نگاهی به موثرترین شبکه تلویزیونی جهان عرب

الجزیره، قطره‌ای در دریای متلاطم خبر

تاریخ تاسیس شبکه الجزیره را اول نوامبر 1996 اعلام کرده و گفته اند این شبکه با مبلغ 150 میلیون دلاری اهدایی امیر سابق قطر آغاز به کار کرد با آرمی که نشانه‌ای از یک قطره در میانه دریای متلاطم جهانی است و شعار «الرای ... والرای الآخر» (دیدگاه... واینک دیدگاهی دیگر) که نشانه‌ای از تلاش برای ارائه افکار مختلف است.
کد خبر: ۱۱۴۲۵۶۶
الجزیره، قطره‌ای در دریای متلاطم خبر

این شبکه که تاکنون تلاشهایش برای استقلال مالی بویژه در سال 2001 با مشکل مواجه شد، رابطه مالی وثیقی با دولت قطر دارد، به گونهای که سالانه 30میلیون دلار از دولت این کشور دریافت میکند.

هنگامی که در میانه دهه 90 قرن20 مجموعه بی.بی.سی تصمیم گرفت شبکه خبری بی.بی.سی عربی را تعطیل کند، مسئولان قطری به فکر آن افتادند از نیروهای ورزیده رسانهای عربزبان این شبکه که حالا بیکار شدهاند، استفاده و یک شبکه خبری برای خود تاسیس کنند.

فعالیت این شبکه و مطرح شدن آن بهعنوان و القاب مختلف از جمله لقب سی.ان.ان جهان عرب، پس از حوادث 11سپتامبر و بویژه در آستانه و پس از حمله آمریکا به افغانستان بود که این شبکه با پخش اختصاصی پیامهای اسامه بن لادن توانست جایگاه ویژهای برای خود میان شبکههای خبری دست و پا کند.

علت این موفقیت شبکه الجزیره که میتوان رگههای آن را در سالهای اخیر پررنگتر از گذشته دید، حضور طیف گستردهای از تحصیلکردگان جریان اسلام سیاسی اهل سنت در این شبکه بود؛ کسانی که به ایدههای اخوانالمسلمین و از این دست ایدهها اعتقاد داشتند، حضوری جدی در این شبکه خبری پیدا کردند.

شبکه الجزیره که باعنوان «شرکت رسانههای خاورمیانهای» فعالیت میکند، امروزه علاوه بر شبکه اصلی الجزیره که به زبان عربی خبررسانی و پخش برنامه دارد 8 تا 9 شبکه تلویزیونی دیگر را در اختیار دارد.

الجزیره ابتدای تاسیس فقط شش ساعت و در پایان سال اول 12 ساعت پخش برنامه داشت تا آنکه در سالگرد تاسیساش در سال 1999 توانست پخش خود را 24 ساعته کند.

در بین این شبکههای اقماری پنج شبکه، شبکه خبری و اطلاعرسانی است که مهمترین این شبکهها، الجزیره انگلیسی است که سال 2006 کار خود را آغاز کرد و گفته میشود نزدیک به یک میلیارد بیننده در سراسر جهان دارد.

علاوه بر این «الجزیره بالکان» تاسیس 2011، «الجزیره آمریکا» تاسیس 2013 و «الجزیره ترکی» تاسیس 2014 برای مخاطبان خود در مناطق هدف برنامههای خبری پخش میکنند؛ همچنین شبکه «الجزیره مباشر» حوادث مختلف رخ داده در مناطق مختلف جهان را به صورت زنده و مستقیم برای بینندگان پخش میکند.

در کنار این پنج شبکه خبری، سه شبکه تفریحی با عناوین «الجزیره الوثائقیه» برای پخش مستندهای متنوع، «الجزیره کودکان» برای پخش برنامههای مناسب برای کودکان و نوجوانان 7 تا 12 سال و «الجزیره ورزشی» برای پخش برنامههای ورزشی به ترتیب در سالهای 2009، 2005 و 2003 تاسیس شدند.

مهمترین عامل موفقیت الجزیره، ریاست یک فلسطینی به نام «وضاح خنفر» در بین سالهای 2003 تا 2011 و در اوج فعالیتهای این شبکه است. وضاح خنفر که از اعضای جماعت جهانی اخوان المسلمین و از همراهان فعلی و از مسئولان سابق جنبش اسلامی حماس بود، از روز اول تاسیس شبکه الجزیره در این شبکه خبری به عنوان خبرنگار فعالیت میکرد و پس از سقوط طالبان، مسئول دفتر این شبکه در کابل شد و در دوران ریاست خود بر این شبکه خبری توانست بخشهای متعددی را به این شبکه بیفزاید.

البته شبکه الجزیره کودکان سال 2013 با ورود به یک کنسرسیوم از شرکتهای مختلف قطری تعطیل و با نام جدید «تلویزیون ج» کار خود را از سر گرفت و همچنین شبکه «الجزیره ورزشی» با شرکت در کنسرسیومی به همراه شبکه «بی این» در قطر به مجموعه شبکههای «بی این» که دارای هفت شبکه جداگانه است، پیوست.

شبکه الجزیره علاوه بر شبکههای خبری و تفریحی، اطلاع رسانی را از طریق یک سایت قوی و همچنین شبکههای اجتماعی اختصاصی شبکه الجزیره و همچنین شبکههای اجتماعی جهانی چون فیسبوک، توییتر، یوتیوب و... دنبال میکند.

یکی از مهمترین این فعالیتها در شبکههای اجتماعی موسوم به AJ+ است که به زبانهای عربی و انگلیسی تولید میشود و از هنگام به راه افتادن این خدمت در سال 2013 بشدت از سوی مخاطب مورد پسند واقع شده است.

همچنین این مجموعه دارای بازوهای فکری و اجرایی متعددی است که از جمله مهمترین آنها «مرکز مطالعات الجزیره» است که سال 2006 تاسیس و در سال 2014 از سوی مرکز «تینک تنک ایندکس» به عنوان ششمین مرکز مطالعاتی جهان عرب معرفی شد.

دیگر مرکز کمکی این مجموعه «مرکز آموزش و پیشرفت الجزیره» است که سال 2004 با هدف آموزش حرفهای رسانه در زمینههای مکتوب، تصویری و الکترونیکی به جوانان و علاقهمندان تاسیس شد و با مراکز معتبر آموزش رسانه در انگلیس و فرانسه فعالیت داشته است.

الجزیره سال 2011 و پس از پوشش موفق انقلابها در جهان عرب مورد خشم حکام عرب قرار گرفت به گونهای که در مصر و بخصوص پس از کودتای سال 2013 دچار ممنوعیت پخش در مصر شد.

این شبکه در کشورهای دیگر عربی و حتی اروپایی با مشکلات متعددی روبهرو شد که از جمله آنها با عربستان سعودی و بویژه بحرین بود که پس از پخش یک مستند درباره انقلاب مردم بحرین در شبکه الجزیره انگلیسی، دولت این کشور از ورود خبرنگاران الجزیره ممانعت کرد.

«مرکز آزادیهای عمومی و حقوق بشر الجزیره» که علاوه بر ارائه شعارهای حقوق بشری به مسائل رسانهای در این زمینه و بویژه کارزارهای حمایت از خبرنگاران و آزادی رسانه میپردازد؛ «الجزیره فورام» که سالانه با حضور چهرههای رسانهای جهان عرب برگزار میشود و «جشنواره بینالمللی فیلم مستند الجزیره» که یکی از معتبرترین جشنوارههای سینمایی در حوزه مستند در منطقه است از دیگر بازوهای کمکی به مجموعه بزرگ الجزیره است.

شبکه الجزیره اما در سالهای اخیر و در پی استعفای وضاح خنفر از ریاست آن و انتخاب یکی از اعضای خاندان سلطنتی قطر به نام احمد بن جاسم بن محمد آلثانی بهعنوان رئیس شبکه و همچنین حوادث انقلابهای عربی و محدودیتهای اعمال شده در کشورهایی چون مصر و سوریه و همچنین استعفای جمع گستردهای از چهرههای مطرح رسانهای این شبکه همچون غسان بن جدو و لونا الشبل در اعتراض به سیاستهای آن در قبال حوادث سوریه با افت کیفیت و مخاطب روبهرو شده است.

سجاد اسلامیان

جامجم

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها