یکی از رسوم پسندیده و زیبای استان بوشهرکه عزاداری ماه محرم آن را از بقیه نقاط کشور متمایز می‌کند، «ذکرخوانی» است. این سبک از مراسم از زمان‌های گذشته که آلات و ادوات موسیقی مثل امروز خلق نشده بود، با شیوه‌های متفاوت از نوحه‌خوانی رایج بوشهری‌ها توسط افرادی که عمدتاً مسن بودند و دارای صدای خوش، اول ماه محرم قبل از غروب آفتاب اجرا می‌شد و اهالی شهر و روستا را در جریان فرارسیدن ماه محرم قرار می‌داد.
کد خبر: ۱۰۷۶۲۱۹
عزاداری در بوشهر؛ «مُرواتون همه سال»

دمادم زنی

تماشای جلوه‌های خاص و منحصربه‌فرد شیوه‌های مختلف عزاداری در استان بوشهر را باید در چهارمحل قدیم یعنی محله‌های کوتی، شنبدی، بهبهانی‌ها و دهدشتی جست‌وجو کرد؛ جایی که بخش عمده عزاداری بوشهر در دهه اول محرم در شب‌ها به سبک و سیاق سنتی و با نوعی موسیقی به نام دمادم‌زنی اجرا می‌شود. گروه دمادم‌زن متشکل از پنج تاهفت نفر است که شامل یک نفر اشکون، دو نفر غِمبِرزن و چهار نفر هم زیرغِمبِرزن می‌شود که به صورت هماهنگ با هم و در ریتمی متفاوت بر طبل و دمادم خود با شور و حرارت خاصی می‌کوبند. در این نوع از موسیقی عزاداری بوشهر هفت نفر به نام سنج‌زن و یک نفر بوق‌زن هم مشارکت دارند. دمادم‌زنی حدود 45 دقیقه زمان می‌برد و پس از آن با ورود جمعیت به شبستان مسجد یا حسینیه، پامنبری اجرا می‌شود که در آن ذاکر از روی منبر اشعاری را با آهنگ و ریتم‌های خاص می‌خواند و مردم در قسمت‌هایی که لازم است در جواب ذاکر همخوانی می‌کنند و با اتمام آن روضه خوان به روضه‌خوانی و ذکر مصائب امام حسین(ع) و یارانش می‌پردازد و بعد از پذیرایی، مراسم سینه‌زنی که متشکل از حلقه‌های متحدالمرکزی به نام «بٌر» است و توسط بٌرساز هدایت می‌شود، آغاز می‌شود.

علم‌گردانی

علم‌گردانی و علم‌کشون از دیگر مراسم عزاداری استان بوشهر است که در شهرستان دشتی و روستای درودگاه دشتستان از سابقه چندصد ساله برخوردار است.

گهواره گردانی نیز از رسوم عزاداری بوشهری‌ها درمحرم است. دراین مراسم که به‌یاد شش ماهه شهید دشت کربلا با حضور مادران با نوزادان شیرخوار در حسینیه‌ها برگزار می‌شود و بین اهالی به مراسم «مَختک» معروف است، یکی از مداحان زن، لالایی می‌خواند و بقیه با گریه و تضرع سلامت نوزاد خود را از خداوند درخواست می‌کنند. «مُرواتون همه سال» پایان بخش مجالس عزاداری در بوشهر است که با جاری شدن آن روی زبان بانیان و دست‌اندرکاران عزاداری‌ها برای آنها آرزوی تندرستی در سال بعد می‌کنند.

سینه‌زنی بوشهری

در سینه‌زنی بوشهری یک نفر به عنوان «پیشخوان» نوحه‌های به‌اصطلاح «پیش واحد» را برای آماده شدن فضا می‌خواند و در طول زمان اجرای مراسم توسط پیشخوان دو تا سه حلقه به دور او تشکیل می‌شود. در هر «بر» یا حلقه سینه‌زنی، افراد با دست چپ، کمر فرد کناری را گرفته و با دست راست سینه می‌زند و سینه‌زن‌ها با هر ضربه به سینه، پای خود را حرکت داده و دور می‌چرخند و نوحه‌خوان اصلی، نوحه را با دو ضرب به صورت هر ضرب روی یکی از پاها اجرا می‌کند و مردم هم در جاهای لازم پاسخ می‌دهند و هنگامی که تعداد بٌرها به 20 رسید، نوبت به نوحه خوان اصلی می‌رسد. اوج اجرای سینه‌زنی، اعلام «واحد» توسط نوحه‌خوان است که در آخرین لحظات سینه‌زنی که دریای مواج سینه‌زنان در اوج هیجان و شور و خلسه فرو رفته، پس از یک مکث کوتاه با صدای رسا می‌گوید «واحد» و گروه سینه‌زن یکصدا جواب می‌دهند «الله واحد» که از این به بعد سینه‌زن‌ها فقط روی پای راست سینه می‌زنند و نوحه‌خوان نوحه واحد را مطابق و مناسب با روز عزا می‌خواند.

علیرضا برازجانی

جام‌جم بوشهر

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها