داستان سرنوشت گره خورده آقای گزارشگر با والیبال

به گزارش جام جم آنلاین ، صدایش با صلابت و مقتدرانه است و لحنش منطقی. جواد محتشمیان که این روزها به دلیل یکی از گزارش هایش و اظهارنظری درباره سن یک بازیکن نوجوان به شدت تحت فشار قرار دارد بی شک مطرح ترین و موفق ترین گزارشگر والیبال در سال های اخیر به شمار می رود. 71 سال دارد اما صدایش پر از شور و نشاط جوانی است.

محتشمیان خودش را علمی ترین گزارشگر ورزشی می داند. میگوید هیچ کدام از جملاتی که به زبان می آورد بی پایه و اساس نیست و پشت هر جمله ای در گزارشش یک بحث فنی وجود دارد.

با او که همیشه حرف های زیادی برای گفتن دارد همکلام شدیم. ماحصل گفت و گو با این گزارشگر والیبال پیش روی شماست:

داستان من و والیبال

محتشمیان مصاحبه را اینگونه شروع می کند: «تحصیل در دانشسرای تربیت معلم من را به تهران کشاند. همان زمان برای والیبال بازی کردن به تاج تهران پیوستم و بین سال های 54 تا 56 در این تیم بازی کردم. در جام پاسارگاد هم به میدان رفتم. یک دوره قهرمان آن دوره از رقابت ها شدیم. من آن زمان نه تنها یک بازیکن والیبال که یک دونده هم به شمار می رفتم. در رقابت های دوومیدانی دانشگاه ها و در رشته های پرش طول و سه گام مقام می آوردم. سه سال رکورد پرش طول دانشگاه ها با حد نصاب 6.75 در دست من بود. زمانی که دانشجو بودم همیشه در رقابت های پرش طول و پرش سه گام دانشگاه ها مقام های اول تا سوم را به دست می آوردم.

زمانی که در استقلال بازی می کردم به تیم ملی والیبال ایران هم دعوت شدم. در دانشگاه صنعتی شریف نیز فعالیت های ورزشی ام را ادامه دادم. آنجا در کنار ورزش به هیئت عملی دانشگاه صنعتی شریف هم محلق شدم. تصمیم گرفتم دنبال مربی گری هم بروم و این کار را هم واقعا انجام دادم. حالا هم بازیکن بودم و هم مربی، بعدها مدرس همین رشته هم شدم. سال 66 به عنوان سرمربی تیم جوانان تهران انتخاب شدم. به مربی گری تیم ملی جوانان هم رسیدم و با این تیم برای نخستین بار پس از انقلاب در یک تورنمنت بین المللی در کشور عربستان بود شرکت کردیم. شرایط والیبال آن زمان بسیار متفاوت با امروز بود. نه از لحاظ مالی چیز قابل توجهی داشت و نه امکانات قابل تعریف بود. حتی جایی هم برای تمرین وجود نداشت. پس از آن در سال های بعد سرمربی گری تیم های هما ، شیشه گاز و پارس خودرو را هم بر عهده گرفتم. سال 70 نیز به مربی گری تیم ملی والیبال بزرگسالان رسیدم. چیزی که خیلی اهمیت دارد و باید مورد توجه قرار بگیرد این است که ورزش ایران اکنون تفاوت زیادی با گذشته دارد. جمعیت یک عامل تعیین کننده است. الان 85 میلیون جمعیت داریم و از هر قشری می توانید بهترین ورزشکاران و بازیکنان را پیدا کنید. الان برای انتخاب 12 بازیکن خوب 100 نفر را پیش روی شما می گذارند اما در گذشته 12 بازیکن را باید از بین 20 نفر انتخاب می کردیم. الان اختیار بر روی تصمیم گیری ها بیشتر است. در گذشته محدودیت های زیادی وجود داشت و نمی شد به همه رشته ها بها داد. آن زمان فقط فوتبال بود و بقیه رشته ها در سایه قرار داشتند. در آن شرایط شناخت و استعدادیابی بازیکنان و ورزشکاران خیلی سخت بود. فقط سالی یک با رقابت های قهرمانی کشور داشتیم و اصلا چیزی به نام رقابت های رده های سنی مثل امید و جوانان معنایی نداشت. »

جواد محتشمیان فقط گزارشگر، مفسر و کارشناس والیبال نیست. احاطه او بر روی رشته های دیگر قابل توجه است. او شاید یکی از معدود کسانی باشد که بتواند به خوبی درباره تحولات ورزش در سال های اخیر صحبت کند. البته خاطرات زیادی هم دارد به خصوص از والیبال. وی گفت: «مسابقات باشگاهی در دهه 60 راه افتاد. من زمانی مربی تیم شیشه و گاز بودم. نمی دانم بازی مقابل کدام تیم بود همان مسابقه پرتماشاگرترین مسابقه پس از انقلاب بود. این را هم بگویم من بدنساز تیم ملی هم بودم. در واقع ابتدا به یک دوره بدنسازی در آلمان اعزام شدم و سپس به عنوان بدنساز تیم ملی والیبال فعالیت کردم. با تیم ملی در رقابت های آسیایی هیروشیما هم شرکت کردم. »

چگونه گزارشگر شدم؟

این گزارشگر والیبال در ادامه گفت: «سال 63 به درخواست یکی از دوستان به دانشکده صدا و سیما رفتم. برنامه ورزشی چندانی در صدا و سیما نبود. برای نخستین بار در برنامه ورزش و مردم نیم ساعت درباره ورزش های مختلف صحبت می شود. قسمت والیبال با من بود. این کار ادامه داشت تا اینکه گزارشگری در والیبال را هم شروع کردم.»

او حالا بی اغراق یکی از بهترین گزارشگران صدا و سیماست. رمز موفقیت این گزارشگر چیست؟ وی گفت: « تنها تفاوتم با بقیه این بود که تمامی رده های والیبال را طی کردم. از نظر آموزشی کاملا مراحل را طی کردم. در حین گزارش کردن می دانم عملکرد یک بازیکن چگونه است. من کار مربی گری هم کرده ام و این را بارها به شما گفتم. حدود 10 سال هم مربی تیم علوم پزشکی تهران بودم و به دلیل ترافیک خیابان های تهران استعفا دادم! باید بگویم کار فنی را من به گزارشگری والیبال آوردم. ابتدای کار گزارش های والیبال اینگونه بود که مثلا تقی توپ را به اصغر داد و اصغر به حسین. اما تماشاگری که پای تلویزیون نشسته است باید بداند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. باید بداند چرا یک آبشار نسبت به آبشارهای قبلی تفاوت دارد. اصلا یک بازیکن چه فرآیندی را باید طی کند تا به مراحل بالاتر برسد. من سعی کردم همه اینها را در گزارش هایم بیاورم. از نظر تاکتیکی خیلی سعی کردم اطلاعات زیادی به بیننده بدهم و استراتژی تیم ها را باز کردم. بیننده حرف شما را کنار عملکرد بازیکن می گذارد و به این ترتیب ذهنیتش به سمتی می رود که خوب می داند قرار است چه اتفاقی بیفتد. من در کار گزارشگری والیبال به دنبال حاشیه های شخصی بازیکن نیستم. من فقط می خواهم تاثیر گذار باشم.»

آنها قانون را نمی دانند

حالا تعداد کسانی که می خواهند گزارشگر فوتبال، والیبال و بسکتبال باشند خیلی زیاد است. نیروهای تازه نفس از راه رسیده اند و هر کدام ادعایی دارند. محتشمیان در اینباره نیز عنوان کرد:«تلویزیون به دو چیز مهم نیاز دارد. یکی صدا و یکی شناخت کافی به ورزشی که قرار است گزارش شود. بارها به من گفته اند بیا هندبال را گزارش کن اما من قبول نمی کنم. من رشته تربیت بدنی خوانده ام بنابراین به اکثر رشته ها احاطه کامل دارم و گزارش هندبال برای من کاری ندارد اما اگر می خواهیم موفقیت توام با کیفیت باشد باید نسبت به رشته ای که گزارشگری آن را انجام می دهم احاطه کافی داشته باشیم. من در خلال گزارش سعی می کنم قوانین را بگویم. بگذارید به موردی اشاره کنم. یکی از قوانین خاص والیبال این است که در هر ست هر تیم می تواند شش تعویض داشته باشد. اما گر خدای نکرده در یک ست تعویض ها انجام شده باشد و یک بازیکن بعد از تعویض ها مصدوم شود تکلیف چیست؟ یک تیم والیبال که نمی تواند با 5 بازیکن بازی کند. اینجاست که باید یک تعویض اجباری انجام شود اما بازیکنی که مصدوم شده تا پایان مسابقه حق ندارد به میدان برگردد. چون یک درصد احتمال می دهند او با تمارض تعویض اجباری را رقم زده است. بنابراین او دیگر حق بازگشت به میدان را ندارد. در یکی از دیدارهای والیبال در ایران این اتفاق افتاد. یعنی تیمی در یک ست شش تعویض خود را انجام داده بود اما بازیکنش مصدوم شد و به ناچار تعویض اجباری را انجام دادند. زمانی که همان بازیکن مصدوم در ست های بعدی قصد بازگشت به میدان را داشت جلویش را گرفتند و اجازه ندادند به میدان برگردد چون این یک قانون بود. این را من در گزارش زنده خود گفتم اما مسئولان همان تیم که از قوانین اطلاعی نداشتند به این موضوع اعتراض کردند و بعدا علیه من هم موضع گرفتند و گفتند محتشمیان قصد تخریب تیم ما را داشته است.»

وی در ادامه برای گزارشگران جوان توصیه هایی دارد. این گزارشگر یادآور شد:«یک بیننده باید بفهمد شما چقدر فرد مطلعی هستید. دز گزارشگری اطلاعات بایدکامل باشد. والیبال فوتبال نیست که گل داشته باشد. یک مسابقه والیبال دو الی سه ساعت طول می کشد. یک آبشار بارها تکرار می شود و برای همین یک گزارشگر هرگز نباید بگوید این آبشار عالی بود. باید بگوید خوب است. ما در والیبال نباید کلمه عالی را به کار ببریم چون یک حرکت در طول مسابقه بارها تکرار می شود. خود من سعی می کنم اگر اطلاعاتی می دهم مستند باشد تا با مشکلی مواجه نشوم. چیزی هم که به آن بسیار اعتقاد دارم این است که مربیان دو تیم نامشان در طول گزارش باید به صورت مساوی آورده شود. هیچ وقت هم الگو سازی نمی کنم. هرگز هم از یک بازیکن چنان تعریف نمی کنم که فکر کند در دنیا تک و بی نظیر است. در ضمن ابدا به طرف مسائل اجتماعی بازیکن نمی روم. اینکه بگویم فلان بازیکن ، بازیکن اخلاق است ابدا در گزارش های من جایی ندارد. من به گزارشگران جوان توصیه می کنم تعادل در گزارش حفظ کنند. »

گلایه های آقای گزارشگر

این گزارشگر و این مفسر دل پری از برخی مسائل دارد. او گفت: « اکنون در والیبال پول شده معیار اصلی. این بدعت را در والیبال ما ایجاد کرده اند که والیبال یعنی پول. اینکه برای بازی کردن پول بگیری اصلا چیز عجیبی نیست اما وقتی به خاطر پول به طرف هر چیزی بروی این اصلا درست نیست. شما الان کمتر دیداری در لیگ برتر والیبال را می بینید که با اعتراض همراه نباشد. داوران ایرانی پاک ترین داوران دنیا هستند. بیشتر داوران ما مدرس هم محسوب می شوند.اما همین داور قانع و مطلع وقتی در یک مسابقه سعی در قضاوت صحیح دارد یک دفعه می بیند که پنج ، شش بازیکن سراغ او رفته اند. در طول یک مسابقه فقط یک بازیکن می تواند سمت داور برود به این شرط که دست و پا را پرت نکند و صدایش را بالا نبرد. اینها چیزهایی هستند که به والیبال ما آسیب می رساند. »

وی افزود: «یک سری چیزها را من در گزارشگری والیبال باب کردم. اینکه در والیبال مناطق یک ، دو و سه را در گزارش ها گفته می شود کار من بود. البته اشتباهاتی هم در گزارش داشتم که سعی کردم درستشان کنم. مثلا زمانی می گفتم "چارچوب زمین". یکی از دوستان من را دید و گفت این عبارتی که در گزارش به کار می برم اشتباه است چون چارچوب به جایی که سطح عمود دارد اطلاق می شود نه زمین. دیگر هرگز آن را نگفتم. یا یک اشتباه دیگر من این بود که می گفتم تور مانع عبور توپ شد. این هم اشتباه بود. یکی از دوستان به من گفت تور بی حرکت است و مانع چیزی نمی شود. بنابراین از آن زمان دیگر هرگز این را هم نگفتم. در گزارش هایم سعی می کنم یکنواختی را کنار بگذارم و برای یک حرکت یک جمله ثابت را استفاده نکنم. »

لطفا داد نزنید!

جواد محتشمیان در ادامه گفت: گزارشگرانی که مدام فریاد می کشند تخلیه اطلاعاتی هستند. اصلی داریم تودر روان شناسی مبنی بر اینکه آنهایی که اطلاعات خوبی دارند خیلی خونسرد این اطلاعات را منتقل می کنند. کسی که تخلیه اطلاعاتی است نه تنها فریاد می کشد که خیلی هم اشتباه می کند. گزارشگر نباید هرگز یک بازیکن تا حد اعلا بالا ببرد. در ضمن هرگز هم نباید بگوید خواست خدا بود باختیم . مگر خدا می خواهد کسی ببازد؟! این حرف ها واقعا چیست؟ از عواطف مردم نباید سواستفاده شود. »

وی در پایان گفت: «به هر حال امیدوارم گزارشگرانی که از این پس می آیند اطلاعات کافی داشته و علاوه بر مهارت بر تکنیک ها از هر نظر کامل احاطه داشته باشند.»

هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین