انسان مداری؛ وجه تمایز رسانه ملی با غربی‌ها

به گزارش جام جم آنلاین از خبرگزاری صدا و سیما، دکتر علی عسکری در نخستین همایش علمی پژوهشی اخلاق و رسانه با اشاره به تأکید دین اسلام بر اخلاق و بعثت پیامبر اکرم (ص) به منظور مکارم اخلاقی از اهمیت اخلاق در جوامع پیچیده امروزی سخن گفت و افزود: در طول تاریخ هرچه روابط انسان‌ها پیچیده‌تر شده، اهمیت اخلاق فزونی یافته است و قانون به تنهایی نمی‌تواند حلال مسائل باشد و باید پشتوانه اخلاق را با خود ببینید.

رئیس رسانه ملی پرداختن به ماهیت رسانه‌ها و چگونگی مدیریت بر رسانه‌ها را دو زمینه قابل بررسی در اخلاق رسانه دانست و گفت: مدیریت بر رسانه‌ها در دو بخش مدیریت راهبردی و مدیریت بر رسانه به انجام می‌رسد که در جوامع غربی مدیریت راهبردی در رسانه‌ها بر مبنای مفهوم تجاری و صنعتی شکل می‌گیرد.

دکتر علی عسکری با اشاره به مطالعاتی که پیش‌تر در این زمینه در دانشگاه صداوسیما به انجام رسیده است، افزود: در مدیریت راهبردی دو جنبه ضروری دیگر شامل تکامل اجتماعی و جنبه هدایت انسانی مورد توجه قرار گرفته است.

وی گفت: در هر دو زمینه ذکر شده عنصر انسان به عنوان عنصری بسیار با اهمیت است و بر اینکه رسانه پدیده‌ای کاملا انسانی و انسان واره است، تأکید دارد.

رئیس رسانه ملی با بیان اینکه دیدگاه انسان مدار بر خلاف دیدگاه تجاری و صنعتی دارای جهان‌بینی است و بدون انسان قابل تصور نیست، افزود: بر این مبنا رسانه دارای ایدئولوژی و زیرساخت فکری است و با دیدگاه رسانه‌ای غرب تفاوتی ماهوی دارد.

دکتر علی عسکری با بیان اینکه با دیدگاه انسان مدار موضوع اخلاق به رسانه مرتبط می‌شود، گفت: هم از مطالعاتی که در این زمینه شد و هم از آنچه در طول تاریخ گذشته است می‌توان به انسان مدار بودن رسانه پی برد زیرا از همان آغاز هر انسان یک رسانه بود و از حضرت آدم (س) تا همه پیامبران هر کدام یک رسانه حامل پیامی بودند که باید به مردم می‌رسید که موید نگاهی انسان گونه به رسانه است که در محیط رسانه زیست می‌کند.

وی چنین دیدگاهی را لازمه موضوعیت یافتن علم اخلاق در رسانه دانست و افزود: خاصیت دیگری که این دیدگاه دارد این است که رسانه را به گنجینه بی‌منتهای اخلاق اسلامی که در سال‌های متمادی، علمای اسلام و اندیشمندان آن را شکل داده اند، متصل می‌کند که می‌توان از آن بهره برد.

رئیس سازمان صداو سیما اخلاق در رسانه را دارای دو ساحت اخلاق درونی و اخلاق برونی یا کارکردی دانست و گفت: رسانه در بعد درونی همانند یک انسان که باید خودسازی کند باید خودسازی درونی داشته باشد.

وی افزود: اگر رسانه‌ای بخواهد اخلاقی عمل کند باید در بدو امر درونش را پاک کند و مکارم اخلاقی درونش شکل بگیرد، یعنی تمام آحاد آن رسانه و عواملی که در خلق یک پیام در رسانه موثرند از نویسندگان هنرمندان و برنامه سازان تا مدیران آن باید اخلاق رسانه‌ای درونشان نهادینه شود.

دکتر علی عسکری ساحت دیگر اخلاق در رسانه را بعد بیرونی و اخلاق کارکردی در مقابل مخاطبان توصیف کرد و آن را متکی به اخلاق درون رسانه‌ای دانست و گفت: رابطه بین اخلاق درونی و اخلاق کارکردی رابطه بسیار با اهمیتی است که اگر ذات رسانه فاقد اخلاق باشد نمی‌تواند در بعد بیرونی رسانه اخلاق را پیگیری کند.

وی رسانه‌های نظام سلطه و غرب را نمونه بارز عدم خودسازی اخلاقی این رسانه‌ها دانست و افزود: هدف این رسانه‌ها تخریب اخلاق و فریبکاری است.

وی با اشاره به تملک آمریکا بر پدیده فراگیری چون اینترنت که امروز هویت اخلاقی همه جوامع را نشانه گرفته است، گفت: آمریکا حجم بالایی از محتوای سخیف و مستهجن را در فضای اینترنت منتشر می‌کند که اگر این محتوا را از این فضا حذف کند دیگر خریداری نخواهد داشت و بقای تجاری و اقتصادی مالکانش به پایان خواهد رسید.

رئیس سازمان صدا و سیما با بیان اهمیت راه اندازی شبکه ملی اطلاعات در کشور صیانت از اخلاق را مهمترین علت توجه به این امر دانست و با تأکید بر آنکه فطرت انسان‌ها کمال جو است، افزود: اگر به این امر توجه نشود مردم اعتمادشان را به رسانه‌ها از دست می‌دهند همانطور که مردم آمریکا نسبت به گذشته به رسانه هایشان بسیار بی اعتماد شده اند.

رئیس رسانه ملی سپس با اشاره به اقدامات صداوسیما در حوزه تنظیم مقررات انتشار صوت و تصویر در فضای مجازی گفت: سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی به فرموده رهبر معظم انقلاب برای اصلاح فرآیند محتوای صوتی و تصویری در فضای مجازی تشکیل شده است تا بتوان مصرف داخلی مردم را در بهره مندی از این فضا بالا برد و آن را رشد داد.

دکتر علی عسکری از تلاش رسانه ملی برای تحکیم اخلاق فاضله در درون این سازمان سخن گفت و افزود: اخلاق امروز مهمترین و بزرگترین محور منشور رسانه ملی است و این رسانه خود را در مقابل تمام توانمندی‌ها و اقتدار مردم ایران متعهد می‌داند و برای عظمت مردم ایران تلاش می‌کند.

باید جهش بزرگی در زمینه ادبیات و اخلاق در رسانه داشته باشیم

معاون پژوهشی، برنامه ریزی و نظارت سازمان صدا و سیما نیز در این همایش پرداختن به مباحث علمی، آسیب شناسی مباحث رسانه و بررسی آن‌ها از منظر چارچوب‌های اخلاقی به ویژه اخلاق اسلامی رسانه را از موضوع‌های این همایش برشمرد.

حسین رضی با بیان اینکه همه رسانه‌ها در چارچوب کار خود ملزم به رعایت اخلاق هستند، گفت: در ضرورت وجود این همایش همین نکته کافی است که دین مبین اسلام برای تبیین اخلاق و رسول گرامی اسلام نیز به عنوان شاخص‌ترین چهره این عرصه در جهان شناخته می‌شود.

وی افزود: ما به غیر از آسیب شناسی نیازمند تولید دانش نظری هستیم، جنبه‌های کار کردی و تأثیر عملی اخلاق در رسانه هم از رویکرد‌های ما است.

رضی با بیان اینکه فصل مشترک اخلاق و رسانه فصل جدیدی است که فعالیت‌هایی در آن شروع شده است، تأکید کرد: باید جهش بزرگی در زمینه ادبیات و اخلاق در رسانه داشته باشیم.

وی ابراز امیدواری کرد: مقالات و اقدامات این همایش سر منشاء ایجاد تحول در اخلاق رسانه باشد و در این بخش باب رسانه‌ای را بگشاییم، به طور مثال اخلاق پزشکی به یک منشور تبدیل شده است و باید در رسانه هم با توجه به فرهنگ خود چنین چیزی تهیه کنیم.

معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و نظارت سازمان صدا و سیما گفت: از ابتدای سال ۹۶ مطالعات گسترده‌ای در بخش اخلاق و رسانه صورت گرفت، ما در بخش اخلاق رسانه به لحاظ دانش نظری در ابتدای راه هستیم و یکی از اهداف این همایش بهبود همین مسأله بوده است.

رسانه اسلامی راهی متعالی برای دست یافتن به تمدن نوین اسلامی

مدیر حوزه‌های علمیه کشور نیز در این همایش با بیان اینکه امروز شاهد جمع شدن سه ضلع رسانه، حوزه و دانشگاه برای تبیین جایگاه اخلاق در جامعه هستیم، گفت: بحث اخلاق در اسلام به اندازه‌ای مورد توجه قرار دارد که بخش مهمی از رسالت پیامبر گرامی اسلام به این موضوع اختصاص داده شد.

آیت الله علیرضا اعرافی افزود: اهمیت بحث اخلاق در جوامع بشری به اندازه‌ای نمود پیدا کرده است که بسیاری از کشور‌های پیشرفته در جهان نیز به سراغ آن رفته اند و هزینه‌های بسیاری برای ترویج اخلاق در جامعه خود می‌پردازند.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه مردم دنیا از طبقه عوام تا نخبگان از برنامه‌های رسانه ملی به عنوان رسانه اخلاقی استقبال می‌کنند، گفت: امپراتوری رسانه‌ای غرب در برابر رسانه ملی که با کمترین امکانات کار می‌کند کم می‌آورد و اگر ما بتوانیم شبکه‌ای از انسان‌های رسانه‌ای، هوشمند، آگاه و با روح مجاهدت در جهان تشکیل دهیم این سیطره ظالمانه رسانه‌های استکبار به پایان خواهد رسید.

وی رسانه اسلامی را راهی متعالی برای دست یافتن به تمدن نوین اسلامی دانست و افزود: رسانه‌های جمعی از جمله صدا و سیما نقش پررنگی در شکل دهی اخلاق در میان مردم دارند.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه همانطور که امروز به کمک معاونت پژوهش‌های اسلامی سازمان صدا و سیما شاهد توجه به این موضوع هستیم، همه دستگاه‌های کشور باید در این زمینه تلاش کنند، گفت: نگاه جمهوری اسلامی به اخلاق مشابه احکام الهی در این زمینه است و جامع ایرانی اسلامی باید در زمینه اخلاق پیشتاز جهان باشد.

آیت الله اعرافی همچنین افزود: نکته قابل توجهی که می‌توان به آن اشاره کرد این است که برای ترویج اخلاق و نکات اخلاقی باید به گنجینه‌های عظیم دینی رجوع کرد؛ زیرا ریشه همه امور به انسان و برنامه زندگی وحی شده از جانب پروردگار باز می‌گردد، این به این معناست که تقلید کورکورانه از غرب نمی‌تواند باعث رشد کشور چه در زمینه اخلاقی و چه در زمینه‌های دیگر شود.

وی در پایان با اشاره به تولیدات رسانه ملی در زمینه برنامه‌های اخلاقی و معارفی گفت: خوشبختانه صدا و سیما تلاش‌های قابل توجهی در این زمینه انجام داده است، اما همه‌ دستگاه‌های کشور موظف هستند تا در زمینه فرهنگ و اخلاق کشور کار‌های خداپسندانه و با خلوص نیت انجام دهند.

گزارشی از مقالات رسیده

محمدحسین ظریفیان دبیر علمی نخستین همایش علمی پژوهشی اخلاق و رسانه نیز در این همایش گفت: فراخوان مقالات این همایش تیر امسال منتشر شد و آثار در دو بخش رسانه اخلاقی و اخلاق رسانه‌ای قرار داده شدند؛ ۳۰ موضوع مشخص شد و ۳۵۲ چکیده مقاله دریافت کردیم که در نهایت، ۱۵۰ مقاله به مرحله داوری راه یافت.

در این مراسم از ۶ اثر ارزشمند در زمینه اخلاق و رسانه رونمایی و از مقالات برتر همایش قدردانی شد.