شعبده‌ای بی‌نهایت باورنکردنی

در قرن هجدهم میلادی قدرت شعبده‌بازی در اروپا به اوج خود رسیده بود. ولفگانگ فون کمپلن، نویسنده و مخترع مجارستانی با راه یافتن به دربار ماری ترز، ملکه اتریش مادر ماری آنتوانت، تحت تاثیر شعبده‌بازی‌های قدرتمند فرانسوا پلتر قرارگرفت و تصمیم گرفت خود شعبده‌ای بسیار قوی مهیا کند تا بتواند در مقابل فعالیت‌های پلتر به خوبی عرض‌اندام نماید. به همین دلیل دستگاهی بسیار عجیب و پیچیده ساخت و آن را به عنوان شعبده خود به ملکه تقدیم کرد. این دستگاه شطرنج‌باز عثمانی نام داشت. هدیه او به شکل نیم‌تنه مردی در شمایل مردان عثمانی با عمامه‌ای بزرگ و جواهرنشان، دارای چشمانی خاکستری و ریشی سیاه بود. عمامه و ردای او به پوشش جادوگران مشرق زمین همان دوران شباهت داشت. او در دست چپش چپقی با دسته‌ای بسیار بلند ‌داشت و دست راستش را هم روی صفحه شطرنج قرار می‌داد. این دستگاه قادر به انجام بازی شطرنج در حرفه‌ای‌ترین سطح ممکن بود.

در آن زمان عوام بازی شطرنج را بلد نبودند و این کار تنها محدود به خواص بود. به همین دلیل افراد معروفی ازجمله بنجامین فرانکلین، ناپلئون بناپارت و ادگار آلن پو داوطلب بازی با آن شدند. فرقی نداشت چه کسی در چه حدی با آن بازی می‌کرد، برنده نهایی فقط شطرنج‌باز عثمانی بود. در آن زمان که دانش افراد به مراتب محدودتر از زمان حال بود تنها توجیه آن را نیروهای شیطانی می‌دانستند. سازنده آن هر بار پیش از شروع کار دستگاهش تمام محتویات آن را نشان بینندگان می‌داد تا همه مطمئن شوند چیزی داخل دستگاه نیست و این وسیله به راستی شعبده‌ای حیرت‌انگیز است.

نکته جالب این بود که دستگاه اجازه تقلب هم به کسی نمی‌داد. یک بار ناپلئون قصد داشت در این بازی از حقه استفاده کند، شطرنج‌باز عثمانی هم در مقابل با خشم تمام مهره‌ها را روی زمین ریخت. این صحنه جلوی چشم وحشت‌زده درباریانی اتفاق افتاد که ناپلئون بناپارت را نیروی مطلق حاکم زمانه می‌دانستند.

سال 1854 ساختمانی که این دستگاه عجیب در آن قرار داشت آتش گرفت و شطرنج‌باز جادویی هم در آن سوخت و راز خود را برای جهانیان سر به مهرتر از همیشه کرد. این معما برای همه نامکشوف باقی ماند. سالیان زیادی گذشت و کسی پیدا نشد که بتواند از آن شعبده عظیم سردربیاورد. تا این‌که بالاخره در سال‌های اخیر مردی آمریکایی به نام جان گاون که به ساخت وسایل عجیب و پیچیده علاقه داشت تمام اجزای این دستگاه بی‌نظیر را شناسایی کرد و آن را از نو ساخت. شطرنج‌باز عثمانی دوباره ساخته شد و وارد وادی مسابقات شد.

این دستگاه همچنان با بزرگ‌ترین استادان بزرگان جهان نبرد می‌کند و همیشه فاتح قطعی میدان است. به راستی راز آن چیست؟ خیلی‌ها فکر می‌کنند این دستگاه توسط انسانی بسیار ماهر اداره می‌شود، اما حقیقت آن است که هیچ انسانی به طور مطلق همیشه برنده بازی نیست. جان گاون سازنده آن به سوالات پاسخ نمی‌دهد. او می‌گوید سی و پنج سال زمان برده تا بتواند اسرار آن را دریابد و به این زودی قصد افشاگری نخواهد داشت.