تلویزیون و رادیو سرمشق زبان مادری هستند

استادان زبان فارسی از محمدعلی جمالزاده تا احمد شاملو، درباره زبان‌های عامیانه‌ای که شباهت به زبان مخفی دارد، پژوهش کرده‌اند. یادآوری می‌کنم حتی یک کلمه از «زبان آرگو» که به فارسی آن‌ را زبان مخفی می‌گوییم در شأن رادیو و تلویزیون نیست.

کد خبر: ۱۰۱۵۹۲۷

به این زبان، گویش آدم‌های بی‌هویت هم می‌گویند. زندانیان، بدنامان، جاهل‌ها، ولگردها، سارقان، متکدیان، آدم‌های قانون‌گریز و گاه دانش‌آموزان بودند که برای خنده، یا انتقال معانی مخفی از واژگانی استفاده می‌کردند که متاسفانه آرام آرام به رادیو و تلویزیون راه پیدا کرده است. خوب می‌دانم که خوانندگان جوان و خوانندگان میانسال به این واژه‌ها واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند!

برای مثال، گیردادن، خفن، گیرداد، سوتی، قاط زدن، حال کردم، اسکول، مخ زد، پیچوندن، ... و صدها واژه زبان مخفی، که این روزها برای همه آشکار شده است! چرا و چگونه!؟ خودتان اگر فکر کنید پاسخ روشن است. تلویزیون و رادیو سرمشق زبان مادری ما هستند؛ باید آنها را حفظ کنیم و با مسئولیت، به نسل آینده بسپاریم. آواها و کلمات باید درست ادا شوند. همواره باید بی‌تکلف سخن بگوییم. آهنگ و ضرباهنگِ سخن گفتن باید متعادل باشد. تکیه کلام در گویندگی برای رادیو و تلویزیون پسندیده نیست. در کتاب‌های تاریخ تمدن، ارزشمندترین دستاورد بشر، در سپیده دم تاریخ، با احترام وصف‌ناپذیری، همواره در مرکز توجه قرار دارد. چندین هزاره پیش، به کمک کلمه، اندیشه یک فرد به اطرافیان منتقل شد، اما ماندگار نبود. سپس پیدایش خط باعث شد که اندیشه ثبت شود.کتب آسمانی بر قداست کلام تاکید دارند.

زبان، هویت ماست. هرکس واژگان بیشتری می‌داند، وسعت اندیشه او گسترده‌تر است. من هرگز از دوم شخص مفرد استفاده نمی‌کنم زیرا آن‌را بی‌احترامی می‌دانم. زبان همانند یک موجود زنده همواره در حال تغییر و دگرگونی و تحول است. اجرای برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی به دانش وسیع نیاز دارد. اعتماد به نفس فقط یکی از ویژگی‌های گویندگی محسوب می‌شود. در کنار کلاس‌های گوناگون تخصصی، گوینده و مجری برنامه‌ها، نباید انواع برنامه‌ها را اجرا کند. بدانید که ما در عصر هنرمندان متخصص زندگی می‌کنیم. مردم از آدم‌های همه‌کاره و همه فن حریف خوششان نمی‌آید.

همیشه در تلویزیون و رادیو شاهدم که واژه تلفن و تلویزیون را، تل فن! و تل وزیون! تلفظ می کنند که به بیرون مرزها نیز سرایت کرده است. نگاه بفرمایید، غلط است، زیرا فرمودن از مخرج حنجره است. باید بگوییم نگاه کنید. به یاد داشته باشیم که در جمله‌بندی باید بگوییم: مشاهده کنید، و مشاهده بفرمایید، غلط است، برای آن‌که دیدن با چشم است و فرمودن با اندام بیان، یعنی دهان. همین‌طور نگویید: گوش بفرمایید! بلکه هر عقل سلیم می‌داند که باید بگوییم: گوش کنید. مصدر آن‌را صرف کنیم تا برای همیشه در گفت‌وگوهای روزمره هرگز مرتکب این اشتباه نشویم: گوش می‌کنم/ گوش می‌کنی / گوش می‌کنند/ گوش می‌کنیم/ گوش می‌کنید/ گوش می‌کنند. (دروس اولیه در یادگیری زبان) در بچگی یاد گرفته‌ایم.

در کتابت، بنویسید ایران ایر، ولی همواره بخوانید: ایران ار. بنویسید ایرباس ولی در رادیو و تلویزیون بخوانید: ارباس. بنویسید پاور پوینت ولی هنگام خواندن (واو) را بسیار خفیف تلفظ کنید. بنویسید اکوادور ولی در خواندن (واو) اولی را بسیار خفیف تلفظ کنید. برای آن‌که اکوا به معنای آب است. در گذشته یک گوینده زن در اخبار تلویزیون بود که سوئیس را سوعیس تلفظ می‌کرد!