چاره درد لگن هنگام بارداری چیست؟

علائم درد حلقه لگنی معمولا در ناحیه پایین کمر، باسن‌، پشت ران‌ها و کشاله‌ها حس می‌شود. این نوع درد علاوه بر بارداری، می‌تواند بر اثر یک ضربه ناگهانی مانند زمین خوردن یا به مرور بر اثر التهابات مفصلی ایجاد شود. چاقی، اختلال در عملکرد عضلات باسن و کف لگن، نرمی مفاصل، دوره‌های غیرطبیعی توقف قاعدگی، سابقه بروز کمردرد بخصوص در حاملگی‌های قبلی، عدم رضایت شغلی و ناامیدی از بهبود، از عوامل بسیار مهم دیگری هستند که بر بروز این مشکل تأثیر مستقیم دارند. این درد در حدود 65 درصد زنان باردار گزارش شده است و در شدیدترین حالت حدودهفت ماه باقی خواهد ماند.

در حدود 20 درصد موارد، این درد بعد از زایمان هم ادامه می‌یابد. بزرگ شدن شکم و افزایش قوس کمر به دنبال آن، چرخش لگن به سمت جلو و اعمال فشار بر حلقه لگنی بر اثر این چرخش سبب درد در این ناحیه می‌شود. در این افراد احساس مشترکی وجود ندارد و شدت درد و پیشرفت علائم به نسبت تغییرات وضعیتی به وجود آمده در حین بارداری متفاوت است.

از طرف دیگر، هنگام بارداری به‌طور طبیعی هورمون ریلکسین در خون آزاد می‌شود که به شل شدن لیگامان‌های لگن کمک می‌کند و سبب آماده شدن لگن برای خارج شدن بچه می‌شود. این شل شدن لیگامانی بر اثر هورمون ریلکسین، توانایی تحمل فشارهای وارد بر کمر و لگن را کم می‌کند و دردهای این ناحیه را به دنبال خواهد داشت. بر اثر این هورمون، ثبات لگن کاهش می‌یابد و حین بارداری تحرک مفاصل لگن افزایش می‌یابد که می‌تواند ایجاد درد کند.

اختلال در عملکرد عضلات کف لگن هم که سبب دفع طبیعی ادرار و مدفوع و ثبات ناحیه لگن می‌شوند، عامل مهم دیگری در دردهای حلقه لگنی است که معمولا با ضعف عضلات شکمی همراه است. به این ترتیب ثبات حلقه لگنی یکی از نکات کلیدی در کنترل دردهای این ناحیه است که با بستن یک کمربند پهن و محکم در لبه فوقانی استخوان‌های لگن برای خانم باردار تا حدود زیادی از این دردها کاسته می‌شود. اما توصیه بهتر برای این خانم‌ها تقویت عضلاتی است که می‌توانند سبب فشرده شدن هر دو استخوان لگن به استخوان خاجی شوند و ثبات حلقه لگنی را افزایش دهند. آموزش این تمرین‌ها در کلینیک‌های فیزیوتراپی
صورت می‌گیرد.

فیزیوتراپیست‌ها با کمک وسایل ساده‌ای همچون توپ ژیمناستیک، توپ پیلاتس و کش‌های لاستیکی تمرین‌های متعددی برای فعال‌سازی عضله دیافراگم و تقویت عضلات شکمی و عضلات کف لگن به خانم‌های باردار آموزش می‌دهند که ضمن کاهش دردهای لگنی، زایمان بهتر و آسان تری را برای آنها رقم می‌زنند و سبب می‌شوند، عوارض بعد از زایمان تا حد ممکن کاهش یابد.

دکتر پرهام پارسانژاد

فیزیوتراپیست