حمایت از تولید داخلی خوب، بد، زشت!

برخلاف آن که برگزارکنندگان نمایشگاه، تعداد شرکت‌های حاضر در آن را 71 شرکت دانش‌بنیان و 29 شرکت واردکننده اعلام کردند، اما فضای کوچک و محدود نمایشگاه نه‌تنها گویای حضور 100 شرکت نبود بلکه خبرنگار جام‌جم در بررسی‌های خود از 20 غرفه متوجه شد هیچ‌یک از شرکت‌ها دانش‌بنیان نبوده و همه واردات‌کننده دارو و تجهیزات پزشکی هستند.

یکی از غرفه‌داران درباره علت حضور نداشتن شرکت‌های دانش‌بنیان بر خلاف ادعاهای مطرح شده به جام‌جم گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان به دلیل هزینه بالای اجاره غرفه‌ها توان شرکت در نمایشگاه را ندارند. این غرفه‌دار، هزینه تقریبی پرداخت شده غرفه خود را 10 میلیون تومان عنوان کرد.

نمایشگاه اکفا در حالی با هدف حمایت از تولید داخلی و معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان به بازدیدکنندگان داخلی و خارجی اولین سال فعالیت خود را سپری کرد که شرکت‌های حاضر در آن، تولید‌کننده تجهیزات پزشکی نبودند بلکه واردکننده یا مونتاژکار محصولات کشورهای دیگر بودند.

طبق برنامه ریزی‌های انجام گرفته، نمایشگاه اکفا قرار است به مدت سه سال اواخر ماه آذر در ایران برگزار شود و سال چهارم آن در کشور فرانسه و با حمایت انستیتو پاستور آن کشور برگزار شود. بعد از سال چهارم این نمایشگاه یک سال در میان در ایران و فرانسه برگزار خواهد شد تا شرایط برای ارتباط‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان با سرمایه‌گذاران و مشتریان خارجی فراهم شود و در عین حال،‌ گردشگر بیشتری جذب کشور شود.

برگزاری این سه رویداد در حالی به عنوان فرصتی برای اشتغالزایی، ایجاد ارتباط و اتصال بین نیروهای ماهر و شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکنندگان داخلی معرفی شد که در اظهارات مسئولان به نحوه تحقق این هدف هیچ اشاره‌ای نشد.

بر اساس این گزارش، در روز اول فعالیت این سه رویداد حوزه سلامت، نشست خبری برگزار شد که در آن هر کدام از مسئولان حاضر به نقش و جایگاه سازمان خود در حوزه صنعت و پزشکی اشاراتی داشتند. گفتنی است، امروز از 10 داروی جدید تولید فناوران داخلی در جریان جشنواره زیست‌دارو در برج میلاد تهران رونمایی می‌شود.

داروسازی
فرصتی برای اشتغالزایی

صنعت داروسازی در ایران از قدمتی 70 ساله برخوردار است و در حال حاضر 75 شرکت تولیدکننده مواد اولیه دارو به همراه 56 شرکت توزیع دارو در کشور فعال هستند. در حال حاضر، ایران در آسیا با توجه به فعالیت کشورهای چین و ژاپن، رتبه سوم و مقام اول منطقه را در حوزه تولید داروهای زیستی دارد.

دکتر مصطفی کریمی، قائم مقام اداره کل دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو با اشاره به تولید 350 ماده اولیه دارویی در داخل کشور گفت: ایران در تولید داروهای پیشرفته (HiTech) حرف اول را در منطقه می‌زند، به گونه‌ای که اکنون به 25 کشور دارو صادر می‌شود. به گفته وی، 97 درصد داروی موردنیاز کشور در داخل تامین می‌شود که این میزان 71درصد ارزش ریالی بازار دارو را به خود اختصاص داده است. همچنین تولید مواد اولیه دارویی در کشور صرفه جویی 300 میلیون دلاری داشته است.

دکتر کریمی در پایان اظهارات خود تأکید کرد: رشته داروسازی با توجه صنایع و خدمات جانبی آن رشته اشتغالزایی است و در کاهش بیکاری، افزایش توانمندی علمی و صنعتی کشور می‌تواند بسیار مورد توجه قرار گیرد.

زیست فناوری؛ کلید طلایی توسعه

ضرورت تمرکز بر تحقیقات علوم پایه و ایجاد ارتباط و اتصال بین علوم پایه و بالینی، دیدگاه مشترک و مورد تأکید محققان و برخی مسئولان است.

دکتر مصطفی قانعی، دبیر ستاد توسعه زیست فناوری از جمله افرادی است که در نشست خبری کنگره زیست پزشکی بر این موضوع تأکید داشت و معتقد بود زیست فناوری در هر حوزه که وارد شود، می‌تواند باعث رشد و پیشرفت پزشکی و صنعت شود.

وی ادامه داد: اگر بتوانیم در بخش‌هایی که علوم بالینی دچار مشکل هستند، علوم پایه را وارد کنیم، برای 15هزار فارغ‌التحصیل حوزه زیست فناوری به عنوان بزرگ ترین سرمایه انسانی در منطقه می‌توانیم اشتغال‌زایی کنیم.

وی زیست فناوری را جزو شاخص‌های مهم توسعه یک کشور عنوان کرد و گفت: کشورهای پیشرفته 10 درصد تولید ناخالص ملی خود را به حوزه زیست فناوری اختصاص می‌دهند. توجه به این ظرفیت در کشور ما نیز به معنای تامین 10 درصد از ظرفیت اشتغال برای فضای کسب و کار کشور است. به همین دلیل، سهم اقتصاد زیستی در بودجه باید مشخص شود. هر وقت ما توانستیم سهم 10درصدی از تولید ناخالص ملی را به خودمان اختصاص بدهیم، آن زمان می‌توانیم بگوییم که توسعه یافته هستیم.

درمان مشکلات ژنتیک جنین در آینده نزدیک

رشته زیست‌فناوری در 80 دانشگاه کشور تدریس می‌شود و 500 شرکت دانش‌بنیان از مجموع 3000 شرکت دانش‌بنیان در این رشته فعالیت می‌کند. با توجه به سرمایه و فناوری که در بخش‌های مختلف این رشته وجود دارد، انتظار می‌رود، رشد قابل توجهی در بخش صنعت و سلامت داشته باشیم.

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری ریاست جمهوری درباره تحقیقات علوم پایه در حوزه زیست‌فناوری و نحوه حضور نتایج در علوم بالینی در پاسخ سوال جام‌جم گفت: در حوزه ناباروری به عنوان یکی از مشکلات مهم جامعه امروز تحقیقات بسیار مهمی قابل انجام است. در این زمینه عقب هستیم و لازم است ورود جدی تری داشته باشیم. با توجه به این که 30درصد ازدواج‌ها در ایران از نوع‌ ازدواج‌های فامیلی است، در حال حاضر مجوزهای استفاده از فناوری درمان ژنتیک در مرحله جنین را دریافت کرده‌ایم.

عقب‌ماندگی در حوزه سوخت و کشاورزی زیستی

با وجود ظرفیت بالای ایران در حوزه کشاورزی و سوخت زیستی و جایگزینی آن به جای سوخت فسیلی، در این دو بخش همچنان عقب هستیم و این حوزه دچار بحران است، چنان که شهرهای بزرگ کشور از شدت آلودگی هوا این روزها تعطیل هستند و در بخش کشاورزی نیز مقام اول واردات گندم را داریم.

دکتر قانعی با تأیید این عقب ماندگی و ضرورت انجام اقدامات قابل توجه در بخش‌های مذکور اظهار کرد: دوره آزمایشی تولید انرژی از جلبک در قشم موفقیت‌آمیز بوده است. درحال حاضر اقدامات صورت گرفته برای کاهش قیمت تمام شده تولید این نوع سوخت در حدی است که در نهایت پایین‌تر از قیمت سوخت هواپیما باشد تا این سوخت امکان ورود به بازار را پیدا کند.

وی خاطرنشان کرد: از ضایعات محصولات کشاورزی می‌توانیم سوخت زیستی تولید کنیم. این سوخت آلایندگی برای هوا نخواهد داشت و فناوری این صنعت در کشور وجود دارد. نامه جایگزینی این مواد برای معاون اول رئیس‌جمهوری نوشته شده و فقط باید در دستور کار شورای ستاد اقتصاد مقاومتی قرار بگیرد.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری ریاست‌جمهوری از راه اندازی یک بسته شورورزی زیستی طی دو ماه آینده در حوزه کشاورزی خبر داد و گفت: به‌واسطه وجود حجم بالای آب شور در کشور، کشاورزی زیستی به دنبال پرورش محصولاتی با آب شور است‌. دانش زیستی چند نمونه محصول آماده شده است که بزودی کشت آن آغاز می‌شود. به گفته دکتر قانعی جایگزینی کود زیستی حاوی یک باکتری مفید برای خاک و گیاه به جای کود شیمیایی حاوی نیترات که اکنون به‌وفور در کشاورزی استفاده می‌شود، از دیگر برنامه‌هایی است که متولیان درصدد اجرای آن هستند.

ارزآوری موش‌های آزمایشگاهی

حوزه فیزیولوژی جانوری هم فارغ‌التحصیلان زیادی دارد که فعالان علوم پایه، زمینه اشتغال آنها را فراهم می‌کند و حتی می‌تواند، ارزآوری قابل توجهی برای کشور داشته باشد.

دکتر قانعی در ادامه اظهارات خود با بیان این که امروزه محصولات زیستی را از حیوانات دستکاری شده به دست می‌آورند، گفت: تولید این حیوانات اقتصاد بزرگی دارد. این حیوانات با توجه به کارکردی که برای انجام تحقیقات دارند، بسیار گران‌قیمت هستند. برای مثال موش نود مایس، حیوانی است که سیستم ایمنی بدنش کار نمی‌کند و برای تحقیقات مربوط به سرطان از آن استفاده می‌شود.

وی ادامه داد: در حوزه دام نیز یک شرکت دانش‌بنیان موفق شده، دوقلوزایی دام را به مرحله اجرا در بیاورد. با صندوق زیست‌فناوری در حال عقد قرارداد هستیم که تولید این دام‌ها را به صورت پایلوت اجرا کنیم تا در صورت موفقیت، اجرای آن کشوری و اقتصاد دامداران با تحول چشمگیر مواجه شود. در حوزه دام و طیور نیز درصدد جایگزینی پروبیوتیک به جای آنتی بیوتیک‌های مصرفی در مرغ هستیم . هر چند در این زمینه هنوز با استانداردهای دنیا فاصله داریم. قانعی در پایان گفت: در حوزه مربوط به مرغ و طیور اکنون در مرغداری‌ها آنتی بیوتیک استفاده می‌شود که مشکل زا شده است، در حالی که در عوض آن پروبیوتیک تولید و تست شده که این دستاورد پاسخ مثبت داده است. بنابراین می‌توانیم مرغ‌های استریلی داشته باشیم که هیچ آنتی‌بیوتیکی در مراحل پرورششان استفاده نشده باشد. در این حوزه هرچند از دنیا فاصله داریم، اما با قدرت وارد شده‌ایم.

سهیلا فلاحی

دانش و سلامت