دو هفته با احمد شاه مسعود

گفتگو با محمد حسین جعفریان کارگردان مستند احمد شاه مسعود

کد خبر: ۳۵۴۲

آقای جعفریان چرا احمد شاه مسعود؛من بیش از10 بار به افغانستان سفر کرده ام زمستان 1375 وقتی که در دره پنجشیر برای نخستین بار احمد شاه مسعود را دیدم و با روحیات او آشنا شدم ، فکر ساختن مستندی از زندگی او در ذهن من شکل گرفت آن سال من دست اندرکار تولید سریال مستند چرا می جنگیم ؛ برای شبکه دوم سیما بودم موضوع آن مستند نیز افغانستان بود و طی آن ، ما با همه رهبران جهادی افغانی ملاقات و مصاحبه کردیم و احمد شاه مسعود در این میان برای همیشه در خاطر من ماند سال گذشته به قصد پیگیری کاری دیگر باید به چند کشور سفر می کردم که افغانستان و تاجیکستان نیز در شمار آنها بود اواخر تیر ماه سال جاری ، کار من در تاجیکستان تمام شد پس از آن عازم افغانستان شدم احمد شاه مسعود با مهربانی و بزرگواری شگفت انگیزی با من به عنوان یک خبرنگار روبه رو شد؛ به طوری که اطرافیانش بارها به من یادآوری کردند که وی تا کنون به هیچ خبرنگاری اجازه نداده است تا این حد وارد زندگی روزمره اش شود و همه جا همراهیاش کندخودت ویژگی این برنامه را در چه چیزهایی می بینی؛مهمترین ویژگی این مستند شاید این باشد که من توانستم حدود دو هفته کاملا در کنار او باشم مستندهایی که تا کنون درباره مسعود ساخته شده اغلب در حد یک مصاحبه و دقایقی از حضور او در برخی سنگرها یا در خانه مسکونی اش در پنجشیر بوده است مشهورترین آنها اثر یک فیلمساز ایتالیایی است که ساخت آن 7 ماه زمان برده است و در عین حال چیزی بیشتر از آنچه گفتم ندارد طی این دو هفته ، او مثل یک دوست با من رفتار می کرد و هیچ گاه )جز یک مورد( از من نخواست تا دوربینم را خاموش کنم ؛ حتی هنگام توضیح نقشه های حساس عملیاتی برای فرماندهانش در خطوط مقدم جبهه یا مرور مراحل عملیات و مواردی که از اسرار نظامی محسوب می شد گاه ساعتها با هم در باره مسائل سیاسی منطقه ، شعر افغان و ایران و حتی ورزش و فوتبال صحبت می کردیم به هر حال ، این همه را گفتم تا یادآوری کنم این دوستی موجب شد تا من بتوانم تصاویری منحصر به فرد تهیه کنم.شنیده ام برخی از شبکه های خبری بین المللی تمایل به خرید این مجموعه داشته اند.در تهران ابتدا کسی از رهاورد سفر من استقبال چشمگیری نکرد، اما پس از ترور او پیشنهادهای متعددی از برخی شبکه های خبری بین المللی در خارج از ایران و برخی دفاتر آنها در تهران دریافت کردم اما در نهایت عزیزانی در شبکه اول سیما با توجه به ویژگی کار، پیشنهاد تنظیم سریالی درباره این فرمانده جنگ را به من دادند و امکاناتی را در اختیارم گذاشتند تا هر چه سریعتر آن را تدوین و برای پخش آماده کنم.دلیل خاصی داشتی که از موسیقی فولکلور افغانی استفاده کنی؛در مورد موسیقی مورد نظر برای این سریال نیز باید نکته ای را یادآوری کنم . من سالهاست به افغانستان سفر می کنم و طی این مدت ، موفق شده ام گنجینه ای از موسیقی این کشور را جمع آوری کنم ابتدا قصد ساخت موسیقی برای این مجموعه را داشتم ، اما بعد به این نتیجه رسیدم که نمونه های موسیقی افغانی که در آرشیو شخصی ام دارم ، در جریان کار بسیار بهتر از یک موسیقی تولیدی ، که معمولا در چنین مستندهایی اغلب بیگانه با اثر نیز در می آیند، جواب خواهد داد نمونه هایی عالی از تکنوازی های رباب ، طبله ، بنجو و هارمونیه ، همراه با همخوانی هایی از رقص ملی افغان ها با نام "اتن " و ترانه هایی از خواننده های قدیمی و سرشناس آنها را برگزیده ام که در قسمتهای مختلف برنامه از آنها بهره گرفته ام در خلال آن همه کشمکش ، فرصتی برای انجام این گونه کارها، منظورم همراهی دوربین یک خبرنگار با وی ، را داشته باشد؛اگر چه من برای ساخت این سریال مستند، امکانات تکنیکی و حرفه ای و عالی مشابه گروههایی که در اروپا بویژه در ایتالیا و فرانسه در باره احمد شاه مسعود آثاری ساخته اند، نداشته ام ، اما رفاقت ، دوستی و همراهی احمد شاه مسعود با من برای ساخت این اثر، موجب شده است تا صمیمیت نهفته در آن ، کار را نسبت به تمام نمونه های مشابهی که درباره این چهره در جهان ساخته شده است، متمایز کند.احمد شاه مسعود به من اجازه داد تا مثل یک دوست دو هفته همه جا او را همراهی کنم . او هرگز وجود دوربین را احساس نمی کرد و به من اجازه می داد تا به آسودگی در کنارش مشغول کار خود باشم این ارتباط دوستانه ، در مصاحبه ای که در پایان این مستند از او گرفته ام ، بخوبی متجلی است فراموش نمی کنم ، در یک مورد وقتی وی در بالگردی بر فراز مواضع طالبان مشغول شناسایی سنگرها، آشیانه های تانک و مراکز تجمع و انتقال آنها بود، با حسرت گفتم: آمر صاحب یا آقای فرمانده ، لقب احمد شاه مسعود در میان افغان ها( فیلم من بسیار خوب می شد اگر شما پیلوتی)خلبانی ( می کردید.و همان موقع او با بزرگواری و مهربانی غیر قابل وصفی بلند شد به کابین خلبان رفت ، به یکی از دو خلبان بالگرد گفت از کابین بیرون بیاید و خودش جای وی نشست و من امکان یافتم تا صحنه هایی از خلبانی وی را نیز تصویربرداری کنم این رفتار را شما وقتی می توانید درک کنید که از محبوبیت فراوان و مقام بالای مسعود در میان افغان ها مطلع باشید مردی که به سبب روحیات ویژه و فعالیت های انبوه و متراکمش ، گاه مدتهای مدید، هیچ خبرنگاری قادر به دیدنش نمی شد یا حتی مقامات بالای برخی ممالک که به نیت دیدار وی به منطقه می رفتند، فرصت و امکان ملاقات با او را نمی یافتند و با دیگر مسوولان دولت افغانستان طرف مذاکره می شدند، اکنون با بزرگواری اجازه داده بود تا همه جا همراه وی باشیم و از لحظه های زندگی و کار او تصویربرداری کنیم