کشاورزی، دریاچه بختگان را سیاه بخت کرد

به گزارش مهر: بختگان وارد یازدهمین سال خشکی شده است، دریاچه ای که همواره یکی از سرمایه‌های زیست محیطی استان فارس به شمار می‌رفت.

از روزی که فلامینگوها در باتلاق بختگان گیر افتادند و تعدادی بی شماری از آنان در سطح بی آب آن تلف شدند حالا 11 سال می‌گذرد، 11 سالی که بدون فعالیت تاثیرگذار متولیان امر هدر رفت و حالا کمتر کارشناسی با ادامه روند فعلی امیدی به احیای دریاچه دارد.

کارشناسان می‌گوید طی سالها، ذخیره آب دریاچه مصرف شده و اکنون با بارندگی‌های فعلی و با حجم آبی که چاه‌های اطراف دریاچه مصرف می‌کنند امیدی با احیای مجدد آن نیست. کشاورزی، بختگان را شبیه رویای از دست رفته ای کرد که اکنون هیچکس از روزهای زنده بودن آن یاد نمی‌کند تا همگان معتقد باشند که این کشاورزی بود که در سایه عدم مدیریت مصرف آب و خشکسالی بختگان را سیاه بخت کرد.

پژوهشگر، زمین شناس و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه طشک و بختگان دو دریاچه ای هستند که در زمان ترسالی که سطح آب بالا می‌آمد به یک دریاچه تبدیل می‌شدند، گفت: مساحت دریاچه بختگان 740 کیلومتر مربع و مساحت دریاچه طشک 416 کیلومتر مربع و در کل این دو دریاچه مساحتشان یک هزار و 156 کیلومتر مربع است.

پروفسور عزت الله رئیسی ادامه داد: مساحت حوزه آبگیر دریاچه 31 هزار و 942 کیلومتر مربع است که شامل ارسنجان، سیدان، فاروق، آسپاس، دهبید، قادرآباد و... است.

پدر هیدرولوژی آب‌های زیرزمینی در ایران ادامه داد: علت اینکه در سال‌های خشکسالی دریاچه با کمبود آب روبه روست بهره برداری از حجم ذخیره هیدرولیکی در سالهای ترسالی است. وی اظهار داشت: حجم ذخیره هیدرولیکی در تمام طول تاریخ فقط یک بار تشکیل می‌شود و در صورتیکه از آن استفاده شود دیگر توسط بارندگی جبران نمی‌شود از این رو باید گفت در 50 سال گذشته اضافه برداشت در اطراف بختگان از حجم هیدرولیکی بوده به همین دلیل در سالهای خشکسالی با بحران آب روبه رو هستیم.

رئیسی با اعلام اینکه میزان برداشت مجاز و غیرمجاز توسط چاه‌های پمپاژ در حوزه آبگیر دو دریاچه بختگان و طشک سه میلیارد متر مکعب است، ادامه داد: اگر چاه‌های غیر مجاز مسدود شود و میزان برداشت از چاه‌ها 20درصد کاهش یاید به طور متوسط می‌توان 700 میلیون مترمکعب آب وارد دریاچه کرد.

وی با اشاره به اینکه امسال یازدهمین سال است که دریاچه خشک شده به راهکارهایی برای احیای بختگان اشاره کرد و افزود: یکی از راه‌های اساسی نصب کنتور هوشمند بر روی چاه‌هاست که می‌توان برداشت را کاهش داد با این روش علاوه بر کاهش برداشت، میزان مصرف نیز کنترل می‌شود.

رئیسی گفت: در حال حاضر 600 هزار حلقه چاه در کشور وجود دارد که اگر هر سال 200 هزار چاه به کنتور مجهز شود می‌توان طی سه سال تمام چاه‌ها
را به کنتور مجهز کرد.

وی ادامه داد: هزینه ای که برای تجهیز چاه‌ها به کنتور نیاز است نزدیک یه هزار و 200 میلیارد تومان است که این رقم در مقایسه با اعتباری که برای یک کارخانه سیمان در نظر گرفه می‌شود ناچیز است.

رئیسی با بیان اینکه باید هر چه سریعتر نسبت به تجهیز چاه‌ها به کنتور اقدام کرد، اظهار کرد: یکی از اولویتهای اساسی برای احیای دریاچه بختگان نصب کنتور بر روی چاه‌هاست زیرا با این روش می‌توان بر روی میزان برداشت آب مدیریت کرد.

وی بیان کرد: یکی دیگر از موضوعات اساسی که باید مورد توجه قرار گیرد تغییر الگوی کشت است زیرا در حال حاضر با وجود خشکسالی‌های شدید شیوه کشت تغییر نکرده است.

وی گفت: در سالهای خشکسالی درصد زیرکشت منابع آب سطحی (چشمه، رودخانه و سد) با توجه به شدت حشکسالی کاهش می‌یابد، کاهش سطح زیرکشت یا کاهش حقابه آبهای سطحی و زیرزمینی در سالهای خشکسالی روشی کاملا علمی است و در کشورهای پیشرفته کاملا مورد استفاده قرار می‌گیرد در ایران نیز باید از این روش استفاده شود و مردم را برای استفاده از این روش آماده کرد.

پدر هیدرولوژی آب‌های زیرزمینی ایران گفت: تجربه نشان داده چنانچه کاهش مصرف آب کشاورزی برای تمامی کشاورزان به صورت عادلانه انجام شود و مسئولان برای آن مصمم باشند این امر محقق می‌شود.

وی بیان کرد: به طور مثال در سال گذشته هزار و 500 چاه غیرمجاز در استان مسدود شد که علت موفقیت هم به پیگیری دستگاه‌های ذی ربط مرتبط می‌شود.