فرصت‌های از دست رفته ایران در اوپک گازی

محمدحسین عادلی، دبیرکل این مجمع بود که از سال 92 با رأی اکثریت اعضای این مجمع در دو دوره دو ساله به این سمت انتخاب شد.

برای دوره جدید فعالیت این مجمع، دو نامزد از کشورهای روسیه و لیبی برای دبیرکلی این مجمع معرفی شدند.

محمدحسین عادلی، دبیرکل ایرانی این مجمع طی گفت‌وگویی اعلام کرده، مهم‌ترین دستاورد ما در این دو دوره این بوده که با مجموعه‌ای از اقدام‌ها توانسته‌ایم، مجمع کشورهای صادرکننده گاز را به نهادی تبدیل کنیم که بین سازمان‌های انرژی مطرح دنیا حرفی برای گفتن داشته باشد و تحلیلی بسیار قوی و مستند درباره حال و آینده بازار گاز ارائه کند. به گفته وی، این مجمع اکنون تولیدکننده محصولات فکری مختلف در زمینه تحولات بازار انرژی و گاز است و می‌تواند به کشورهای عضو، توصیه‌های مفید و ارزشمندی بدهد.

حضور محمدحسین عادلی در رأس این مجمع به نمایندگی ایران یک امتیاز محسوب می‌شد، اما انتظار می‌رفت، ایران از این فرصت نهایت استفاده را ببرد و بتواند در خصوص دیپلماسی انرژی بیشترین بهره را از آن خود کند؛ همانند زمانی که لئونید بوخانفسکی روسی دبیرکل این مجمع بود و روسیه توانست بخش اعظمی از اروپا را به گاز خود نیازمند کند و حجم صادرات گاز خود را به این منطقه از جهان افزایش دهد.

ایران در طول دوره فعالیت عادلی در این مجمع نتوانست از این فرصت نهایت استفاده را ببرد و اکنون تنها مشتری پر و پا‌قرص گاز ایران همان ترکیه است که در این دوره توانست پای ایران را بابت بالابودن قیمت گاز به دادگاه بکشاند و از ایران جریمه دریافت کند.

ترکمنستان در این دوره توانست با زیاده‌خواهی گاز خود را به روی ایران قطع کند و ما نیز نتوانستیم از این کشور به دادگاه شکایت کنیم و هنوز دنبال حل و فصل دوستانه این ماجرا هستیم.

از سوی دیگر، امارات اجازه نداد مسیر خط لوله صادرات گاز ایران به عمان از آب‌های این کشور عبور کند و ما برای این که بتوانیم گاز خود را به عمان ارسال کنیم، مجبور هستیم مسیر دیگری را که پر هزینه‌تر است انتخاب کنیم. این موارد، تنها بخشی از ناکامی ایران در دوره فعالیت دبیرکل ایرانی در مجمع کشورهای صادرکننده گاز است.

فرصت‌سوزی عادلی

دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره عملکرد محمد حسین عادلی، دبیرکل مجمع صادرکنندگان گاز گفت: عملکرد آقای عادلی در دوران دبیرکلی او در مجمع کشورهای صادر کننده گاز چندان خوب نبوده و می‌توانست بهتر از اینها باشد. ایشان فرصت سوزی بسیاری داشته‌اند.

محمد جواد جمالی نوبندگانی گفت: حسین عادلی در حوزه فعالیتشان آنچنان که شاید و باید، حضور پررنگ و اثرگذاری نداشته‌اند.

وی افزود: احتمالا ایشان در این بازه زمانی مشغله زیادی داشتند و همین مواردی که برای تحقق آن تلاش کردند، موجب شد آنچنان که انتظار می‌رفت، ما از فرصت‌ها و از این ظرفیت استفاده نکنیم. به نظر می‌رسد، ما در زمینه دبیرکلی مجمع صادرکنندگان گاز (جی‌یی‌سی‌اف) فرصت‌سوزی کرده‌ایم. وی ادامه داد: به نظر من عملکرد آقای عادلی در دوران دبیرکلی او در مجمع کشورهای صادرکننده گاز چندان خوب نبوده و می‌توانست بهتر از اینها باشد. به عبارتی ایشان فرصت‌سوزی بسیاری انجام داده‌اند.

جمالی نوبندگانی گفت: کشورهای صنعتی هم طی این سال‌ها تلاش کردند، این مجمع تبدیل به اوپک گازی با آن اثرگذاری مورد انتظار نشود و ما هم نتوانستیم رقیب قدری برای آنها باشیم، ضمن این که حوزه‌های گازی بسیار متنوع است و بر همین اساس، مصرف‌کنندگان از این تنوع بهره بردند و مانعی برای آن شد که قیمت واقعی گاز برای خرید و فروش تعیین شود.