جام جم آنلاین گزارش میدهد
وجود تنوع زیستی در هر اکوسیستم به کیفیت آب و هوا، جلوگیری از فرسایش، حفظ چرخه طبیعی هر منطقه و در مجموع حفظ یک اکوسیستم کامل کمک میکند. علاوه بر این تنوع زیستی به طور مستقیم و غیرمستقیم روی سلامت انسان و حفظ زیبایی بصری محیطهای طبیعی نیز تاثیرگذار است. تنوع زیستی از نظر علمی سه بخش ژن، گونه و اکوسیستم را شامل میشود. تا امروز بیش از دو میلیون گونه موجود زنده در جهان شناسایی شده است و این رقم روز به روز در حال افزایش است. البته تعداد گونههای جدید ثبت شده در گروههای بیمهرگان و بندپایان بیش از دیگر گروههاست. دانشمندان در کنار کشف گونههای جدید، پس از کشف هر گونه ماهها تا سالها نیز برای پیدا کردن خصلتها و جزئیات این گونهها زمان صرف میکنند. در ادامه مهمترین گونههای کشف شده در یک سال اخیر را با هم مرور میکنیم.
هیولای دریایی
سال 1337/ 1958 دانشمندان فسیلی در ایالت ایلینویز آمریکا کشف کردند که شکل بسیار عجیبی داشت. این فسیل به دلیل شکل عجیب و غریبش هیولای تالی (Tully monster) لقب گرفت. تالی نام فسیلشناس آماتوری بود که به جمع آوری فسیلها علاقه داشت و اولین بار این فسیل را یافت.
چند دهه پس از کشف این فسیل، دانشمندان همچنان بر سر گونه جانوری آن اختلاف داشتند. برخی آن را در رده کرمها و برخی در رده حلزونهای بیصدف قرار میدادند. اما امروز، بعد از گذشت شش دهه از کشف این فسیل 307 میلیون ساله، محققان هیولای تالی را در رده ماهیهای بدون آرواره نامگذاری کردند. این موجود 30 سانتیمتری چشمهایی بزرگ و دندانهایی تیز داشته و احتمالا در زمان خود موجود درندهای بوده است.
دایناسورهایی به اندازه اسب
فسیل گونهای از دایناسورها به نام تیرانوسوروس رکس (Tyrannosaurus rex) نشان میدهد قامت آنها به اندازه اسب بوده، اما مغزی پیشرفته به نسبت قامت خود داشتهاند. دیرینهشناسان این گونه از دایناسور را که فسیل آن در صحراهای ازبکستان کشف شده است، در سال اخیر به نام علمی Timurlengia euoticaنامگذاری کردهاند.
محققان سالها جمجمه فسیل 90 میلیون ساله این نوع دایناسور را مطالعه کردند و به ویژگیهای جالبی در مورد اینگونه دست یافتند. به نظر میرسد تیرانوسورها محدوده فرکانس شنوایی پایین داشتند که در شکار به آنها کمک میکرده است. اینگونه از دایناسورها بیش از آن که بزرگ باشند، باهوش بودهاند و اندازه و هوشمندی آنها باعث شده بود در زمان خود در راس جانوران شکارچی باشند.
نهنگ سیاه کمیاب
با وجود تلاش محققان علوم مختلف برای شناسایی هر چه بیشتر شگفتیهای زیر اقیانوسها، همچنان اطلاعات انسان از این فضای عمیق و وسیع بسیار کم است و هر روز گونه جدیدی از موجودات دریایی کشف میشود. سالها زمان برد تا نهنگ سیاه رنگ اقیانوس آرام به عنوان گونهای مستقل از نظر دانشمندان شناخته شود. ابتدا تصور میشد این نهنگ در واقع نهنگ جوان گونه نهنگهای بیرد (نهنگهای معمول اقیانوس آرام) است. اما تفاوتهای ژنتیک میان آنها این دو گونه را از یکدیگر جدا کرد و در نهایت امسال گونه جدیدی از نهنگ نامگذاری شد.
یکی از دلایلی که اینگونه را از دیگر گونهها متمایز میکند ابعاد آن است. این نهنگ هفت متری که در اقیانوس آرام شمالی زندگی میکند، حدود پنج متر از نهنگهای بیرد (Baird’s Whale) کوتاهتر است. علاوه بر این نهنگهای بیرد خاکستری رنگ و این نهنگ کاملا سیاه است، حتی نام مستعار این نهنگ در زبان ژاپنی کاراسو به معنی به رنگ کلاغ سیاه است. در نهایت مطالعات ژنتیک این نهنگ نشان داد با نهنگهای بیرد از یک نژاد است، اما باید گونه جداگانهای برای آن تعریف شود.
عنکبوت کوچک طاووسی
حدود دو سال پیش کشف گونههای جدیدی از عنکبوتهای رنگی، بسیاری از افراد را به این موجودات علاقهمند کرد. این عنکبوتها رنگهای سیاه و سفید یا قرمز و آبی داشتند و نحوه حرکت و تار تنیدن آنها به شکل متفاوتی بود و توجه بسیاری را به خود جلب میکرد. امسال نیز گونه دیگری از این عنکبوتهای رنگی که به عنکبوت طاووسی (Peacock spiders) مشهور شدهاند در استرالیا کشف شده است.
تا به حال هفت گونه از این عنکبوتها کشف شده و پیشبینی میشود در مجموع 48 گونه از آنها در جهان وجود داشته باشد. همه این گونهها بسیار کوچک هستند و تاکنون ابعاد آنها بیشتر از پنج میلی متر نبوده است. محققان اسم گونه جدید تازه کشف شده را به دلیل شباهت صورت این تننده با صورت جغد، جغد شاخدار گذاشتهاند.
قورباغه زمینهای بایر
زمینهای بایر کویری کانون باورنکردنی تنوع زیستی است و محققان همیشه در حال جستوجوی گونههای ناشناخته در این مناطق هستند. یکی از گونههای قورباغه که امسال نامگذاری شده است، قورباغه زمینی (Wasteland frog) است که بسیار ریز و حتی بیشتر شبیه جیرجیرک است. این قورباغه کوچک براحتی روی یک بند انگشت انسان جای میگیرد و شاید همین دلیل پنهان ماندن او از چشم محققان تا سال گذشته باشد.
این قورباغه در زمینهای بایر جنوب غربی هندوستان زندگی میکند و رنگ آن خاکی است و به همین دلیل بخوبی میتواند با محیط همرنگ شود و استتار کند.
تیتاناسوری با مغز کوچک
کشف گونه قبلی تیتاناسورها (دایناسوری با گردن و دمدراز) مسیر مناسب برای کشف گونههای بعدی را نیز پیشروی محققان گذاشت. تیتاناسور گینرموس، دایناسوری با گردن بلند بوده که حدود 95 میلیون سال پیش روی زمین زندگی میکرده است. معمولا فسیلهای تیتاناسورها بدون جمجمه کشف شده است، اما در فسیل کشف شده جدید در منطقه پاتاگونیا (منطقه جنوبی آمریکای جنوبی، مشترک بین کشورهای آرژانتین و شیلی) جمجمه و مهرههای گردن اینگونه دیده میشود. با این حال به نظر میرسد این جانور در همین مغز کوچک از حسهای خارقالعادهای بهره میبرده است.
این تیتاناسور کاسه چشم بزرگی داشته که دید خوبی برای شکار غذا و شناسایی شکارچیان به او میداده است. علاوه بر این، آناتومی بدن این دایناسور نشان میدهد گوش داخلی او امکان شنیدن فرکانس پایین صدا را به او میداده و البته احتمالا گونههای دیگر هم از این ویژگی شنوایی برخوردار بودهاند.
سمندر با پیشانی پر دستانداز
یافتن گونههای جدید حیوانات مختلف در حفاظت از آنها نقش مهمی ایفا میکند. در غیر این صورت گونههایی از حیوانات پیش از آن که کشف شوند از بین میروند و شاید سالها بعد فقط نشانههایی از وجود آنها روی کره زمین دیده شود. این سمندر و بسیاری از گونههای دیگر سمندر ازجمله حیواناتی است که به دلیل فعالیتهای مخرب انسانی در معرض خطر قرار گرفته است و باید برای حفظ همه این گونهها تلاش بیشتری شود.
ویژگی متمایز سمندر کلینگون (Klingon newt) شیاری است که بالای پیشانی خود دارد. این شکل متفاوت باعث شده دانشمندان اینگونه از سمندر را سمندر با پیشانی پردستانداز (newt with a bumpy forehead) بنامند. این سمندر نوظهور تاکنون در جنوب شرقی آسیا و در کشورهای ویتنام، تایلند، کامبوج، لائوس و میانمار دیده شده است.
ماهی ماقبل تاریخ
سال گذشته محققان دو گونه جدید ماهیهای ماقبل تاریخ که چهرهای شبیه نوعی از عروسکهای کارتونی داشتند، کشف کردند. فسیل کشف شده از این ماهی که متعلق به حدود 92 میلیون سال پیش است، حدود دو متر طول دارد.
این دو گونه در آمریکا و ژاپن کشف شدهاند و یک گونه دیگر از این ماهی نیز هفت سال پیش در انگلستان کشف شده بود. کشف این ماهی(Rhinconichthys) در نقاط مختلف نشان میدهد این گونه میتوانسته در همه آبهای کره زمین زندگی کند. به نظر میرسد این ماهی نیز حدود 66 میلیون سال پیش همزمان با انقراض بزرگ دایناسورها از بین رفته است.
رتیل نویسنده
نام گونه جدید رتیل که بتازگی در کلمبیا کشف شده است، بعد از نام نویسنده کلمبیایی، گابریل گارسیا مارکز، رتیل مارکز انتخاب شده است.
این رتیل، ویژگی متمایز از گونههای دیگر دارد و آن، نوع حملهکردن به دشمن است. بدن رتیلها پوشیده از مویی است که مانند گزنه نیش سوزنی دردناکی دارد. به طور معمول رتیلها برای حمله با ضربه زدن به دشمن آسیب میرسانند. اما مارکز (Márquez tarantula) تنها گونه رتیل شناخته شده است که از موی گزنده خود به طور مستقیم برای حمله به دشمن استفاده میکند.
گونه جدید ایرانی به نام قارچ مازندران
محققان مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران، فروردین ماه امسال گونه جدیدی از قارچ بومی را به نام قارچ مازندران (طبرستان) نامگذاری کردند. این قارچ که از مزارع برنج استان مازندران جداسازی شده است، به منظور حفظ و انجام پژوهش در بانک میکروارگانیسمها نگهداری میشود. این گونه از قارچها تاکنون در کشور کمتر مطالعه شدهاند و مطالعه این گونه جدید شاید بتواند ارتباطی بین گیاه برنج و این قارچها را از نظر فیزیولوژی آشکار کند.
استان مازندران از زیستگاههای گونههای متنوع جانوری و گیاهی ایران است که هر کدام اهمیت اقتصادی، کشاورزی و محیطزیستی مهمی در کشور دارند. برنج نیز یکی از محصولات کشاورزی استراتژیک استان مازندران است و مطالعه گونههای دخیل در رشد گیاه برنج میتواند نقش مهمی در کشاورزی منطقه داشته باشد.
دایناسورهای گلی
در یک سال گذشته، فسیل نوعی از دایناسور پرنده مانند کشف شد که بر اثر گیر کردن در گل و لای در 66 میلیون سال پیش از بین رفته است. دایناسورهای پرنده مانند گونهای از دایناسورها بودند که بدنشان با پر پوشیده شده بود، پاهای کوچکتر داشتند و تاج استخوانی بالای سر آنها قرار داشت.
فسیل گونه جدیدی از دایناسور Tongtianlong limosus چند سال پیش در جنوب شرقی کشور چین کشف شده است. مشخصات فیزیکی فسیل این دایناسور به شکلی است که سرش رو به بالا، گردن دارای انحنا و بازوها به سمت دو طرف باز شده بود. بنابراین به نظر میرسد در گل و لای گرفتار شده و در تلاش برای نجات بوده است. بررسی دقیق این فسیل نشان داده است گرچه این دایناسور نشانههایی از پر روی بدن داشته است، اما نمیتوانسته پرواز کند. اما آناتومی این دایناسور نشان میدهد تواناییهای چشمگیری نیز داشته است. برای مثال شکل پوزه دایناسور حالتی داشته که میتوانست از انواع گیاهان، دانهها و نرمتنان به عنوان خوراک استفاده کند.
سپیده شعرباف
دانش
منبع: livescience
جام جم آنلاین گزارش میدهد
جام جم آنلاین گزارش میدهد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک فعال سیاسی:
یک نماینده مجلس:
در گفتوگوی «جامجم» با استاد حوزه و مبلغ بینالملل بررسی شد
گفتوگو با موسی اکبری،درخصوص تشکیل کمپین«سرزمین من»وساخت و مرمت۵۰خانه در منطقه زنده جان