«بانک ژن زعفران» ضرورتی برای ثبت محصول ایرانی

دکتر رضا توکل افشار در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه ما در ایران بانک ژن زعفران نداریم که این موضوع بسیار ناراحت کننده‌ای است، اظهار کرد: کشور ایران در زمینه زعفران، پسته، خاویار در جهان برند است، اما متاسفانه ما هیچ فعالیت پژوهشی بر روی ژنتیک‌ها و فونوتیپ‌های این محصولات نداریم که این اقدام باعث می‌شود که دیر و یا زود این محصولات هویت ایرانی خود را از دست بدهند.

وی ادامه داد: در حال‌حاضر اکثر پایان‌نامه‌ها دانشجویی بر روی مسائل کاربردی زعفران در کشور متمرکز شده است که در جهان امروز چنین پژوهش‌هایی در حوزه زعفران اهمیتی ندارد و اکثر محققان خارجی در حال تحقیق بر روی ژنتیک و فونوتیپ‌های محصولات کشاورزی هستند، بنابراین ما نیز در زمینه زعفران باید وارد این قبیل پژوهش‌ها شویم تا بتوانیم این محصول را به نام کشور خود ثبت جهانی کنیم.

عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: باید از مناطق زعفران خیز کشور نمونه ژنتیکی از این محصول جمع آوری شود و پس از انجام پژوهش بر روی آن مسئولان کشور باید تلاش کنند تا این محصول را به نام ایران ثبت کند.توکل افشار عنوان کرد: باید در خصوص زعفران ایران مقالات علمی متعددی نوشته شود تا در جهان به آن هویت دهند و جامعه دانشگاهی ما نباید از این موضوع غافل شوند، زیرا هر چه تعداد مقالات و پژوهش‌های علمی در مورد این محصول در کشور بیشتر باشد، بر هویت ایرانی این محصول در جهان تاکید جدی تری خواهد داشت.وی با تاکید براینکه محصولات برند ایران باید از نظر هویت و کیفیت به نام خود این کشور ثبت شوند، گفت: ما زمانی می‌توانیم در خصوص زعفران در جهان حرفی را بزنیم که یک بانک ژنتیکی خوب از آن محصول داشته باشیم. کشور ما از نظر منابع ژنتیکی در دنیا بی‌نظیر است و اهمیت حفظ ذخایر ژنتیکی کشور کمتر از انرژی هسته‌ای نیست.

عضو هیات علمی گروه زراعت دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به هدر رفت منابع ژنتیکی زعفران در کشور، گفت: وزارت جهاد کشاورزی باید بودجه‌ای را برای جمع آوری منابع ژنتیکی ایران اختصاص دهد که این اقدام شاید مشکل باشد، اما یک تصمیم راهبردی و ملی محسوب می‌شود.

توکل افشار با اشاره به اینکه ما نمی‌گوییم در زمینه حفظ هویت زعفران در جهان تنها مسئولان کشور مقصر هستند، بلکه ما پژوهشگران نیز در این زمینه کاهلی کرده‌ایم، اضافه کرد: ما اگر در خراسان ادعا می‌کنیم که بر روی زعفران کار می‌کنیم، پس باید پایان نامه‌های ژنتیکی و پایه‌ای را در این حوزه ارائه دهیم.

وی با بیان اینکه منشا زعفران خراسان است و اگر بخواهیم آن را در بین کشورهای دنیا بررسی کنیم تنها می‌توان نمونه با کیفیت این محصول را در مناطق قائم، گناباد، تربت حیدریه زعفران یافت، اضافه کرد: کشور ما قابل رقابت در تولید زعفران با هیچ کشوری در جهان نیست و ایران جزو تولیدکنندگان اول زعفران در جهان محسوب می‌شود؛ در کشورهایی مانند اسپانیا و مراکش سطح زیرکشت زعفران قابل مقایسه با ایران نیست و تولید قابل توجهی ندارند و در واقع می‌توان گفت حدود 80 درصد تولید زعفران جهان مربوط به ایران است، اما اینکه چرا ما تاکنون نتوانسته‌ایم در تولید این محصول درجهان را به نام خود ثبت کنیم به خاطر ضعف در بازاریابی ما است.