یک انحراف خاموش و دردسرساز

البته در بسیاری از موارد، اسکولیوز خفیف توسط افراد عادی قابل تشخیص نیست. اما با افزایش شدت عارضه، قوس کمر محسوس‌تر شده و باعث بروز مشکلات متعددی خواهد شد. گاهی حتی با دقت می‌توانید نشانه‌هایی از انحراف ستون فقرات را در فرزندتان ببینید . در صورتی که در خود یا کودک‌تان به عارضه اسکولیوز مشکوک هستید، ضروری است برای جلوگیری از تشدید بیماری به یک متخصص طب فیزیکی مراجعه کنید. بی‌شک مطالعه گفت‌وگوی ما با دکتر سیدمنصور رایگانی، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی درباره انحراف ستون فقرات بسیار آگاهی بخش خواهد بود .

انحرافی ممنوع ولی ناخودآگاه !

انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز عارضه‌ای است که طی آن، ستون مهره‌ها به یک طرف قوس پیدا می‌کند. این عارضه می‌تواند هر بخشی از ستون فقرات را درگیر کند، ولی این عارضه بیشتر سینه و قسمت تحتانی کمر را درگیر می‌کند .

به بیان دیگر، اسکولیوز زمانی بروز می‌یابد که ستون فقرات از قسمت جانبی و طرفین انحراف یابد و قوس طبیعی ستون فقرات به یک طرف مایل شود .

اسکولیوز اگر در قسمت پایینی کمر باشد درد ایجاد می‌کند، ولی در قسمت پشتی و بالایی با درد همراه نیست. اگر انحراف ستون فقرات زیاد باشد به صورت برجستگی در پشت یا کمر قابل تشخیص است و در صورتی که خفیف باشد با عکسبرداری ساده قابل مشاهده خواهد بود.

چرا از راه راست منحرف شدی؟!

انحراف ستون فقرات در کودکان و نوجوانان به علل مختلف بروز می‌کند،ولی دلایل اصلی آن معمولا ناشناخته است. اما در برخی موارد، کمبود مصرف لبنیات و دریافت ویتامین‌ها (D و کلسیم)، نرمی استخوان و عفونت‌ها ممکن است به بروز انحراف در ستون فقرات کودکان منجر شود. بی‌شک، مادران دقت کنند هر نوع بر آمدگی غیر معمول در ناحیه پشت یا کمر و درد در ناحیه پشت تا کمر را در فرزندانشان مورد بررسی دقیق قرار دهند. با این حال تصادفات، ضایعات مهره‌ها و آسیب‌دیدگی ستون فقرات می‌تواند به بروز انحراف ستون فقرات منجر بشود. به بیان دیگر، برخی عوارض عصبی (فلج مغزی و دیستروفی عضلانی، ناهنجاری‌های مادرزادی، نامساوی بودن طول پاها و حالت نامناسب بدن، بویژه هنگام حمل کوله‌پشتی می‌تواند به اسکولیوز منجر شود .

کمرهایی که استعداد انحراف دارند !

عوامل خطر عارضه اسکولیوز عبارتند از:

- انحراف ستون فقرات معمولا در طول جهش رشد فرد و قبل از رسیدن به سن بلوغ ظاهر می‌شود.

- زنان برای ابتلا به این عارضه بیشتر استعداد دارند.

- احتمال ایجاد این عارضه در بستگان افراد مبتلا به اسکولیوز بیشتر است.

علائم و نشانه‌های اسکولیوز

- کمی سر به یک طرف خم می‌شود.

- قفسه سینه متقارن نیست، دنده‌ها ممکن است در ارتفاع‌های نامساوی قرار داشته باشند.

- یک طرف باسن برجسته‌تر از طرف دیگر خواهد بود.

- لباس‌های فرد بخوبی روی بدن او نمی‌ایستند.

- یکی از شانه‌ها یا کتف‌ها بالاتر از دیگری قرار می‌گیرد.

- فرد ممکن است به یک طرف خم شود.

- نامساوی بودن طول پاها

- برخی از انواع اسکولیوز می‌توانند باعث ایجاد کمردرد شوند، ولی برای بیشتر افراد اسکولیوز دردناک نیست.

برای درمان انحراف ستون فقرات چه باید کرد؟

روش‌های درمانی متعددی برای رفع اسکولیوز وجود دارد که بستگی بشدت و درجه بیماری و سن فرد متفاوت است. این روش‌های ساده از ورزش تا بستن کرست و بریس‌های مختلف خاص کمری متفاوت هستند. اما در صورتی که شدت انحراف و عوارض ناشی از آن بیشتر باشد به جراحی نیاز خواهد بود .

البته بعد از جراحی نیز حتما باید فیزیوتراپی و توانبخشی انجام شود. ناگفته نماند بسته به نوع جراحی و وسیله مورد استفاده در جراحی محدودیت‌های ناشی از آن متفاوت است .

متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی می‌توانند روش‌های درمانی غیرتهاجمی اسکولیوز را برای کودکان و بزرگسالان ارائه کنند. تکنیک‌های متعددی در طب فیزیکی وجود دارند که می‌توانند بخوبی این عارضه و درد ناشی از آن را درمان کنند. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به درمان‌های دستی، ماساژ درمانی، ورزش درمانی و ... اشاره کرد.

اسکولیوز را حتما درمان کنید

بیشتر بیمارانی که به اسکولیوز مبتلا هستند خمیدگی خفیفی در ستون فقرات خود دارند،در حالی که به عمل جراحی نیازی ندارند. در این موارد، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی جلسات درمانی منظم با فاصله چهار تا شش ماه را برای تحت نظر داشتن قوس ستون فقرات توسط اشعه ایکس تجویز می‌کند.

در موارد شدید، اسکولیوز می‌تواند با گذشت زمان پیشرفت کند. در این موارد، پزشک ممکن است عمل فیوژن یا جوش دادن مهره‌ها را پیشنهاد کند. این عمل جراحی باعث کاهش خمیدگی ستون فقرات و توقف روند تشدید بیماری خواهد شد.

اما باید توجه داشت اگر انحراف ستون فقرات درمان نشود و درجه آن بالا باشد به دلیل کاهش حجم ریه محدودیت ایجاد می‌کند. ولی اگر در موقع مناسب درمان شود، محدودیتی در فعالیت‌های معمول زندگی ایجاد نخواهد کرد .همچنین در درجات پایین، محدودیتی در بارداری پیش نمی‌آورد .

پونه شیرازی

دانش و سلامت