هوشمند از سایر موجودات، آشنایی انسان با آتش و شروع پخته‌خواری و... را با استفاده از اسلایدها، تصاویر و فیلم‌ها، مورد بررسی قرار می‌گیرد. عرفان خسروی در بخش دیرینه‌شناسی، با استفاده از اینفوگرافی‌های مختلف ولی مرتبط، از جمله نمونه‌های علمی و مشاهداتی، فسیل‌ها، ماکت‌ها و سایر ابزارهای مرتبط و متصل، به انتقال مفاهیم کمک می‌کند.

قسمت دیگری داریم با عنوان «مسافران». در این بخش از افرادی که به مناطق بکر و متفاوت از جمله سفر برای دیدن شفق قطبی یا سفر به آلاسکا و... سفر کرده‌اند، دعوت به عمل می‌آوریم تا مشاهدات خود را با بینندگان در میان بگذارند.

«خطاکاران موفق» یکی دیگر از بخش‌های برنامه است که در آن به چرخه شکست‌هایی که نهایتا افراد موفق را به پیروزی رسانده‌اند، پرداخته می‌شود.

یکی دیگر از بخش‌های پر مخاطب برنامه، بخش «لیمبیک» است که نام نقطه‌ای از مغز می‌باشد. در این قسمت که کارشناسی آن برعهده دکتر رضا پناهی و دبیری آن بر عهده فرهاد شمسیان است، به کارکرد مغز و چگونگی رفتار ما با توجه به تغییرات ساختار بیوشیمیایی و الکترو‌شیمیایی مغز پرداخته می‌شود.

فریبا نحوی