لایک می‌شوم پس می‌دانم!

عروسی 46 میلیون دلاری در یک کشور ورشکسته

برنامه‌ریزی دقیق و دعوت از مهمانان برجسته از سراسر دنیا اولین موضوعی است که می‌توان در مورد این جشن سلطنتی به آن اشاره کرد. اما از تمام این موضوعات مهم‌تر مساله هزینه‌های این عروسی بود. البته هزینه کردن در حد ریخت و پاش برای چنین مراسم‌هایی اتفاق تازه‌ای نیست چرا که در جشن قبلی نیز هزینه زیادی برای خاندان سلطنتی و یک روز جشن صورت گرفت. روزنامه «بیزنس‌اینسایدر» در گزارشی نوشت، هزینه جشن ازدواج پرنس ویلیام و کیت میدلتون در سال 2011 معادل 34 میلیون دلار آمریکا بود که بخش قابل توجهی از آن برای امنیت مراسم هزینه شد. براساس همین گزارش هزینه جشن ازدواج پرنس هری و مگان مارکل حدود 46‌میلیون دلار اعلام شده که در راس آن هزینه‌های امنیت مراسم و سپس موارد دیگر از جمله غذا، کیک‌ها، موزیک، گل‌های مراسم و دیگر هزینه‌ها خواهد بود. نکته جالب اینجاست که این مراسم درحالی با چنین هزینه‌ای صورت گرفته که رکود اقتصادی در بریتانیا مساله‌ای عادی است و مردم با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند.

شبکه‌های اجتماعی و توهم دانایی

تمام آنچه تا اینجا گفته شد در حکم مقدمه‌ای برای پرداختن به موضوع این عروسی در شبکه‌های اجتماعی بود. با مروری بر واکنش‌های مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی نکات جالبی توجه بیننده را به خود جلب می‌کند.

اظهارنظرهایی که ریشه در بی‌اطلاعی مخاطب دارد و تنها نشان‌دهنده توهمی است که به‌واسطه شبکه‌های اجتماعی برای مخاطب ایجاد می‌شود. توهم دانایی آن چیزی است که در مواجهه با اظهارنظرها در شبکه‌های اجتماعی جلب توجه می‌کند و تنها منحصر در ماجرای عروسی سلطنتی نیست بلکه در اغلب رویدادهایی که میان مخاطبان روال می‌شود و اظهارنظرهای گسترده‌ای را با خود همراه می‌کند این مساله توجه برانگیز است. شبکه‌های اجتماعی با بهره‌مندی از ساختاری پیچیده کاربر را وادار به اظهارنظر می‌کنند و او را وارد مارپیچی می‌کنند که گریزی از آن نیست و اولین اظهارنظر در واقع فرو‌رفتن هرچه بیشتر در گرداب اظهارنظرهای بی‌پایه و اساس است زیرا با اولین اظهارنظر این مسیر ادامه پیدا می‌کند و گریزی از آن نیست، و روندی که در این شبکه‌ها طراحی شده شما را ناچار می‌کند که هر روز اظهار نظر تازه‌ای کنید.

در میان کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی، مساله توهم دانایی بروز بیشتری دارد و معمولا بر این باور هستند که در تمام موضوعات باید اظهار نظر داشته باشند، آن هم اظهار نظر بی‌اطلاع! در صورتی که با نگاهی به کاربران غیرایرانی در شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم که تحت‌تاثیر جریان غالب نیستند و عاقلانه اظهارنظر می‌کنند و به تعبیری جو زده نمی‌شوند. در صورتی که میان مخاطبان ایرانی بخصوص در بین سلبریتی‌ها شاهد هستیم که اغلب بدون اطلاعات اظهارنظر می‌کنند و عواقب و تبعاتی برایشان به‌دنبال دارد‌؛عواقبی که نشان از عمق بی‌اطلاعی آنها در مسائل مختلف دارد. اظهار نظرهای هیجانی و تاحدودی دور از عقلانیت مهم‌ترین و برجسته‌ترین خصیصه‌ای است که می‌توان در مورد شبکه‌های اجتماعی به آن اشاره کرد. البته «لایک شدن» و میزان مخاطبانی که به یک سلبریتی توجه می‌کنند نیز عاملی است برای این‌که کاربر در این سراشیبی سقوط قرار گیرد و سرعت بیشتری بگیرد؛ به تعبیری فرد اظهارنظرکننده براین باور است چون پست‌ها و نظراتش با اقبال گسترده (شما بخوانید لایک‌های فراوان) روبه‌رو می‌شود حتما اظهارنظرش مبنای درستی دارد، در صورتی که فضای شبکه‌های اجتماعی فضای استادیوم است و عقلانیت حاکم نیست.

برای مثال در مورد عروسی سلطنتی اظهارنظرهایی از این دست که عروس بدون آرایش بود یا لباس ساده پوشیده بود و... بسیار شنیده شده در حالی که با نیم نگاهی به هزینه این عروسی این موضوعات بی‌اهمیت جلوه خواهد کرد و باورپذیر نخواهد بود که چنین نظراتی ریشه در واقعیت داشته باشد، آن هم برای جشنی که از ساعت‌ها قبل از حضور مهمانان خیابان‌های منتهی به محل برگزاری جشن را مسدود کرده و ترددها تحت تدابیر شدید امنیتی صورت می‌گرفت. در این بین برخی که روی مساله هزینه‌های برخی مراسم‌های مذهبی مانند اعیاد یا عزاداری‌ها در کشور ان قلت وارد می‌کنند و همواره توصیه به خرج کردن این هزینه‌ها برای محرومین دارند در این مورد اخیر هیچ پیشنهادی نداشتند و ترجیح دادند سکوت کنند. یکی از آسیب‌هایی که برای شبکه‌های اجتماعی می‌توان برشمرد دامن زدن به توهم دانایی است. این شبکه‌ها باعث توهم دانایی می‌شوند و در حالی که فکر می‌کنیم با خواندن صفحات مختلف در این شبکه‌ها به دانش می‌رسیم در عمل چنین اتفاقی نمی‌افتد، این در حالی است که مخاطبان محدود در این فضاها نیز به این مساله دامن می‌زنند و به آن عمق می‌بخشند. بر این موضوع باید انتشار ناخواسته شایعات را نیز اضافه کرد زیرا کاربرانی که می‌خواهند هر روز اظهارنظر تازه‌ای کنند گاهی ناخواسته دست به انتشار شایعاتی می‌زنند که هزینه‌های بسیاری را بر افکار عمومی تحمیل می‌کند.

همچنین نباید فراموش کرد کاربرانی که دچار دانش کاذب در شبکه‌های اجتماعی هستند اغلب فاقد نظم درست ذهنی و طبقه بندی اطلاعات در ذهن شان هستند و همین سبب می‌شود که اظهارات
ضد و نقیض در سخنانشان به وفور یافت شود.

همه‌چیزدان‌های اینترنتی

بنابر تحقیقات روان‌شناسان دانشگاه ییل، معلوم شده است که اینترنت بیش از پیش به منبع اصلی اطلاعات مردم تبدیل شده و افراد با وجود دانش واقعی اندک، با جست‌وجو در اینترنت، تصور می‌کنند که همه چیز را می‌دانند و از این فضای مجازی برای تائید باورها و دانسته‌هایشان استفاده می‌کنند.

در گزارشی که کمیسیون عدالت اقتصادی موسسه «آی. پی. پی. آر» بریتانیا منتشر کرد از ورشکسته بودن اقتصاد بریتانیا خبر داد. در این گزارش که ماه سپتامبر سال 2017 یعنی هشت ماه پیش از این منتشر شد، آمده است اقتصاد بریتانیا آن‌قدر نابسامان شده که نمی‌تواند برابری را در این کشور برای همه اقشار مردم فراهم کند.

حسام آبنوس

روزنامه‌نگار