اربعین در مشهد

این روزها بسیاری از زائران حسینی که به هر دلیل امکان عزیمت به کربلا را نیافته‌اند، روی به مشهد مقدس آورده و اربعین را در جوار بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) به عزا می‌نشینند. اینچنین است که چهره مشهد فرق کرده و شهر پر است از زائرانی که از اقصی نقاط ایران و جهان به پابوس امام رضا(ع) آمده‌اند؛ زائرانی از اعراب حاشیه خلیج‌فارس گرفته تا آسیای جنوب شرقی و آفریقا. همچنین با توجه به این‌که تنها ده روز پس از اربعین حسینی(18 آبان)، سالروز شهادت امام رضا(ع) در بیست وهشتم آبان ماه جاری (30 صفر) فرا می‌رسد، بسیاری از زوار بخصوص زوار خارجی ترجیح می‌دهند این فاصله را در مشهد بمانند و از آخرین روزهای ماه صفر فیض ببرند. به همین دلیل نشانه‌ها حاکی از آن است که در روزهای آینده ورودی زوار به مشهد افزایش یافته و مشهد بیش از هر زمان دیگری رو به شلوغی خواهد رفت. در همین حال، خود مشهدی‌ها نیز با برپایی آیین‌های خاص عزاداری و نذری‌های متنوع تلاش می‌کنند دهه پایانی صفر را بیش از پیش گرامی بدارند. این روزها، شهر دوباره سیاهپوش و روضه‌های متعدد، تکیه‌ها و مکان‌های عزاداری برپا می‌شود. بسیاری از مساجد و منازل نیز میزبان خیل عزاداران است و مطابق معمول، بساط نذری‌ها نیز پابرجاست. یکی از نذری‌های معروف مشهد که علاوه بر ماه محرم، در دهه پایانی ماه صفر پخته می‌شود و مورد توجه است، شله است. شله که در سال 91 در فهرست میراث معنوی کشور ثبت ملی نیز شده، آشی است که از مخلوط گوشت و حبوباتی چون لوبیا سفید، لوبیا قرمز، نخود، ماش، عدس، بلغور گندم و برنج و ادویه‌هایی چون جوز هندی و با زحمت فراوان و با صرف زمانی دو روزه پخته و همراه قیمه توزیع می‌شود و به نوعی مشهدی‌ها آن را جزو هویت خود می‌دانند. پیدایش شله به زمان حمله مغول‌ها به ایران از سمت خراسان برمی‌گردد که به دلیل کمبود وقت و مواد غذایی هر نوع ماده غذایی که پیدا می‌شده ‌است و در دسترس بوده درون دیگ‌های بزرگ ریخته و به هم می‌زدند و می‌پختند. شله با آداب و رسوم خاص معنوی طبخ و در فضایی ملکوتی از عزاداران و هیات‌های عزاداری پذیرایی می‌شود. در حقیقت شله مشهدی با تکیه بر همین آداب و رسوم و معنویات است که از دیگر غذاهای سنتی مستثناست. درکنار این، نذری‌های خاص دیگری نیز در مشهد طبخ می‌شود که یکی از آنها «دیکچه» است. دیکچه از مخلوط برنج مخصوص منطقه کلات مشهد (معروف به برنج گرده)، شیر، گلاب و شکر و زعفران تهیه شده و پس از انجام مراسم مذهبی و تبرک کردن، میان زوار امام هشتم(ع) توزیع و مشهدی‌ها به این غذای نذری اعتقاد فراوانی دارند.

نسترن اسدزاده

جام‌جم