شکایت از آمریکا به دیوان لاهه

مجموعه این افراد به نمایندگی برای حفظ مصالح جامعه بین‌المللی با ایران وارد یک گفت‌وگو و تفاهم شدند. این توافق و تفاهم هم مورد تائید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است. بنابراین همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد ملزم به پایبندی به تصمیمات شورای امنیت هستند. از سوی دیگر به موجب کنوانسیون جانشینی دولت‌ها، هر دولتی ملزم به پایبندی تعهدات دولت قبل از خود است.

اگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا بخواهد از برجام اعلام خروج بکند یا نسبت به تعهدات پایبند نباشد ایران می‌توان این مساله را در شورای امنیت سازمان ملل متحد مطرح کند. چون اساس برجام در شورای امنیت شکل گرفته است. همچنین ایران می‌تواند به دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه مساله را ارجاع دهد و فراتر از آن، چهار عضو دائم دیگر شورای امنیت سازمان ملل متحد مثل چین، روسیه، انگلستان و فرانسه طرف دیگر ماجرا قرار دارند و متعهد به اجرای برجام هستند. آنها ملزم هستند موضعگیری خاص خود را در این زمینه در پیش بگیرند.

با توجه به اظهارات اخیر دونالدترامپ درباره آینده توافق هسته‌ای دو مساله مطرح می‌شود؛ یکی درباره برجام است و یکی هم طرح موضوعاتی از سوی آمریکا مثل بحث توانمندی‌های سیستم موشکی ایران، طرح ادعاهایی مبنی بر حمایت ایران از تروریسم بین‌المللی و حقوق بشر و... است. اصلی در سیاست وجود دارد به نام اصل تفکیک امور از یکدیگر. یعنی هر موضوع منطق خاص خود را دارد. ولی آنچه درباره برجام مطرح است تعهد و الزام آمریکا به اجرای این توافقنامه بین‌المللی است.

دونالد ترامپ و دولت آمریکا اگر در این زمینه اقدامی بخواهد انجام بدهد طبعا مراتب قابل شکایت در شورای امنیت و دیوان لاهه و مراجع و نهادی دیگر است. سایر اعضای شورای امنیت هم ملزم هستند درباره این موضوع خاص،‌ موضع مشترکی را اتخاذ کنند. البته هر کشوری می‌تواند موضوعاتی را مطرح و در قبال آن تصمیمات خود را بگیرد. بنابراین طرح موضوعاتی مثل سیستم موشکی ایران و نقش کشورمان در حمایت از حماس، جهاد اسلامی، حزب‌الله و .... از جمله مواردی است که قبلا هم از سوی دولتمردان آمریکایی طرح شده و با موضوع الزام و تعهد این کشور نسبت به برجام متفاوت است. کنگره هم اعلام کرده احتمالا تحریم‌هایی را در این مورد در خصوص ایران اعمال کند.

درباره ادبیات رئیس‌جمهور آمریکا در قبال برجام باید گفت در ادبیات گفتاری از چنین کلماتی استفاده شده اما مهم‌تر تصمیمات اساسی است که اتخاذ خواهد شد.

از طرفی جایگاه ما جایگاه کشوری است که برای پایبندی به مساله‌ای که مورد توجه جامعه جهانی بوده تلاش کردیم و طبق گزارش‌های سازمان بین‌المللی انرژی اتمی قویا به تعهدات خود
پایبند بودیم و بنابراین مورد مظالم یک قدرت دیگر بدون مبنای منطقی و عدول از تعهدات دولت‌های قبلی خود قرار گرفتیم.

دکتر هرمیداس باوند / استاد حقوق و روابط بین‌الملل