عراق در انتظار یک انتخابات سرنوشت‌ساز

روز گذشته کمیسیون مستقل انتخابات عراق اعلام کرد از بین اسامی نامزدهای ثبت‌نام شده 6986 نفر تائید صلاحیت شده‌اند که از بین آنها 4972 نامزد مرد و 2014 نفر زن هستند. در عین حال این منبع اعلام کرد تعدادی از نامزدها نسبت به رد صلاحیت خود شکایت کرده اند که در اسرع وقت شکایات آنها رسیدگی شده و در صورت تائید صلاحیت به این تعداد افزوده خواهند شد. چند روز پیش مقتدی صدر، رهبر جریان صدر خواستار نظارت بین‌المللی بر انتخابات پیش رو شد، اما تعدادی از نمایندگان پارلمان کنونی با این پیشنهاد بشدت مخالفت کرده‌اند. مهلت ثبت نام انتخابات پارلمانی عراق روز پنجشنبه 21 دی ماه پایان یافت و به گفته ناظران تاکنون 206 تشکل و 27 ائتلاف سیاسی در این کشور صف‌بندی کرده‌اند. پارلمان عراق در مجموع 328 کرسی دارد. همچنین قرار است همزمان با برگزاری انتخابات پارلمانی، انتخابات شوراهای استانی نیز برگزار شود. تاریخ قطعی برگزاری انتخابات عراق 12 می‌2018 ( 22 اردیبهشت) اعلام شده است .

کمیسیون مستقل انتخابات عراق می‌گوید 24 میلیون عراقی در انتخابات آینده دارای شرایط رای دادن هستند. این انتخابات که هر چهار سال یک بار در عراق برگزار می‌شود ساختار سیاسی آینده عراق را ترسیم می‌کند.

نگاهی به ائتلاف‌های عراقی

یکی از ائتلاف‌های مهم انتخابات به رهبری نوری المالکی، معاون رئیس‌جمهور عراق است که ائتلاف «دولت قانون» نام دارد. حزب دعوت اسلامی و جنبش نور، جنبش الوس،
حزب المدنی نبش بشائر جوانان و فراکسیون «با هم برای قانون» و جریان فرهنگی مدنی و حزب دعاه الاسلام (دعوت‌کنندگان به اسلام) نیز به این ائتلاف ملحق شده‌اند. ائتلاف دیگر را حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق تحت عنوان ائتلاف «فتح‌المبین» تشکیل داده است. این ائتلاف در بردارنده شماری از شخصیت‌های مستقل و جریان‌های سیاسی است که در میان آنها «جنبش عطا» به رهبری فالح الفیاض، رئیس هیات الحشد الشعبی و تشکل نینوا به رهبری خالد العبیدی، وزیر دفاع سابق عراق دیده می‌شود. از برجسته‌ترین جریان‌هایی که به این ائتلاف پیوسته اند،سازمان بدر و جریان «عصائب اهل‌الحق» و تشکل «منتصرون» هستند. جریان دموکراسی برای عدالت، جنبش تغییر و جماعت اسلامی کرد هم یک فهرست انتخابی مشترک به نام «ائتلاف میهن» برای حضور در انتخابات در مناطقی مورد منازعه در اقلیم کردستان
تشکیل داده‌اند.

یکی دیگر از ائتلاف‌های حاضر در انتخابات فعلی، ائتلاف ملی به رهبری ایاد علاوی است که 30 جریان وحزب را در زیرمجموعه خود دارد . از برجسته‌ترین اشخاصی که به این ائتلاف ملحق شده، می‌توان به سلیم الجبوری، رئیس حزب اسلامی عراق و صالح المطلب، رئیس فهرست العربیه اشاره کرد. جریان صدر به رهبری «مقتدا صدر هم ائتلافی به اسم «الثائرون» تشکیل داده که شامل شماری از جریان‌های سیاسی است که در بین آنها نام حزب استقامت ملی و حزب کمونیست عراق به چشم می‌خورد.

ائتلاف النصر به ریاست عبادی و دولت قانون به ریاست مالکی و گروه‌های الحشدالشعبی تحت عنوان الفتح از برجسته‌ترین ائتلاف‌هایی هستند که در مرکز و جنوب عراق رقابت می‌کنند. در شمال و غرب این کشور نیز میان ائتلاف ملی به رهبری ایاد علاوی و ائتلاف القرار العراقی به ریاست اسامه النجیفی، رئیس پارلمان سابق رقابت تنگاتنگی در جریان است . در اقلیم کردستان و مناطقی که اربیل و بغداد با هم اختلاف دارند، احزاب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان و احزاب مخالف بویژه جنبش تغییر با هم رقابت خواهند کرد. اما حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی، رئیس سابق اقلیم کردستان،انتخابات را در استان کرکوک تحریم کرده است.

اهمیت این دوره

همه انتخابات پارلمانی عراق در دوره‌های حساسی برگزار شده و از اهمیت بالایی برخوردار بوده‌اند. این دوره نیز از این وضعیت مستثنا نیست، اما تفاوت‌های قابل توجهی دارد. برجسته ترین ویژگی این دوره از انتخابات تشتت و انشعابات بی سابقه ائتلاف‌ها و حتی احزاب است. این وضعیت در میان ائتلاف‌های شیعی، سنی و کردی دیده می‌شود . ائتلاف‌های شیعی در این دوره از انتخابات دچار یک واگرایی شدید شده‌اند. مجلس اعلا پس از یک دگردیسی که جریان حکمت از درون آن زاده شده در ائتلافی جدای از ائتلاف حکیم حضور دارد. صدری‌ها که از مدت‌ها قبل از ائتلاف شیعی فعلی خارج شده بودند با کمونیست‌ها ائتلافی تاریخی و جالب با نام سائرون شکل داده‌اند. اعضای حزب الدعوه با یک انشقاق مقطعی که تا اینجا موقتی به نظر می‌رسد در دو ائتلاف جداگانه نصر و دولت قانون حضور خواهند داشت و فتح که نماینده بخشی از
الحشد الشعبی است نیز یکی از ائتلاف‌های شیعی حاضر خواهد بود.

تقسیم قوا در داخل این احزاب و ائتلاف‌ها نیز به گونه‌ای است که به نظر می‌رسد هیچ یک این ائتلاف‌ها نتوانند حائز اکثریت ملموس و قابل ملاحظه شوند بنابراین انتظار می‌رود نمایندگان پارلمان آینده عراق از طیف‌های وسیع و گسترده‌ای آمده و به نوعی تمامی احزاب و جریان‌های سیاسی این کشور را نمایندگی کنند . نقش زنان و جوانان در انتخابات آینده عراق برجسته است. همچنین روحانیون و مراجع دینی نقش
تعیین کننده‌ای در سوق دادن رای دهندگان داشته و دارند . طی روزهای گذشته اکثر شخصیت‌های عراقی بر حضور پر رنگ مردم اعم از هر قشر و گروهی یا باهر تفکر و عقیده‌ای تاکید داشتند. به این ترتیب تنور انتخابات در عراق روز به روز گرم و گرم‌تر می‌شود.