باید به سینه رفت زینجا تا فلسطین...

از دوشنبه‌شب که تظاهرات خونبار معترضان در نوار غزه به شهادت دست‌کم 59 نفر و زخمی‌شدن بیش از 2000 فلسطینی انجامید تا حالا، شبکه‌های اجتماعی مختلف، پر است از تصاویر رقت‌بار نوار آن معروف که مدتی است انگار مرز انسانیت و جز آن شده است. دیروز هم، یک روز پس از سالروز بیرون رانده‌شدن صدها هزار فلسطینی از سرزمین خود که به یوم‌النکبه (روز نکبت) فلسطینی‌ها در کرانه باختری و نوار غزه به خیابان آمدند تا سر خط اخبار رسانه‌های جهان باشند.

حالا 70 سال از روز نکبت می‌گذرد؛ 15 ماه می‌سال 1948. برای اسرائیل اما همه روزها نکبت است بخصوص همه روزهای سالی که با تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر انتقال سفارت ایالات متحده به بیت‌المقدس آغاز شده است؛ تصمیمی که فلسطینیان آن را ضربه‌ای مهلک به روند صلح می‌دانند و از همین روست که ظهر دوشنبه همزمان با بازگشایی سفارت آمریکا در بیت‌المقدس، نوار غزه مرگ‌بارترین روز اعتراضات را گذرانده است، چون اشغالگران دیگر جایی برای تساهل و تسامح باقی نگذاشته‌اند. اما به واکنش هنرمندان خودمان بازگردیم. در دو روز اخیر آنها چه کرده‌اند؟

چه نوشتند؟

هادی حجازی‌فر، بازیگر، عکس معروف جوان معلول را به اشتراک گذاشته و نوشته: نوارِ غزه. صابرالشرق؛ بیست‌ونه‌ساله. این همه خون، این همه زور و جهانِ مثلا نگران، فقط در حالِ نگاه‌کردن و گاهی پِلک‌زَدن و وِتوکردن است. این نظمِ جهانی همان قانونِ جنگلِ کادوپیچ شده است.

کاوه سجادی حسینی، کارگردان، همین عکس را منتشر کرده و شعری نوشته: سنگ‌ها را از جیب‌هایت بیرون بیار و پرتاب کن، به نکبت، به خشم، به بی‌عشق‌شدن جهان. بلند شو و با پاهای نامرئی‌ات تا اورشلیم بدو...

حسن رحیم‌پورازغدی، نویسنده، هم همین عکس را منتشر کرده و نوشته: مهم‌ترین ماموریت آل سعود از اولی که رژیم صهیونیستی تشکیل شد، حفظ این رژیم بوده است. اگر حکومت آل سعود سقوط کند، من به شما تعهد محضری می‌دهم شش ماه نمی‌شود که رژیم اسرائیل هم نابود می‌شود. قصه ناتمام خون و شمشیر، محاکمه آل سعود در دادگاه تاریخ.

روح‌ا... حجازی، کارگردان: به‌نام انسان/ به‌نام حقیقت/ به‌نام کودکان پاک و بی گناه/ پاک بمان و مقاومت کن/ تا بوده دنیا همین بوده/ دنیا به شما بدهکار است/ به هرجایی که حقیقت را/ در آتش جنگ سوزانده‌اند و/ عشق را زنده زنده دفن کرده‌اند./ روزگار همیشه بر یک قرار نمی‌ماند/ رو سیاهی بر زغال می‌ماند/ و سرخی تان روزی سبز و سپید خواهد گشت./ پس بمانید و بخوانید؛/ به‌نام پرچم/ به‌نام خاک/ به‌نام وطن/ به‌نام عشق/ به‌نام حق/ یاحق/ بیست و پنجم اردی‌بهشت(جهنم!) نود و هفت.

پیام فروتن، طراح صحنه تئاتر: شاه‌داماد در سفارتخانه جدید در حال سخنرانی است. از دموکراسی، عدالت، حقوق بشر و جهان بدون خشونت می‌گوید! از ایران هم می‌گوید! کمی آن‌سوتر از همان شهر، تا کنون ده‌ها کشته و صدها نفر زخمی شده‌اند! آخر این چه دنیایی است...

احمد نادمی، شاعر: شهربندان/ چشم‌ها را ببندید/ شهربندان/ دهان‌ها را ببندید/ شهربندان/ انسان را انکار کنید.

تصاویری که هنرمندان دست‌به‌دست کردند

عکس‌های فراوانی از روز نکبت در نوار غزه منتشر شده؛ در این میان برخی عکس‌ها بیش از باقی آنها به چشم آمده و دست به دست شده است. سهم فدی الصلاح، جوانی که روی ویلچر به اشغالگران سنگ پرتاب می‌کرد، بیشتر بسامد اشتراک را داشت. جز این عکس، این عکس‌ها در بین واکنش‌های مجازی هنرمندان بیشتر دیده شد.

پای این شاعران هم به غزه باز شد

بازار شعرهای حماسی درباره فلسطین هم دو روزی است داغ است. بدیهی است در این میان، محمود درویش، شاعر بزرگ فلسطینی‌ها حرف اول را می‌زند. جز او، هنرمندان از شاعرانی چون نزار قبانی و شیرکو بی‌کس هم در واکنش‌هایشان استفاده کرده‌اند. البته استفاده از شعرها، به شعرهای حماسی درباره فلسطین محدود نمانده و در این میان، شاعران عاشقانه‌نویسی چون فریدون مشیری و حسین منزوی هم هستند.

فرید قدمی، داستان‌نویس و مترجم ادبیات داستانی، از قول نزار قبانی نوشته: قانا نقاب ز چهره شان برکند/ و دیدیم چهره آمریکا را/ بر تنش دلق کهنه خاخامی یهودی/ قتل عام را رهبری می‌کرد./ به گلوله بستند بچه‌ها را بی‌دلیل،/ به گلوله بستند بی‌سبب زن‌ها را،/ به گلوله بستند درخت‌ها را نیز. نکند توی قانون اساسی آمریکا/ (که سید و آقای عالم است!)/ نوشته‌اند به عبری/ که بیفتید به جان عرب‌ها!

قدمی همچنین این شعر محمود درویش را به اشتراک گذاشته: چشم‌هایش فلسطینی/ نامش فلسطینی/ پیراهن و غمش فلسطینی،/ روسری‌اش/ پایش/ و تنش فلسطینی،/ کلمات و سکوتش فلسطینی،/ تولدش/ و مرگش فلسطینی.

*نوید محمدزاده هم به شاعر همزبانش شیرکو بی‌کس تمسک جسته: آزادی اسبی است خسته و لنگان/ که هر روز گلوله بارش می‌زنند [ترجمه بابک زمانی]