حماسه‌ خرمشهر در منطقه آزاد

اصل ماجرا

مهرماه سال گذشته بود که فراخوان‌شان منتشر شد؛ چندی طول نکشید که صدها اثر به دست شان رسید؛ حالا ستاد برگزاری بیست‌ویکمین جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر آثار منتخب بیست‌ویکمین جشنواره ملی تئاتر مقاومت (فتح‌ خرمشهر) را اعلام کرده و خبر داده این دوره از جشنواره از 22 مردادماه آغاز می‌شود و تا 25 مردادماه در منطقه آزاد اروند ادامه خواهد داشت. آن‌طور که هیات انتخاب آثار نمایشی صحنه‌ای و خیابانی اعلام کرده‌اند 11 نمایش در بخش صحنه‌ای و ده نمایش در بخش خیابانی پذیرفته شده‌اند؛ نمایش‌هایی از تهران و شیراز و اصفهان و بجنورد و دهلران گرفته تا شهرهایی مثل دزفول، اهواز، خرمشهر و آبادان که خودشان همسایه جنگ بوده‌اند.

گفت‌وگو

ساناز بیان از آثار بیست‌ویکمین جشنواره ملی تئاتر مقاومت به جام‌جم می‌گوید

تئاتر جنگ، جان تازه‌ای می‌خواهد

ساناز بیان، یکی از اعضای هیات داوران بیست‌ویکمین جشنواره تئاتر ملی مقاومت (فتح خرمشهر) بوده؛ نویسنده و کارگردانی که در سال‌های اخیر با نمایش‌های آسیب‌شناسانه‌اش به دل جامعه زده و آثار درخشانی را نوشته و اجرا کرده است. البته بین آثار او، دو نمایش هم هست که ما را با خود به سال‌های جنگ می‌برد؛ «خواب‌های خاموشی» و «هتلی‌ها». دو تجربه‌ای که نشان‌دهنده اوج بازنمایی تجربه زیسته در بستر اثری نمایشی‌اند چرا که بیان در آنها، تجارب شخصی خود را از جنگ، بدون فیلترهای مرسوم و کلیشه‌های مسلط به تصویر کشیده است. از همین رو او برای انتخاب آثاری در همین باره در بیست‌ویکمین جشنواره تئاتر ملی مقاومت، گزینه مناسبی به نظر می‌رسیده است. حرف‌های او را درباره چند و چون انتخاب آثار این دوره می‌خوانید:

1. همه تلاش ما در انتخاب آثار این بود که فضای کلی جشنواره به سمت بازتابی صادقانه از جنگ برود. امیدوار بودیم که آثار مبتنی بر نگاه‌هایی فراتر از کلیشه‌ها و سفارش‌ها باشند. این انتظار را، راه‌افتادن جریانی نو در نمایش‌های مربوط به جنگ، مثل آثار حمیدرضا آذرنگ و علیرضا نادری در ما ایجاد کرده است.

متاسفانه اما اغلب آثاری که برای بازبینی به دست ما می‌رسید، بازتولید کلیشه‌ها بود؛ همان دیالوگ‌های همیشگی و طراحی صحنه‌هایی که تاریخشان گذشته است. البته کارهای منتخب آثاری هستند که قابل قبول‌اند.

2. گمان من این است که اگر به جای تن‌دادن به کلیشه‌های موجود، به سمت ارائه صادقانه و ملموس تجربه‌های خودمان برویم، با آثار متفاوت‌تری روبه‌رو خواهیم بود. ما به عنوان داوران جشنواره، هیچ محدودیتی را برای آثار قائل نبودیم و می‌خواستیم آثاری را با تجهیز به زاویه‌های مختلف دید تماشا کنیم.

3. بین آثاری که به دستمان رسید از همکاران شاخص‌مان هم آثاری بود. اما چون اجراهای برجسته‌تری از این متون شاهد بوده‌ایم، فرصت را به دیگران دادیم.

4. من داور جشنواره‌های موضوعی مختلفی بوده‌ام. مهم، تعیین موضوع نیست. این نیست که محدودیت ایجاد می‌کند. مهم، زاویه خلاقانه‌ای است که باید نسبت به موضوع مورد نظر داشته باشید. شرکت در چنین جشنواره‌هایی، مانند نوشتن انشاء با موضوعی مشخص است؛ همه می‌نویسند، مهم این است که شما از چه منظری به ماجرا بنگرید. طبعا ما نیازی نداریم که برای بار ده‌هزارم یک صحنه جنگی را با همه ادوات و ملازماتش بسازیم؛ ما نگاهی صادقانه و ملموس و متفاوت به جنگ می‌خواهیم.

5. همه جای دنیا سال‌ها درباره جنگ‌هایشان می‌نویسند و می‌سازند. اما هیچ‌جای دنیا به اندازه ما تنها از یک زاویه به آن نگاه نکرده‌اند. ما هنرمندان باید از کلیشه‌های ذهنمان فاصله بگیریم و به خودمان اجازه بدهیم نگاه متفاوتی اتخاذ کنیم؛ از آنچه تجربه کرده‌ایم بگوییم. جریان تئاتر جنگ، جان تازه‌ای می‌خواهد.

منظر

هزار اقاقیا بین احمدرضا و ناظری

عصر جمعه‌ای که گذشت، نمایشگاه نقاشی‌های احمدرضا احمدی، شاعر محبوب با عنوان «هزار اقاقیا در چشمان تو هیچ بود» افتتاح شد؛ نمایشگاهی که با استقبال روبه‌رو شد. دوستان احمدی در راه جدیدی که بر آن قدم گذاشته نیز تنهایش نگذاشتند؛ از جمله شهرام ناظری. عکس را همت خواهی از خبرگزاری ایسنا گرفته است. اگر می‌خواهید 45 نقاشی احمدرضا را ببینید، تا 18 اردیبهشت وقت دارید خودتان را به گالری کاما در خیابان پاسداران، گلستان دهم پلاک 44 طبقه دوم برسانید.