میوه‌های ممنوعه در شبکه نمایش خانگی

شبکه نمایش خانگی چندی است آثاری تولید می‌کند که در آن مصداق‌های ناهنجاری به چشم می‌خورد و برخی از صاحبان فیلم و سریال‌ها با سوءاستفاده از فضای باز موجود، دست به ترفندهایی گاه غیراخلاقی و منافی باورها و اعتقادات عمومی مردم برای جذب بیشتر مخاطب می‌زنند. سوال اینجاست که چه شد چاقو دسته خود را بریده و نهادی که قرار بود اتفاقات خوبی را رقم بزند، حالا باعث تبعاتی منفی در جامعه شده و هم به دلیل کارکردی معکوس صدای اعتراض اهالی سینما و تلویزیون را هم بلند کرده است؟

به گزارش جام‌جم، نهادهای ارزشیابی و نظارت در حوزه تولید و نمایش فیلم و سریال باید با آگاهی به حساس بودن مسئولیت خود، نقش نظارتی‌شان را به بهترین شکل ایفا کنند تا تبعات منفی و مخرب سهل انگاری‌ها و خطاهای برخی، منجر به این نشود که به جای مقابله با تهاجم فرهنگی، با آن همراه شویم. نمایش صحنه‌های میخوارگی، بهره‌گیری از برخی دیالوگ‌های ناشایست، پوشش نامناسب بازیگران زن در برخی صحنه‌ها و اهانت به قومیت‌ها که به‌تازگی نمونه‌ای از آن حاشیه‌ساز شده، اوضاع شبکه نمایش خانگی را نگران‌کننده نشان می‌دهد و نیاز به نظارت جدی‌تر وزارت ارشاد به عنوان متولی اصلی ماجرا را گوشزد می‌کند.

قاتل سینما

محمدحسین فرحبخش، تهیه‌کننده و کارگردان سینما در گفت‌وگو با جام‌جم، نارضایتی خود را از شبکه نمایش خانگی اعلام کرد و گفت: هیچ‌کدام از سریال‌های شبکه نمایش خانگی همچون قهوه تلخ، شاهگوش، دندون طلا و شهرزاد با موفقیت روبه‌رو نشده و همه آنها هم شکست خورده‌اند، چون من آمار دقیق این حوزه را دارم.

این کارگردان که امسال با فیلم «آبنبات چوبی» با بازی رضا عطاران قصد حضور در جشنواره فیلم فجر را دارد، ادامه داد: من کلا مخالف ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی هستم. برای این‌که سینما را نابود می‌کند و تماشاگرانش را کاهش می‌دهد. چون سینما یک محدودیت‌هایی دارد و ما براساس این محدودیت‌ها فیلم می‌سازیم. پس باید نهادهای دیگر وزارت ارشاد هم تابع همان محدودیت‌ها، قوانین و مقرراتی باشند که سینماگران از آن تبعیت می‌کنند.

ایجاد دوگانگی فرهنگی

احمد نجفی، بازیگر مشهور سینما هم در گفت‌وگو با جام‌جم، ریشه اتفاقات پیش آمده و وضعیت نگران کننده شبکه نمایش خانگی را دوگانگی معیارها و قوانین در فضاهای عرصه هنرهای نمایشی دانست و گفت: نمی‌شود در جایی یک ضابطه وجود داشته باشد و در جای دیگر یک قانون دیگر حاکم باشد. نتیجه‌اش همین اوضاع کنونی شبکه نمایش خانگی می‌شود. ممکن است برخی از این آثار مشتری‌هایی پیدا کند، اما به روحیه و روان یک ملت لطمه می‌زند. تهیه‌کننده‌ها هم از این دوگانگی آسیب می‌بینند و گیج می‌شوند. آنها محصول مشابهی را برای تلویزیون می‌سازند و فکر می‌کنند، می‌توانند آن را بدون مشکل در تلویزیون نمایش دهند، اما بعد از ممیزی فریاد و فغانشان بالا می‌رود که این سریال من نیست و صحنه‌های آن را درآوردند.

بازیگر نقش ماندگار کارآگاه علوی درباره راهکار این مشکل بیان کرد: بالاخره یک جایی مسئولان ارشاد و رسانه ملی باید طی گفت‌وگوهایی سازنده به یک نقطه مشترک برسند و یک همصدایی را به وجود بیاورند. با این‌که مدیوم‌های تلویزیون، سینما و شبکه نمایش خانگی تفاوت‌هایی با هم دارند، اما به لحاظ حفظ ارزش‌ها و اعتقادات مردم هیچ فرقی میان این رسانه‌ها وجود ندارد و همه باید از قانون تبعیت کنند.

نجفی که امسال به عنوان تهیه‌کننده فیلم «من یک ایرانی‌ام» با بازی علیرضا حیدری را در جشنواره فیلم فجر دارد، شبکه نمایش خانگی را تهدیدی برای تلویزیون دانست و گفت: قول می‌دهم اگر شبکه نمایش خانگی با همین معیارهای آزاد و رها سریال بسازد، متاسفانه تلویزیون که مخاطب خیلی وسیع‌تری دارد، از دهن می‌افتد،. چون مردم این آثار را به عنوان سریال می‌خرند و دیگر به سریال‌های رسانه ملی اهمیت نمی‌دهند.

تفاوت ماهوی میان رسانه‌ها وجود ندارد

مجتبی رحماندوست، نماینده مجلس شورای اسلامی هم درخصوص اوضاع و احوال نامناسب این روزهای شبکه نمایش خانگی به جام‌جم گفت: چون جامعه ایرانی و اسلامی مبتنی بر مبانی ارزشی و اعتقادی است، بدون شک باید خوراک فرهنگی مناسبی به مردم داده شود و مهم‌تر این‌که مسئولان ذی‌ربط باید حساسیت‌ها و مراقبت‌های لازم را در این خصوص داشته باشند. این‌که بگوییم چون فلان اثر مربوط به شبکه نمایش خانگی است، نباید معیارهای جامعه در آن رعایت شود، پاک کردن صورت مساله است. باید همان‌طور که در تلویزیون و سینما اعمال چارچوب می‌شود، شبکه نمایش خانگی هم از همان قوانین تبعیت کند.

این شاعر، نویسنده و جانباز جنگ تحمیلی افزود: میان آنچه در رسانه ملی، سینما و شبکه نمایش خانگی می‌افتد من هیچ تفاوت ماهوی نمی‌بینم، بنابراین این‌که بگوییم باید در شبکه نمایش خانگی سختگیری کمتری وجود داشته باشد، پذیرفته نیست. اگر هم ملاک این باشد که آثار تولیدی به نسبت فیلم و سریال‌های ماهواره سالم ترند، این هم اصلا توجیه خوبی نیست. طبیعی است که ماهواره عامدانه آثاری را برای تخریب جامعه ما تولید می‌کند، ولی ما باید حواس خود را جمع کنیم که در دام این بازی نیفتیم و صددرصد باید در شبکه نمایش خانگی از آرمان‌ها و اعتقادات کشور مراقبت کنیم. مگر این‌که خدای ناکرده مبانی دینی و اعتقادی افراد دست‌اندرکار ممیزی و پخش این آثار ضعیف باشد که خدا کند چنین نباشد.

پاسخ‌های ارشاد

اما برای این‌که یکسویه به قاضی نرفته باشیم، نظر معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی را هم در این خصوص جویا شدیم.

حبیب ایل‌بیگی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره برخی هنجارشکنی‌های شبکه نمایش خانگی این‌گونه توضیح داد: این نقطه چالش است و دوستان تصور می‌کنند اینها ایراد است.

اگر بحث توهین به قومیت‌ها مطرح شده باید بگویم ما در رسانه ملی هم چند مورد داشته‌ایم که باعث اعتراض شده است، هرچند در همه نمونه‌های رخ داده که حتما سهوی هم بوده، مساله با شیطنت بیش از حد بزرگ شده. به نظرم این واکنش‌ها باعث می‌شود که دیگر در آثار نمایشی سراغ هیچ لهجه و قومیتی نرویم که این یعنی بی‌اعتنایی به هویت ملی و فرهنگی کشور. او ادامه داد: شبکه نمایش خانگی با توجه به نیاز وافر مردم به آثار نمایشی ایرانی، از کارگردان‌هایی همچون میرباقری و فتحی برای ساخت آثاری جذاب و ارزشمند بهره می‌برد که افتخار فیلمسازی ما هستند. ایل بیگی بر نظارت تولید آثار در شبکه نمایش خانگی تاکید کرد و گفت: مطابق با قوانین و مقررات همه آثار در شوراهای فیلمنامه و پروانه ساخت به دقت بررسی می‌شوند و سپس مجوز ساخت و بعد نمایش دریافت می‌کنند، حالا ممکن است به طور سهوی خطاهایی هم رخ داده باشد که ما با آنها برخورد می‌کنیم و واکنش نشان می‌دهیم. فضای شبکه نمایش خانگی آن‌طور که برخی تصور می‌کنند، به هیچ وجه رها و بی‌قاعده نیست و ما خطوط قرمز نظام را در آن رعایت می‌کنیم، در شبکه نمایش خانگی چون سرمایه‌گذاری به‌عهده بخش خصوصی است و باید بازگشت سرمایه هم وجود داشته باشد، هنرمندان در فضای آزادتری کار می‌کنند.

بامداد محمدی