نیاز به تغذیه فرهنگی

این چالش‌ها شامل مسائلی مثل ترور، جنگ تحمیلی و تحریم بود. این وضعیت تاکنون هم ادامه پیدا کرد و ما حتی یک روز هم از این شرایط برکنار نبودیم. حتی اخیرا ما شاهد تعرض به مجلس و مرقد مطهر امام راحل بودیم. در کنار همه گرفتاری‌های داخلی باید مسائل و مشکلات خارجی مثل تحریم‌ها را نیز به این فهرست اضافه کرد. تمام این مسائل باعث شد که به مسائل فرهنگی آن‌طور که باید و شاید بهای لازم داده شود تا واقعا رسوبات کاهش پیدا کند و محکمات جایگزین آنها شود. از سوی دیگر ما تشکیلات فرهنگی رسمی مثل آموزش و پروش، آموزش عالی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،‌ سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه‌های علمیه و... داریم که اینها نهادهای رسمی هستند. در کنار این مساله برخی نهادها و واحدهای فرهنگی داریم که رسمی نیستند. مثل خانواده،‌ منابر وعظ و تبلیغ، ‌سخنرانی‌های در مناسبت‌های مذهبی مثل محرم و صفر و ماه رمضان و... که در این مجامع بیشتر به مسائل امر به معروف و نهی از منکر، حجاب، عفاف، مسائل اخلاقی، خانواده و امثال اینها می‌پردازند. طبعا این نهاد و واحدهای فرهنگی ربطی به دولت و نهادهای رسمی ندارند. بالاخره هر مسجدی یک پایگاه محسوب می‌شود و باید به این پایگاه بها داده شود. در مقابل شما می‌دانید که دنیای مجازی، تلویزیون‌های ماهواره‌ای و تبلیغات برون‌مرزی و امثال اینها برای ما گرفتاری و دردسرهای زیادی بوجود آورده است. طبعا با توجه به این شرایط و مسائل فرهنگی مختلف و هجمه‌ها و شبیخون‌های فرهنگی باید راه‌حلی اندیشید. رهبر معظم انقلاب اسلامی بحث آتش به اختیار را مطرح کردند و البته در این زمینه توضیحات بایسته و جامعی از سوی دیگران به مردم ارائه نشد و متاسفانه برخی از این تعبیر سوءاستفاده کردند و همین مساله باعث شد که خود ایشان مجبور به ارائه توضیح شدند که منظور ایشان از تعبیر آتش به اختیار یعنی هر جایی که یک مسئول فرهنگی و مسئول فکری وظیفه قانونی و بایسته خود را انجام نمی‌دهد عده‌ای از فرهیختگان و نخبگان مثل دانشجویان و استادان اعتراض کرده و وارد صحنه شوند و اعلام کنند که این رویه‌ای که از سوی برخی از مسئولان فرهنگی اتخاذ می‌شود درست نیست. البته عمدتا آنچه خیلی از فهمیده‌ها، از مفهوم آتش به اختیار متوجه شدند این بود که منظور از آتش به اختیار عناوین فرهنگی است و نه مسائل اجتماعی و اموری که مربوط به قوه قضاییه و وزارت کشور است. بنابراین ایشان نخواستند که از بدفهمی‌های ناشی از تعبیر آتش به اختیار، در کشور هرج و مرج بوجود آید.

از یاد نبریم که هرکدام از نهادها و سازمان‌های فرهنگی مثل سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی یا نیروی تربیتی آموزش و پرورش، دفتر نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها وظایفی دارند. باید بررسی کرد که هرکدام از این نهادها در عرصه‌های فرهنگی چه اقداماتی را انجام داده‌اند و آیا واقعا به وظایف فرهنگی خود عمل کرده‌اند که ما شاهد نابسامانی هستیم یا این‌که این نهادها و سازمان‌ها آن چنان که باید و شاید در گود حضور ندارند و انجام وظیفه نمی‌کنند.

به نظر می‌رسد که در کشور به مسائل فرهنگی آنچنان که باید و شاید توجه نمی‌شود. آن مقداری که به وام، یارانه و مبارزه با کالای قاچاق توجه می‌شود به مسائل فرهنگی اعتنا نمی‌شود. برخی از مردم در جامعه ما به کدو، کاهو، کباب و کرفس بها می‌دهند، اما یک ریال حاضر نیستند برای خرید کتاب هزینه کنند و به عبارت دیگر کتاب در سبد هزینه‌ای مردم وجود ندارد. این در حالی است که ما باید در کنار توجه به تغذیه فکری به موازات آن به تغذیه روحی و جسمی بها بدهیم.

سید رضا اکرمی / رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری