تمرین پرهیزکاری در فضای مجازی

نکته اول این‌که در ماه رمضان در ساعت مشخص و معینی از خوردن و آشامیدن پرهیز می‌کنیم و درست در زمان معین اجازه داریم افطار کنیم؛ این یعنی تمرین مدیریت زمان و می‌توان از این شیوه در مواجهه با فضای مجازی هم بهره گرفت، به این ترتیب که دائم سرمان در گوشی تلفن همراهمان نباشد، هر وقت و هرجا خودمان را درگیر فضای مجاری نکنیم، برای این کار زمان تعیین کنیم و به این زمان‌بندی و قواعد آن پایبند بمانیم. به عبارتی، می‌توانیم تمرین کنیم استفاده از فضای مجازی، گردش در سایت‌ها، ورود به شبکه‌های اجتماعی و کارهایی از این دست را طبق آداب و برنامه‌ای و براساس مدیریت زمان به انجام برسانیم.

دوم این‌که در ماه رمضان به حریم‌ و حرمت‌ها توجه ویژه‌ داریم، معتقدیم برخی چیزها را نباید گفت و برخی کارها را نباید انجام داد. به عنوان نمونه مراقب حرف‌هایمان هستیم که سخنی را به کسی نسبت ندهیم، دروغ‌ نگوییم، تهمت نزنیم، غیبت نکنیم و.... می‌توان اصولی را در فضای مجازی تعریف و برای نهادینه شدن این اصول در ماه رمضان تمرین کرد. مثلا تمرین کنیم هر متنی را نخوانیم، هر فیلمی را نبینیم، هرصدایی را نشنویم، هر اطلاعاتی را کپی نکنیم، هر محتوایی را تولید نکنیم، هر فیلم و عکسی را بارگذاری نکنیم و محتوایی که شائبه یا شایعه ایجاد می‌کند؛ اطلاعاتی که منجر به تهمت زدن می‌شود، محتوایی که حریم خصوصی افراد را مخدوش می‌کند و امثال آن را به اشتراک نگذاریم. به عبارتی در زمینه مواجهه با محتوا در فضای مجازی نیز مثل یک روزه‌دار برخورد کنیم و همان‌طور که تاکید شده هم چشممان روزه باشد، هم گوشمان و هم زبانمان و در دنیای مجازی نیز از آلودگی دور بمانیم. قطعا هر چیز برای دیدن مناسب نیست، هر متنی برای خواندن و هر فیلمی برای تماشا کردن؛ پس در این ماه تمرین کنیم کیفیت حضورمان را در فضای مجازی مدیریت کنیم و روزه‌داری در ارتباط با محتوا را بیاموزیم.

نکته سوم این‌که در ماه رمضان برای انجام برخی فرایض دینی و فیض بردن از این ماه می‌توانیم از فضای مجازی و امکاناتی که ایجاد کرده، بهره بگیریم. متن و فایل صوتی و تصویری ادعیه و تلاوت‌ها در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در دسترس است. وجود هر 30 جزء قرآن با انواع تلاوت‌ها در شبکه‌های اجتماعی این امکان را به کاربران می‌دهد که جزء مورد نظر را با تلاوت دلخواهشان انتخاب کنند و هرجا که فرصتی باشد در اتوبوس، ایستگاه، مطب پزشک یا هر جای دیگری که فراغت باشد، آنها را بشنوند. دعای روزهای ماه رمضان نیز در فضای مجازی موجود و در دسترس همه قرار دارد و دیگر نیازی به حمل کتاب مفاتیح نیست. در هر مکان و زمانی با سهولت و بسادگی می‌توانیم به فایل صوتی و تصویری ادعیه ماه رمضان دسترسی داشته باشیم و از آنها بهره بگیریم. خوشبختانه فناوری اطلاعات و ارتباطات و فضای مجازی، موهبتی برای روزه‌داران فراهم کرده که با بهره‌گیری از آن می‌توانند هم زمان را مدیریت کنند و هم دریافت محتوا را.

دکتر حسن نجفی سولاری

استاد ارتباطات