بچه‌ها را برای ورود به دنیای واقعی آماده می‌کنیم

این مجموعه کارتونی یکی از موفق‌ترین آثاری بود که به سفارش مرکز صبا تولید و پخش شد. سازندگان این اثر همه خلاقیت و توان خود را به کار گرفتند تا به بچه‌ها مهارت‌های فردی و اجتماعی را بیاموزند.

شخصیت اصلی این مجموعه پسری به نام داناست که در کنار پدر، مادر، مادربزرگ و پدربزرگ و خواهر خود زندگی می‌کند و در کنار آنها، دوستانش و همکلاسی‌هایش تجربیاتی را کسب می‌کند که او را برای زندگی در بزرگسالی آماده می‌سازد.

با فرخ‌ یکدانه، انیماتور و یکی از سازندگان مهارت‌‌‌های زندگی درباره مهارت‌هایی که کودکان باید بیاموزند هم‌صحبت شدیم.

انیمیشن‌‌های تلویزیونی چگونه می‌تواند در گام اول بچه‌ها را مشتری خود کرده و در ادامه خلاقیت را در آنها پرورش دهد؟

برای این‌که بتوانیم بچه‌ها را به مخاطب برنامه‌ها و کارتون‌های تلویزیونی تبدیل کنیم در گام اول باید داستانی جذاب برای آنها تعریف کنیم که دوستش داشته باشند و با آن ارتباط برقرار کنند. در کنار محتوای جذاب می‌توان پیام‌‌های آموزشی را به آنها منتقل کرد. داستان‌هایی را برای آنها نقل کنیم که آنها را به سفری ذهنی برده و کنجکاوشان کند. وقتی در داستان مسائلی را طرح می‌کنی که برای کودک جذاب است و برایش سوال ایجاد می‌کند، خواه‌ناخواه خلاقیتش نیز تقویت می‌شود. داستان خوب همچنین باعث می‌شود که نگاه بچه‌ها به دنیای پیرامونشان عمیق‌تر و واقعی‌تر شود. در کنار داستان باید به فرم هم توجه کرد و در تصویرسازی از رنگ‌های شاد و گرم و طرح‌های متناسب با ذائقه کودک و درک و فهم او استفاده کرد.

در انیمیشن بیشتر به گیاهان و حیوانات جان‌ داده می‌شود و از این طریق انیمیشن‌ساز با بچه صحبت می‌کند اما واقعیت این است که بچه‌های امروزی در حصار آپارتمان‌ها هستند و کمتر با طبیعت و جانداران ارتباط دارند در چنین شرایطی آیا کارتون‌ها بچه‌ها را برای بیرون رفتن از خانه تشویق می‌کند؟

سبک زندگی امروزی ما و این‌که بچه‌ها و بزرگ‌ترها مجبورند در آپارتمان‌های کوچک زندگی کنند، اجباری است. بیشتر پدر و مادرها شاغل هستند و یک فرزند دارند. خانه‌ها کوچک است و شرایط اقتصادی آن‌قدر خوب نیست که پدر و مادرها بتوانند بچه‌های خود را مرتب به جاهای دیدنی و مسافرت ببرند یا دائما دورهمی و مهمانی برگزار کنند تا بچه‌ها با اطرافیان و همسن و سال‌های خود وارد تعامل و دوستی شوند. در چنین شرایطی می‌توان از طریق کارتون‌های تلویزیونی یا بازی‌ها برای بچه‌ها دوستان و قهرمانان مجازی خلق کرد و مهارت‌هایی را به آنها آموزش داد. اما این روش ایرادی که دارد این است که یک طرفه است و بچه‌‌ها با قهرمانان و دوستان کارتونی و مجازی نمی‌توانند وارد تعامل شوند.

این‌جوری که بچه‌ها منزوی می‌شوند؟

کارتون و بازی‌های رایانه‌ای که دلیل خانه‌نشینی بچه‌ها نیست! اینها فقط می‌توانند تنهایی بچه‌ها را پر کنند وگرنه برای خروج بچه‌ها از خانه و انزوا باید خانواده و مسئولان فرهنگی و اجتماعی کشور راهکار پیدا کنند. انیمیشن‌سازان فقط می‌توانند با ساخت آثار خوب وقت بچه‌ها را پر کنند و نگذارند که زمان آنها به بطالت تلف شود. ما در مجموعه مهارت‌های زندگی همه تلاش خود را کردیم بچه‌ها را تشویق کنیم که برای گروه‌های همسن خودشان بیشتر وقت بگذارند و والدین را هم ترغیب کردیم که با کودکان همراه شوند. مهارت‌هایی را به آنها آموزش دادیم که وقتی به سفر یا مهمانی می‌روند جوری رفتار کنند که به همه بیشتر خوش بگذرد.از روش‌های مختلف استفاده کردیم که به بچه‌ها یاد بدهیم که در جمع چگونه با همسن‌ و سالان خود ارتباط برقرار کنند. قدیم‌ترها که رفت و‌آمد‌ها بیشتر بود و بچه‌ها وقت بیشتری را با دوستان خود سپری می‌کردند، این مهارت‌ها را به صورت عملی یاد می‌گرفتند، اما اکنون بنا به شرایط موجود ما تلاش می‌کنیم مهارت‌های زندگی در جمع را از طریق برنامه‌های تلویزیونی و انیمیشن به بچه‌ها آموزش بدهیم تا او در موقعیت‌های واقعی از آموزه‌های خود استفاده کرده و درست رفتار کند.

سال‌هاست در زمینه انیمیشن‌سازی برای بچه‌ها فعال هستید، آیا والدین هم کارهای شما را تماشا می‌کنند که بتوانند در این آموزش با برنامه‌هایتان همراه شده و در آموزش بچه‌ها شریک شوند؟

بله! بازخوردها خیلی خوب بوده و نظراتی که به سازمان رسیده و به ما منتقل شده از طرف والدینی است که آثار ما را در کنار فرزندان خود تماشا می‌کنند و پیشنهاداتی هم دارند.مخاطب هدفی که برای ما تعریف شده کودکان هستند، اما ما تلاش می‌کنیم جوری برنامه‌سازی کنیم که به والدین هم آموزش بدهیم.واقعیت این است که معمولا پدر و مادرها از روش‌هایی سنتی برای تربیت بچه‌ها استفاده می‌کنند، همان روش‌هایی که پدر و مادرشان استفاده کرده‌ و شاید بیشتر آنها اکنون ناکارآمد است؛ بنابراین ما باید در برنامه‌سازی دایره مخاطب را گسترش داده و پدر و مادرها را هم لحاظ کنیم تا آنها هم در کنار فرزندان خود مهارت‌های بهتر زندگی کردن را بیاموزند.

شبکه‌های ماهواره‌ای برای بچه‌ها برنامه‌هایی را پخش می‌کنند و در کنار آنها فضای مجازی هم وجود دارد که دارای جذابیت‌هایی برای کودکان است. در چنین شرایطی آیا انیمیشن‌های ایرانی برای بچه‌ها آنقدر جذاب هستند که انتخاب اول آنها باشد؟

بله! انیمیشن در کشور ما پیشرفت زیادی داشته و هنرمندان این عرصه تصاویر خیلی زیبایی خلق می‌کنند. تصویرسازانی داریم که در دنیا حرفی برای گفتن دارند و درخشیده‌اند.کارهایمان خوش‌رنگ و لعاب است و طراحی شخصیت‌هایمان هم در حد عالی است. در زمینه تصویر که برای جذب مخاطب کودک مهم‌ترین اصل است، مشکلی نداریم اما مشکل اصلی در بخش داستان و فیلمنامه است. همان طور که در سینما و تلویزیون مشکل فیلمنامه داریم در بخش انیمیشن هم از این بابت ضعف داریم. کسانی که وارد دنیای انیمیشن می‌شوند بیشتر فنی هستند و اهل تصویرسازی‌اند، اما در زمینه داستان هنوز در آن حدی نیستیم که مدعی باشیم و به نظرم این بخش به تمرکز بیشتری نیاز دارد. البته به این مورد باید ضعف سرمایه و بودجه را هم اضافه کرد! انیمیشن و کارتون هرچند بسیار تاثیرگذار است اما بودجه کافی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود که اگر این بخش تقویت شود مسلما آثار بهتر و تاثیرگذارتری نیز ساخته خواهد شد.