فروپاشی ابرقدرتی روی خط

با توجه به حوادث ویرجینیا باید گفت ریشه چنین حوادثی به سال‌هایی که انگلیسی‌ها به آمریکا مهاجرت کردند بر می‌گردد، مخصوصا در زمان الیزابت اول که جنگ‌های مذهبی انگلستان را فراگرفته بود و اجازه سامان سیاسی واقتصادی و مخصوصا صنعتی نمی‌داد، در آن مقطع ملکه انگلستان به آنها فرمان مهاجرت به آمریکا را داد.

سفیدپوستانی که به عنوان آمریکاییان اصیل و غالبا ثروتمند در شمال این کشور زندگی می‌کنند، بازماندگان مهاجران نخستینی هستند که اجدادشان با کشتی «نیوکلاول» در بندر بوستون به این سرزمین پای نهادند. بیشتر آنها انگلیسی بودند. اخلاف آن مهاجران که ثروت عمده این کشور را در اختیار داشتند، اقلیت‌های نژادی و دینی و رنگین‌پوستان را مورد بی‌توجهی افراطی قرار می‌دادند. هنوز در قرن 21این نظر طرفداران محکمی دارد که نباید سیاهپوستان از حقوق مدنی و شهروندی برخوردار شوند و باید به کارهای پست و خدماتی مشغول شوند. از آن گذشته نوعی بیگانه‌ستیزی و خودبرتربینی هم در بین این سفیدپوستان مشاهده می‌شود و کل مردم آمریکا را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است. بارها نوشته‌ام که جامعه آمریکا در حال اضمحلال و نابودی است، آمریکای دهه 60 و 70 یک قدرت لایزال بود، اما در حال حاضر درگیری بحران‌‌های درونی و اختلافات اجتماعی در داخل آمریکا ممکن است در آینده نه‌چندان دور آمریکا را به قدرت درجه سه و چهار تبدیل کند و این کشور در حال اضمحلال و نابودی و در حال از دست دادن ارزش‌هایش است.

متاسفانه در این کشور با وجود ادعاهای حقوق‌بشری شاهد موارد بسیاری از نقض حقوق‌بشر هستیم. حقوق‌بشر شعار زیبایی است که از سوی آمریکا داده می‌شود و در حالی که ادعای زیادی در زمینه رعایت آن دارد، اما موارد بسیاری از نقض حقوق‌بشر در کارنامه‌اش مشاهده می‌شود؛ از جمله رفتارهای ضدحقوق بشری آمریکا می‌توان به تبعیض ‌نژادی در داخل این کشور و وضعیت نامناسب زندان‌های این کشور اشاره کرد؛ همچنین تجهیز نظامی و اطلاعاتی عراق و سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران سال 1367، از موارد ضدحقوق‌بشری این کشور علیه ایران است. حقوق‌بشر، ابزاری است برای تحت فشار قرار دادن کشورهایی که مسیری خلاف مسیر جهانی آمریکا دارند، اگر چه حقوق‌بشر صاحب نهاد و ساختارهای گسترده در سطح جهانی است، اما بیشتر شکل ابزاری در دست کشورهای غربی پیدا کرده علیه کشورهایی که ناسازگاری اساسی با کشورهای غربی دارند.

با وجود ادعاهای بسیاری که آمریکا در زمینه رعایت حقوق‌بشر دارد، در این کشور شاهد موارد متعددی از نقض حقوق‌بشر هستیم. در این کشور همچنان تبعیض‌نژادی وجود دارد. آمریکا کشوری چند ملیتی است، شاید برخی معتقدند در آمریکا ملت وجود ندارد، اما به‌دلیل این‌که همه جمعیت‌هایی که در آمریکا هستند، در یک نظام حقوقی زندگی می‌کنند، ناچاریم اسمش را ملت بگذاریم. در عین حال از اقلیت‌های قومی و زبانی و نژادی هستند که حقوقشان رعایت نمی‌شود. هنوز هم سفید‌پوستان شهروندان درجه یک هستند و حتی سیاهپوستانی که در آنجا متولد شده‌اند گاهی اوقات شهروند درجه سه محسوب می‌شوند، هنوز در مناطق شمالی آمریکا سیاهان نمی‌توانند به همه رستوران‌ها بروند که اینها همه نشانه‌هایی از عدم رعایت حقوق‌بشر در این کشور است. از موارد دیگر نقض حقوق‌بشر در این کشور این است که صراحت قانون اساسی آمریکا در بحث ممنوعیت شکنجه آشکار است و این امر را نهی کرده است. در قانون اساسی آمریکا شکنجه ممنوع است و جرم شناخته می‌شود. آمریکا گروه‌هایی را که دستگیر کرده، خارج از آمریکا شکنجه می‌کند. گرچه ترامپ گفته است برای گرفتن اعتراف، شکنجه را اعمال نمی‌کنیم؛ اما با وجود این مسائل هنوز هم در آمریکا و در خاک این کشور برای گرفتن اعتراف از شکنجه استفاده می‌شود. صراحت قانون اساسی آمریکا در بحث ممنوعیت شکنجه آشکار است، اما در عمل شاهدیم که بجز سه زندان ابوغریب در عراق، بگرام در افغانستان و گوانتانامو در خلیج کوبا که پایگاه نیروی دریایی آمریکاست، 16 زندان دیگر در کشورهای تایوان، رومانی و کشورهای اروپای شرقی مانند لهستان وجود دارد، به طوری که آمریکا از سال 1903 میلادی در کوبا حضور دارد و زندان گوانتانامو از سال 2001 میلادی شروع به فعالیت کرده و هنوز فعال است. باتوجه به تمام اعمال صورت گرفته در این زندان‌ها باید گفت، این رفتارهای خشونت‌آمیز رابطه مستقیم با تبعیض‌نژادی در این کشور دارد و باید دانست که این خشونت‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. دموکراسی و تبعیض نژادی در آمریکا با هم در تقابل بوده و آمریکا که داعیه‌دار دموکراسی در جهان است، امروز نمی‌تواند ادعا کند که روند دموکراسی در کشورش جاری است. برده‌داری و نژادپرستی و تفکر ضد سیاه در روح و جان جامعه آمریکا به عنوان کشوری که خود را مهد دموکراسی می‌داند، نهادینه شده و ریشه دوانده است.

دکتر علی بیگدلی/ استاد دانشگاه