طلوع سی و ششم

جشنواره‌ای که در تمام 36 دوره گذشته تصویری مشخص و شفاف از تولیدات سینمای ایران برای سال آینده‌اش ارائه می‌کند. این جشنواره برخلاف بعضی از جشنواره‌ها و جوایز سینمایی، فیلم‌هایی را در بخش مسابقه سینمای ملی می‌پذیرد که اکران نشده‌اند و به همین دلیل همواره هیجان، حس غالب بر فضای روزهای برگزاری جشنواره است. رونمایی از فیلم‌های تازه در فضای پر از سوال و جست‌وجو باعث می‌شود جشنواره فجر خاطره‌ای جمعی برای همه شرکت‌کنندگانش باشد.

جشنواره فجر البته در سال‌های گذشته با تغییرات عمده‌ای همراه بوده که شاید بتوان مهم‌‌ترینش را جداسازی بخش بین‌الملل از بخش داخلی دانست. این موضوع که در ابتدا عجیب و غیرممکن به نظر می‌آمد حالا دو سال است اتفاق افتاده و می‌تواند اثرات خود را نمایان کند. عمده دلیلی که می‌توان برای این تفکیک متصور شد، به وجود آوردن امکانی برای برگزاری یک جشنواره بین‌المللی سینمایی در تهران است که پیش از این همواره در سایه بخش سینمای ایران قرار داشت‌. بی‌شک هنگامی که ساز و کار جداگانه‌ای برای قسمت بین‌الملل به عنوان یک جشنواره مستقل در نظر گرفته شود، هویت و تعریف جدیدی شکل می‌گیرد و رقابت از حالت یک بخش جنبی و عمدتا بی اهمیت به یک جشنواره مستقل تبدیل می‌شود‌. نکته مهم تر فاصله زمانی این دو جشنواره است که باعث شده به کل منفک از یکدیگر باشند و هویتی مستقل برای هرکدام تعریف شود.

حالا وقت ثبات است

به نظر می‌رسد باید تغییرات هر ساله در شیوه و ساختار جشنواره فجر را متوقف کرد. این نکته از آن جهت بسیار با اهمیت است که اساسا ثبات در جهان امروز یکی از مهم‌‌ترین فاکتورهای موفقیت و پیشرفت است. اگر مسئولان سینمای ایران تصمیم گرفته‌اند بخش ملی و بین‌الملل را از هم جدا، بخش فیلم‌های اول و دوم را حذف و تعداد فیلم‌ها را به
22 فیلم کاهش دهند همه و همه باید به صورت یک اساسنامه مدون و مشخص با ضمانت اجرایی قوی درآید تا مخاطب جشنواره در ایران و جهان هر ساله با تغییرات گسترده مواجه نشود. نگاهی تحلیلی و دقیق به جشنواره‌ای درجه یک جهانی نشان می‌دهد این جشنواره‌ها تا حد ممکن از تغییرات اجتناب می‌کنند و با تدوین قوانین محکم و مدون، امکان اعمال سلیقه در برگزاری جشنواره‌هایشان را به حداقل می‌رسانند. نکته دیگر این که به دلیل ذات دولتی سینما و پیرو آن جشنواره فجر در ایران، معمولا با تغییر مدیریت‌ها که هر چهار سال یک بار اتفاق می‌افتد سلیقه‌ای جدید بر فضای سینمایی کشور حاکم می‌شود و جشنواره از این تغییرات آسیب می‌بیند بنابراین باید با یک خرد جمعی و استفاده از نظرات تمام سینماگران با گرایش‌های متفاوت به شکل و ساختار منسجمی برای برگزاری جشنواره رسید.

پهلوان زنده را عشق است !

آیین‌های بزرگداشت یکی از بهترین بخش‌های جنبی جشنواره فجر در این سال‌هاست. سپاس از کسانی که در تمام این سال‌ها برای سینمای ایران زحمت کشیده‌اند و موی سپید کرده‌اند. در جشنواره سی‌وششم از دو بزرگ سینمای ایران در عرصه دوبله و بازیگری تقدیر می‌شود. استاد منوچهر اسماعیلی چهره بی‌بدیل دوبله ایران که صدایش نقش مهمی در جذابیت بخشی به سینمای ایران در دهه 60 دارد و هنر ایران بی‌شک هنر منوچهر اسماعیلی را در مجموعه هزاردستان هرگز از یاد نخواهد برد.

اکبر عبدی نماد سینمای کمدی ایران است. چهره‌ای فراموش نشدنی که حالا به مثابه یک ستاره برای هر کاری می‌تواند محسوب شود و نقش‌های او در مادر، اجاره‌نشین‌ها، آدم برفی و بسیاری دیگر از فیلم‌های سینمای ایران فراموش‌نشدنی است. جشنواره امسال با تقدیر از این دو هنرمند بزرگ به سبک و سیاق سال‌های قبل می‌تواند فرهنگ تقدیر و سپاس از هنرمندان را در زمان سلامت و حیاتشان بیش از پیش رواج دهد.

بیست و دو به علاوه دو و یک !

امسال از میان 100 فرم درخواست و 67 فیلم بازبینی شده توسط هیات انتخاب، 22 اثر داستانی،یک اثر انیمیشن و دو اثر مستند به بخش سودای سیمرغ یا همان مسابقه سینمای ایران راه یافته‌اند. انتخاب دو مستند و یک انیمیشن برای شرکت در بخش مسابقه تا‌کنون کمتر سابقه داشته و باعث تعجب بسیاری از کارشناسان شده است، اما واقعیت این است که سینمای داستانی همه سینما نیست، بلکه گونه‌ای فراگیرتر از سینماست و بودن مستند و انیمیشن در این رقابت قطعا بر جذابیت‌های بخش مسابقه خواهد افزود و البته این نکته یک حسرت بزرگ به دنبال دارد. حسرت نداشتن تعداد زیادی انیمیشن و مستند سینمایی که بتوانند خود را به بخش مستقلی از جشنواره تبدیل کنند. در میان نام‌های حاضر در جشنواره امسال و بخش مسابقه سینمای ایران، بی‌شک ابراهیم حاتمی‌کیا با فیلم «به وقت شام» مشهورترین کارگردانی است که در بخش سودای سیمرغ حضور دارد. فیلم حاتمی‌کیا با محوریت مسائل سوریه و عراق و داستان تکفیری‌ها، بیشترین نگاه و انتظار را به سوی خود جلب کرده است. پس از حاتمی‌کیا، محمد حسین مهدویان، بهروز شعیبی، پرویز شیخ طادی و بهرام توکلی هم با فیلم‌های لاتاری، دارکوب، امپراطور جهنم و تنگه ابوغریب نام‌های آشنایی هستند که بی‌شک کنجکاوی‌های فراوانی برای دیدن فیلم‌هایشان وجود دارد.

حمید نعمت‌ا... با شعله‌ور، پوریا آذربایجانی با جشن دلتنگی، مصطفی کیایی با چهارراه استانبول، محمد‌علی باشه‌آهنگر با سرو زیر آب، خسرو معصومی با کار کثیف، کامبوزیا پرتوی با کامیون، هومن سیدی با مغزهای کوچک زنگ‌زده و منیژه حکمت با جاده قدیم هم در بخش مسابقه حضور دارند. در میان فیلم‌های امسال چند نکته جالب دیده می‌شود. مهران احمدی بازیگر شناخته‌شده سینما و تلویزیون با مصادره، رضا مقصودی نویسنده نام‌آشنا با خجالت‌نکش و پیمان معادی با بمب، اولین حضورشان در بخش مسابقه را جشن می‌گیرند و در این میان نباید از نام‌هایی همچون سهیل بیرقی با فیلم عرق سرد، حمید زرگرنژاد با فیلم ماهورا و اصغر نعیمی با فیلم ‌هایلایت غافل شد.

نیما اقلیما با فیلم امیر به عنوان یک فیلم‌اولی و روح‌ا... حجازی با اتاق تاریک و همان سینمای مورد علاقه‌‌اش و در پایان احمد‌رضا معتمدی با سوءتفاهم پس از سال‌ها غیبت، در جشنواره حضور دارند.

دو مستند «بانو قدس ایران» به کارگردانی مصطفی رزاق کریمی مستندساز کهنه‌کار با موضوع همسر حضرت امام خمینی(ره) و «زنانی با گوشواره‌های باروتی» به کارگردانی رضا فرهمند به همراه فیلم سینمایی انیمیشن فیلشاه به کارگردانی هادی محمدیان، سه‌گانه غیر داستانی جشنواره سی و ششم هستند که اگر یکی از این سه اثر سیمرغ بلورین بهترین فیلم را دریافت کنند قطعا یک اتفاق تاریخی رقم خواهد خورد.

جشنواره فجر نماد سینمایی انقلاب شکوهمند اسلامی است. اتفاقی که بزرگ‌ترین انقلاب مردمی قرن بیستم نام گرفته و قطعا جشنواره فجر می‌تواند با ثبات و برگزاری به شکل منظم، یادآور آن روزهای خوب باشد؛ روزهای حماسه و آزادی.

بهرنگ ملک محمدی