جنجال بر سر یک خرید هنری

روز گذشته معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره خریدن تابلویی از کمال‌الملک در حراج تهران گفت: ما پول خریدن این تابلو را برای موزه هنرهای معاصر، خارج از بودجه‌های دیگر از وزیر ارشاد گرفتیم.

معاون هنری وزیر می‌گوید خرید این تابلو هوشمندانه است. منتقدان اما می‌گویند اولا خرید آثار هنری باید به یک روند در سیاست‌های وزارت ارشاد تبدیل شود و فقط شامل لطف وزیر نسبت به یک تابلوی خاص نباشد و دیگر این‌که این تابلوی کمال‌الملک مرمتی است و متعلق به آثار کم اهمیت نقاش نامدار ایران است.

تابلو باید در ایران می‌ماند

علی مرادخانی به ایسنا گفت: این اثر باید در ایران می‌ماند. قیمت این تابلو بعدها خیلی بیشتر بالا خواهد رفت، زیرا تنها اثر کمال‌الملک است که پیش از رفتن او به فرنگ خلق شده و در این مقطع، کمال‌الملک خود کمال‌الملک است و کمال‌الملک به فرنگ‌رفته
نیست.

او ادامه داد: چطور حالا می‌گوییم خریدن برخی کارها در سال‌های گذشته، هوشمندانه بوده، چند وقت دیگر هم تشکر می‌کنند که این اثر کمال‌الملک را خریدیم.

مرادخانی همچنین گفت: هر کسی این اثر را می‌خرید، می‌توانست آن را به هر جای دنیا که دوست دارد، ببرد. در حالی که این اثر باید در ایران می‌ماند.

او درباره هدف از این خرید، توضیح داد: ان‌شاءالله از این به بعد، به حوزه خرید آثار وارد خواهیم شد. این خرید هم برای این بود که می‌خواستیم بگوییم، داریم خرید را آغاز می‌کنیم. موزه هنرهای معاصر در دوره بعد حراج تهران اثر می‌خرد، شاید چند کار از هنرمندان جوان را خریداری کنیم تا آنها نیز به موزه هنرهای معاصر تهران وارد شوند. ارزش افزوده در حوزه هنر، چند ده برابر حوزه‌های دیگر است.

یک میلیارد و 150میلیون تومان پای یک اثر مرمتی

فارس نیز در یادداشتی ادامه موضوع را گرفته و به انتقاد از پرداخت چنین هزینه گزافی برای یکی از تابلوهای کمال‌الملک پرداخته است. نگارنده یادداشت این خبرگزاری می‌نویسد: این تابلو با ابعاد 67 در100 سانتی‌متر که «اردوگاه همایونی» نام دارد، از جمله آثار کمال‌الملک است که پیش از سفر او به فرنگ خلق شده است. آثار کمال‌الملک در این مقطع چندان مورد توجه گالری دارها و کلکسیونرها یا گردآورندگان آثار هنری نیست، به‌دلیل آن‌که هنوز کاملا متاثر از نقاشی طبیعت و واقع‌گرای ایرانی است و در مقطعی خلق شده که هنوز کمال‌الملک صاحب سبک نشده و فقط شاید از حیث تاریخی برای بعضی اشخاص با علایق خاص جذاب باشد. قیمت تابلوهایی از این دست هم در بهترین حالت به 500-400 میلیون تومان نمی‌رسد. قیمتی که در واقع به‌خاطر نام کمال‌الملک است. از سوی دیگر این تابلو در مقطعی دچار آسیب‌دیدگی و مرمت شده است. مرمت نه‌چندان خوبی که مقدار زیادی از قیمت تابلو کم کرده و در بهترین حالت در حراجی‌ها قیمت آن را به 200 تا 300 میلیون تومان می‌رساند. اما ظاهرا مشورت آقایان ملانوروزی و مرادخانی و وزیر ارشاد به یک تصمیم عجیب منتج شده است: این‌که وزیر ارشاد پول بدهد و این تابلوی مرمت شده و نه چندان با ارزش که احتمالا در حراج هم به‌فروش نمی‌رفت و روی دست صاحبانش می‌ماند (که ممکن است آقای سمیع آذر، برگزار کننده حراج یا یک گالری دار یا یک دلال آثار هنری باشد) برای موزه هنرهای معاصر خریداری شود.

در ادامه این یادداشت آمده: این در شرایطی است که موزه هنرهای معاصر سه‌سال است با بهانه نداشتن جا و شرایط و امکانات هیچ تابلوی جدیدی از هیچ هنرمندی خریداری نکرده است. از سوی دیگر در این موزه بنابر تعریف و حتی نام آن، آثاری وجود دارد که عموما مدرن و در اسلوب‌های معاصر خلق شده‌اند و تقریبا هیچ اثر کلاسیکی در این موزه وجود ندارد. حالا از چه رو، در شرایطی که جای نقاشی بسیاری از آثار معاصر و نقاشان نوگرای این موزه خالی است، یکباره یک تابلوی کلاسیک نه‌چندان با اهمیت خریداری و راهی موزه می‌شود؟ و آن هم به چه قیمتی؟

رقم تابلوی کمال‌الملک بالاست

عین‌الدین صادق‌زاده، هنرمند خوشنویس که همواره ناظر بر رویدادهای حوزه هنرهای تجسمی بوده است، در گفت‌وگو با جام‌جم از خرید عجیب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خوشحال است اما در عین حال معتقد است متولیان باید بیشتر روند درست را نشان بدهند تا این‌که خود این‌گونه وارد ماجرا شوند. هر چند صادق‌زاده بر این باور است که در این وانفسا همین را هم باید قدر دانست.

او می‌گوید: توجه به هنرهای تجسمی به هر نوعی مثبت است. هنرهای تجسمی از یک دهه پیش دچار شوک مثبتی به لحاظ رقم آثار شده و به استانداردهای جهانی نزدیک شده است و با این حال می‌توان رقم تهیه تابلوی کمال‌الملک را رقم بالایی در نظر آورد، اما وقتی اساسا ما با نقد هنری سالم مواجه نیستیم، انتقادها بیشتر به دلایل شخصی صورت می‌گیرد. همین انتقادات اخیر به تقلبی‌بودن تابلوی سهراب سپهری و مبلغ تابلوی کمال‌الملک ـ به همین دلیل که ما با نظام هدفمند و سالم نقد مواجه نیستیم ـ محل تردید است.