حقوق بشر قربانی قدرت سرکوب کاخ سفید

ترامپ ضمن محکوم کردن این درگیری‌ها که بین گروه ملی‌گرایان سفیدپوست و مخالفان نژادپرستی رخ داد، نوشت: همه باید برای محکوم کردن چنین خشونت‌هایی متحد شویم، ایالات متحده جای چنین اعمالی نیست.

در مورد دلایل اتخاذ چنین موضعگیری از سوی ترامپ با وجود ادعاهای حقوق بشری آمریکا و تاثیر این‌گونه واکنش و نگرش‌ها بر ادامه نژادپرستی در آمریکا، با سیدحمیدرضا طباطبایی‌نایینی، عضو کمیسیون حقوقی - قضایی مجلس نهم و حقوقدان گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

علت عدم موضعگیری مستقیم ترامپ در واکنش به حمله معترضان نژادپرستی در ویرجینیا را در چه می‌دانید؟

دولت آمریکا همیشه یک ژست حقوق بشری در دنیا گرفته‌ است و به سوابق خودشان اشاره می‌کنند که تبعیض نژادی را در آمریکا به واسطه وضع قوانینی در این خصوص ریشه‌کن کرده‌اند، اما در برخی مقاطع موضعگیری‌های مقامات ارشدشان از جمله موضعگیری اخیر ترامپ نشان می‌دهد این اظهارات بیشتر تبلیغات لسانی است تا اقدام عملی. در درگیری‌هایی که بین برخی سفیدپوستان و سیاهپوستان در آمریکا درگرفت، با وجود آن‌که همه صاحب‌نظرها و ارکان داخلی خود حزب ترامپ نسبت به درگیری‌ها موضعگیری کرده و آن حرکت را اشتباه دانستند، اما ترامپ به دلیل عدم پختگی در عالم سیاست مکنونات قلبی خود را عنوان کرد و هر دو طرف را مقصر عنوان کرد. این درحالی است که نژادپرستی و برخورد نژادی، سیاه و سفید صدها سال است منسوخ شده و هیچ تفاوتی بین انسان‌ها وجود ندارد. مکنونات و اعتقادات قلبی دولتمردان آمریکا نشان‌دهنده عدم اعتقاد قلبی برای برخورد با تبعیض نژادی است. واقعیت این است که با وجود برخی اقدامات ظاهری و تبلیغاتی، تبعیض نژادی هنوز به صورت ساختاری از جامعه آمریکا رخت برنبسته این دلیل مسائل و مشکلاتی است که هرچند وقت یکبار در این جامعه شکل می‌گیرد. نباید این‌گونه تصور کرد که توزیع برخی مناصب میان سیاهپوستان، به معنی رفع ساختاری مشکلات تبعیض نژادی در این کشور است.

ترامپ بعد از حادثه تروریستی بارسلون دولت‌های اروپایی را به اعمال سیاست مشت آهنین علیه مسلمانان دعوت کرد، این مواضع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

متاسفانه ترامپ از ابتدای ریاست‌جمهوری خود تاکنون از یک ادبیات و سیاست بسیار اشتباه استفاده کرده و اسلام را مورد اتهام قرار می‌دهد. این درحالی است که در سابقه ادیان به آن میزانی که اسلام به آرامش و رعایت حقوق مردم اهمیت می‌دهد، هیچ‌کدام از ادیان الهی یا مکاتب بشری به آن نپرداختند. کسانی که در مورد مسائل انسانی در طول تاریخ تحقیق کردند، به این اقرار دارند که هیچ دینی به این میزان برای انسان اهمیت قائل نیست. بنابراین این‌که یک دولتمرد در حد ریاست‌جمهوری یک کشور بزرگ مثل آمریکا به صورت بسیار سطح پایین اسلام را به طور کلی هدف قرار می‌دهد، نشان‌دهنده افت شدید انسانیت و افت شدید انتخاب در جامعه آمریکاست. آنهایی که ادعای دموکراسی‌شان گوش جهانیان را کر کرده و ادعای حقوق بشر و آزادی ادیان و اینچنین شعارهای مرسوم در دنیا دارند، اما از آن طرف رئیس‌جمهور این کشور یک دین الهی و دینی که درونمایه‌اش سلامتی و آرامش است را متهم می‌کند. بر همگان هم پوشیده نیست که برخوردهای تروریستی داعش یا طالبان در گذشته و اینچنین گروه‌های تکفیری بذری است که آمریکا در خاورمیانه کاشت و توسط ایادی‌اش مثل سعودی‌ها با دلارهای کلان آبیاری کرد.

موضعگیری ترامپ علیه مسلمانان درحالی است که در حال حاضر در اروپا موضع خلاف ترامپ گرفته‌اند.

این‌گونه موضعگیری‌ها چه تاثیری در ادامه نژادپرستی در آمریکا خواهد داشت؟

تصور می‌کنم در این مدت کوتاهی که ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا شده است، آن‌قدر مواضع غلط ضدبشری و ضدانسانی و ضدحقوق‌بشری دینی گرفته که جامعه آمریکا هم نسبت به این مواضع ناراحت هستند و به این ترتیب ترامپ محبوبیت خود را از دست داده و بسیاری پیش‌بینی می‌کنند که وی سرانجام خوبی نداشته باشد. در جامعه اروپا شدت اسلام‌هراسی کمتر شده است، اما متاسفانه این خوراکی می‌شود برای گروه‌های تندرویی که در خود جامعه آمریکا هستند و متاسفانه با بهره‌گیری عقاید مذهبی در آنجا علیه مسلمانان و اسلام اقدام می‌کنند. جامعه آمریکا و به تبع آن دولت آمریکا ناگزیر است که بگوید موضعگیری اخیر ترامپ از ما نیست، چراکه این کشور سالیان سال برای معرفی خود به عنوان لیدر دموکراسی در دنیا هزینه کرده است و موضعگیری‌هایی از این دست به این ادعا خدشه وارد می‌کند، تصورم این است که احزاب آمریکا و حزب جمهوریخواه به دنبال این هستند که این‌گونه موضعگیری‌ها را ترمیم و در آینده نزدیک این برخوردها را تعدیل کنند.

با وجود نقض حقوق بشر در آمریکا، این کشور با چه معیاری کشورهای دیگر از جمله ایران را متهم به نقض حقوق بشر می‌کند؟

متاسفانه برخی دولت‌ها که خود در صدر ناقضان حقوق بشر هستند، با به گروگان گرفتن نهادهای حقوق بشری، نوعی بازی سیاسی با این مفهوم را دنبال می‌کنند. غربی‌ها که همواره ایران را به نقض حقوق بشر متهم می‌کنند، خود از بزرگ‌ترین ناقضان حقوق بشرند. با نگاهی به تاریخ آمریکا باید گفت که برخورد دوگانه واشنگتن با حقوق ‌بشر، ریشه تاریخی دارد و حتی منتقدان حقوق ‌بشر آمریکایی که در داخل خاک آمریکا هستند، این موضوع را به دوران شکل‌گیری این کشور توسط سفیدپوستان مربوط می‌دانند. آمریکا در زمره کشورهایی است که به نظام دموکراسی خویش و رعایت قانون می‌بالد، اما عملا در ارائه چنین مدلی سخت ناکام مانده و از آن بسیار فاصله دارد. با این حال از مواضع ادعایی خود هیچ‌گاه کوتاه نیامده و همچنان سعی دارد به واسطه برداشتی کلی و مبهم از الزامات حقوق بشری؛ خود را در جایگاه منتقدان حقوق بشر و دیگران را در جایگاه متهم قرار دهد. این درحالی است که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز که مهم‌ترین منشور قانونی هر کشوری است، بیشترین توجه را به رعایت حقوق اشخاص و حفظ حقوق شهروندی داشته که البته در احکام عادی نیز به این مسأله توجه زیادی شده است، بنابراین به جرأت می‌توان گفت هیچ حکومتی اندازه جمهوری اسلامی ایران به رعایت حقوق بشر در قانون‌گذاری و اجرای قوانین توجه نمی‌کند. غربی‌ها بزرگ‌ترین ناقضان حقوق بشر در جهان هستند. آمریکا کارنامه سیاهی از نقض قوانین و قطعنامه‌های سازمان ملل متحد را در کارنامه خود دارد.

گفت‌وگو: مریم شریف‌زاده