سرگرمی و آموزش از «مسیر نجات» می‌گذرد

قصه پرغصه و تلخ مرگ در اثر بلایای طبیعی نه‌تنها هرگز تمام نمی‌شود، بلکه همه ساله تعدادی انسان بی‌گناه بر اثر بلایای طبیعی جان خودشان را از دست می‌دهند. بنابراین این نوع حوادث همیشه یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و نگرانی‌های بشر از دیرباز بوده و همچنان ادامه دارد. بدون تردید زندگی خیلی از آدم‌ها تحت تاثیر حوادث غیرمترقبه قرار می‌گیرد. یکی از مسائلی که در این مواقع باید مورد توجه قرار بگیرد، اما از آن غافل هستیم موضوع آمادگی و تجهیزات امداد و نجات است.

طبیعی است وقتی این آمادگی وجود نداشته باشد، ابعاد حادثه و خسارت بیشتر می‌شود و زندگی افراد بیشتری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. شاید توجه به چنین مسائلی بوده که گروه اجتماعی شبکه سه را بر آن داشت تا مسابقه‌ای با نام «مسیر نجات» را که هم برای مخاطبان سرگرم‌کننده است و هم جنبه آموزشی دارد تولید کند.

طراحی بخش‌های مختلف

گرچه در طول روز مسابقات متعدد و متنوعی از شبکه‌های مختلف تلویزیون پخش می‌شود، اما طراحان و سازندگان مسابقات به بخش سرگرمی این برنامه‌ها بیشتر توجه می‌کنند. گرچه این قاعده درباره گروه سازنده مسابقه مسیر نجات صادق نیست، زیرا محمدرضا خجسته، تهیه‌کننده مسابقه مسیر نجات همراه با دیگر عواملش تلاش کرده نه‌تنها مسابقه‌ای جذاب برای بینندگان شبکه سه تولید و پخش کند، بلکه به آنها آموزش بدهد در زمان وقوع حوادث طبیعی چگونه رفتار کنند و چطور می‌توان به مصدومان حوادث کمک کرد. به همین دلیل تمام بخش‌های مسابقه بر این اساس طراحی شده و حضور در آن کار ساده‌ای نیست و شرکت‌کنندگان علاوه بر داشتن قوای جسمانی باید بدانند مثلا چگونه می‌توانند یک مصدوم را از مسیر ناهموار نجات دهند.

بدون تردید وقتی بینندگان شاهد تماشای این مسابقه هستند تا حدودی با امداد و نجات آشنا شده و ترغیب می‌شوند برای آموزش به پایگاه‌های هلال احمر مراجعه کنند. این مسابقه با مشارکت هلال احمر تولید شده و عوامل سازنده از نظرات کارشناسان هلال احمر به نحو مطلوبی در طراحی بخش‌های مسابقه استفاده کرده‌اند.

محمدرضا خجسته، تهیه‌کننده مسابقه مسیر نجات درباره اهداف این برنامه و طراحی بخش‌های متنوع این مسابقه به جام‌جم می‌گوید: بلایای طبیعی از دیربار فکر بشر را مشغول کرده است و ایران یکی از کشورهای بلاخیز است و در طول سال شاهد زلزله‌های مختلف در اقصی نقاط ایران هستیم. این در حالی است که کشورهای دیگر به دلیل نوع گسل‌شان با این حادثه کمتر رو‌به‌رو می‌شوند، از میان بلایای طبیعی حدود 31 مورد در ایران رخ می‌دهد، پس باید یاد بگیریم تا حدودی با کمک‌های اولیه و نجات مصدومان آشنا باشیم.

وی ادامه می‌دهد: همه این موارد باعث شد طرح مسابقه مسیر نجات را با محوریت امداد و نجات به گروه اجتماعی شبکه سه بدهیم. در واقع این مسابقه با هدف آشنایی و آمادگی مردم با بلایای طبیعی، کمک‌های اولیه و همچنین بالا رفتن روحیه و آمادگی جسمانی با مشارکت هلال احمر تولید و پخش می‌شود. این مسابقه ضمن این‌که سرگرم‌کننده و جذاب است، جنبه آموزشی هم دارد و در میان بخش‌های متنوع مسابقه نکات آموزشی درباره اقدامات هلال احمر توسط کارشناسان و داورانی که از مربیان دوره دیده امداد و نجات هلال احمر هستند، بیان می‌شود.

تلویزیون؛ رسانه‌ آموزشی

بنا به گفته خجسته تلویزیون مناسب‌ترین رسانه آموزشی است و مسابقه مسیر نجات می‌تواند تاثیرگذار باشد. البته پیش از تولید این مسابقه جلسات متعددی با هلال احمر گذاشته شد تا برای تولید این مسابقه سرمایه‌گذاری کنند.

گروه سازنده مسابقه مسیر نجات برای اجرای دکور این مسابقه سوله‌ای ده هزار متری را در نظر گرفتند و بر این اساس بخش‌های مختلف همچون فرود آمدن با کابل، گذشتن از حوضچه آب، رد شدن از موانع، بالا رفتن از صخره، نجات مصدومان و احیای قلب را طراحی کردند که شرکت‌کنندگان در آن به رقابت می‌پردازند.

یکی از ویژگی‌های مسابقه مسیر نجات حضور شرکت‌کنندگان از استان‌های مختلف است. معمولا مسابقاتی که در تهران تولید می‌شود، فقط در آن شرکت‌کنندگان تهرانی شرکت می‌کنند، اما عوامل سازنده این مسابقه با انتشار فراخوانی از استان‌های دیگر هم خواستند در این مسابقه شرکت کنند.

خجسته در این باره می‌گوید: ما نمی‌خواستیم مسابقه‌ای بسازیم که فقط محدود به تهران باشد، بلکه می‌خواستیم کل کشور را در بر بگیرد. به همین دلیل فراخوان را منتشر و اعلام کردیم شرکت‌کنندگان می‌توانند از مناطق مختلف ایران در این مسابقه شرکت کنند، چون بلایای طبیعی فقط در تهران رخ نمی‌دهد و در کل ایران اتفاق می‌افتد، بنابراین ما تصمیم گرفتیم شرکت‌کنندگانی از کل ایران را در این برنامه سهیم کنیم.

برای شرکت‌کنندگان پیش از مسابقه کلاس‌های آموزشی گذاشته شده که تا حدودی با امداد و نجات آشنا شوند و بعد در مسابقه شرکت کنند. در هر مسابقه سه گروه با یکدیگر رقابت می‌کنند. تهیه‌کننده مسابقه مسیر نجات با تائید این مساله گفت: ما سعی کردیم شرکت‌کنندگانی که در این مسابقه حضور دارند نسبت به فضای مسابقه تا حدودی آشنا باشند به همین دلیل با برگزاری جلساتی فضای مسابقه را به آنها معرفی کردیم تا با ورزیدگی کامل در این مسابقه شرکت کنند. در واقع کسانی باید در این مسابقه شرکت می‌کردند که به لحاظ جسمانی قوای لازم را داشته باشند و به قول معروف کم نیاورند. در زمینه آموزش هم نیروهای هلال احمر با ما همکاری لازم را داشتند.

بنا به گفته تهیه‌کننده یکی از مشکلات مردم ایران نداشتن مهارت مدیریت بحران است و این مسابقه این ویژگی را دارد تا این مساله را به مخاطبان آموزش بدهد. عوامل سازنده برای این مسابقه بخش‌های مختلف را طراحی کردند، اما از برخی مرحله‌ها استفاده نشده و قرار شده در سری دوم مورد بهره‌برداری قرار بگیرد. مسابقه مسیر نجات از سوی شبکه سه نامزد شرکت در جشنواره اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا و اقیانوسیه شده است.

ترغیب جوانان برای یادگیری امداد و نجات

خجسته با مثبت ارزیابی کردن این مسابقه و جایگاه خوب آن در میان بینندگان تلویزیون می‌گوید: خوشبختانه با تمهید مدیران، این مسابقه زمان خوبی پخش می‌شود و مورد توجه بینندگان قرار گرفته است و مخاطبان تاکید کردند این مسابقه باعث شده هم سرگرم شوند و هم مردم با امداد و نجات آشنا شوند. ضمن این‌که ترغیب شدند و به پایگاه‌های هلال احمر مراجعه کردند تا یاد بگیرند در مواقع بلایای طبیعی چگونه به آسیب‌دیدگان کمک کنند. این مساله بیشتر از سوی جوانان پیگیری می‌شود.

این تهیه‌کننده تولید و پخش چنین مسابقاتی را در رسانه ملی ضروری می‌داند و می‌افزاید: با توجه به بازتاب خوب از سوی مردم باید به فکر تولید چنین مسابقات و برنامه‌هایی باشیم که با بهره بردن از ساختارهای سرگرم‌کننده می‌توان نکات آموزشی را به آنها یاد داد. البته در شروع تولید فکر نمی‌کردم این مسابقه تا این حد مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد.

خجسته در طول 12 سالی که تهیه‌کننده است تا امروز برنامه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی مختلفی تولید کرده است، اما مسیر نجات نخستین مسابقه‌ای است که تولید کرده است. وی درباره این تجربه‌ می‌گوید: این کار تجربه بسیار خوبی برایم بود، به همین دلیل در حال حاضر هم مشغول ساخت مستند داستانی «زمان طلایی» با محوریت کمک‌های امدادی برای شبکه آموزش هستیم. امیدوارم بتوانیم سری دوم این مسابقه را هم تولید کنیم.

وی درباره انتخاب امین نبی‌اللهی به عنوان مجری این مسابقه توضیح می‌دهد: این مسابقه به یک مجری ورزیده هم نیاز داشت که سابقه اجرای چنین مسابقاتی را داشته باشد. نبی‌اللهی قبلا مسابقه قوی‌ترین مردان را اجرا کرده بود. بنابراین با فضای مسابقاتی با این محوریت آشنایی داشت. به همین دلیل احساس کردم او گزینه خوبی برای اجرای این مسابقه است.

یک کار تاثیرگذار

امین نبی اللهی، مجری مسابقه درباره پذیرفتن اجرای این مسابقه به جام‌جم می‌گوید: بدون تردید مجری به اجرای برنامه‌هایی علاقه‌مند است که ابعاد گسترده‌ای از طیف مخاطبان را در بر بگیرد و تاثیرگذار هم باشد. مسابقه مسیر نجات هم با محوریت امداد و نجات تولید می‌شد که نمونه آن را در تلویزیون نداشتیم. طبیعی است که این مساله ویژگی مهمی محسوب می‌شد.

وی ادامه می‌دهد: عوامل برنامه کاملا حرفه‌ای بودند و فضای مسابقه جذابیت و هیجان خاصی داشت. همه این موارد باعث شد اجرای این مسابقه را قبول کنم.

این مجری در پاسخ به این پرسش که آیا از قبل با فضای کار آشنا بودید یا نه، توضیح می‌دهد: من قبل از آن‌که به تلویزیون بیایم در رادیو فعالیت می‌کردم. چند سال پیش می‌خواستیم برنامه‌ای برای هلال احمر تولید کنیم، اما به دلیل عدم همکاری مدیران اسبق هلال احمر این اتفاق نیفتاد. در مجموع پیش از مسابقه تا حدودی با فضای کار امدادگران نجات آشنا بودم و زمانی که تولید مسابقه را شروع کردیم، ریتم اجرا هم دستم آمد. یکی از ویژگی‌های نبی‌اللهی در اجرا این است که با صدایش هیجان کاذب به شرکت‌کنندگان و بینندگان نمی‌دهد و سعی می‌کند در هر بخش از مسابقه که لازم است تن صدایش را تغییر بدهد.

او درباره سبک اجرایش می‌گوید: همیشه با عینک نقادی کارهایم را می‌بینم. دلیل این‌که اجرایم در هر بخش متناسب با فضای مسابقه بوده، این است که من بازیگری خوانده​ام و همیشه سعی می​کنم از تحصیلاتم در اجرا استفاده کنم. در طول سال‌های فعالیتم مجری برنامه‌های مختلف بودم و از اجرای برنامه‌های اجتماعی و جدی گرفته تا برنامه‌های طنز همیشه به دنبال کسب تجربه بودم، چون معتقدم اجرا هم شکلی از بازیگری است و مثل بازیگری به آن نگاه می‌کنم.

از دست خودم عصبانی می‌شوم

وی معتقد است یک مجری باید نقدپذیر باشد و اگر انتقاد سازنده می‌شنود باید با جان و دل بپذیرد.

نبی‌اللهی ادامه می‌دهد: گاهی که کارم را می‌بینم از دست خودم عصبانی می‌شوم که چرا در آن موقعیت چنین واکنشی در اجرا داشتم، ولی باید قبول کنید وقتی مجری در استودیو برنامه اجرا می‌کند، متناسب با همان فضا عکس‌العمل نشان می‌دهد. ضمن این‌که تولید این کار سختی‌های خودش را داشت. ما در سوله دکور زده بودیم و کار می‌کردیم. در این دکور آمبولانس در حال حرکت بود و فضا را آلوده می‌کرد و دستگاه تهویه هم نبود. ضمن این‌که در بخش‌هایی از کار دود وجود داشت. من به عنوان مجری هرازگاهی بیرون می‌رفتم و نفسی تازه می‌کردم، اما تصویربرداران که از بالا صحنه را ضبط می‌کردند ناگریز باید این دود را تحمل می‌کردند.

وی در پایان می‌گوید: در مجموع اجرای مسابقه مسیر نجات تجربه خوبی برایم بود و من همیشه سعی می‌کنم تجارب مختلف را برای خودم جمع‌آوری کنم و از آن نهایت بهره را ببرم. (فاطمه عودباشی ‌/‌ جام جم)