نقد کوتاه یک منتقد بر سریال های امسال ماه رمضان / شکست بزرگ «خروس»؛ واقع گرایی «مادرانه» و زوج بامزه «دودکش»

هیچ یک از مجموعه ها نمی توانند نمره 20 از مخاطبانشان بگیرند. مدت ها است تلویزیون و مجموعه هایش این نمره را نمی گیرند هر چند گاهی بارقه‌هایی این فضای رخوت زده را روشن می کنند اما فضای قالب راکد و ساکن است. مجموعه های ماه رمضان امسال را می توان برایندی از وضعیت موجود تلویزیون ارزیابی کرد. وضعیتی که بیشتر پنهان می‌شود و کمتر از سوی مسئولان صدا و سیما می توان درباره آن اطلاعات مفیدی شنید!

مجموعه های ماه رمضان امسال را می توان برایندی از وضعیت موجود تلویزیون ارزیابی کرد. وضعیتی که بیشتر پنهان می‌شود و کمتر از سوی مسئولان صدا و سیما می توان درباره آن اطلاعات مفیدی شنید، اما مشکل بودجه تولید پروژه های مختلف را به تعویق انداخته است و دست تلویزیون مانند گذشته پر نیست.
دو مجموعه «دودکش» و «خروس» قرار نبود ماه رمضان روی آنتن بروند و مجموعه «مادرانه»تنها مجموعه ای است که برای این ماه مبارک آماده شده است. «دودکش» ساخته محمدحسین لطیفی جذابیتش را از موقعیت‌های طنزی می گیرد که خلق شده و بار اصلی آن بر دوش زوج بامزه و شیرینی است که کل کل‌ها و خراب کاری هایشان قرار است قصه را پیش ببرد. محمدحسین لطیفی به عنوان کارگردانی کار کشته و باسابقه خوب می داند که چطور ریتم را حفظ کند، چه تیمی از بازیگران را انتخاب کند و چطور فضاسازی کند تا تماشاگر قصه و شخصیت‌هایش را باور کند. دودکش یک ساندویچ جمع و جور است که پیچیدگی ندارد، باطراوت و سرخوش است و زندگی واقعی طبقه‌ای را به نمایش می گذارد که این روزها مانند خانواده فیروز (هومن برق نورد) و نصرت (بهنام تشکر) درگیر نیازهای کوچک و بزرگ زندگی هستند. آشفتگی، زندگی پر فراز و نشیب شخصیت ها و گره هایی که هرروز بر عمقشان افزوده می شود، قرار است موتوری برای حرکت قصه باشند. قصه‌ای که شاید چندان ساختار منسجم و یکدستی ندارد اما موقعیت هایی برای خندیدن و سرگرم شدن دارد.
«خروس» در میان سه مجموعه رمضانی یک شکست بزرگ محسوب می شود، آن هم برای سعید آقاخانی کارگردانی که زمانی به عنوان کارگردان مجموعه های پرمخاطبی تولید می کرد. شوخی و بداهه گویی‌های یوسف تیموری با وجود همه استعدادی که در این زمینه دارد، دیگر جذاب و شیرین نیست. قصه های متکی بر موقعیت‌های تکراری و شوخی‌هایی که بارها به شکل های مختلف در انواع و اقسام تله فیلم‌ها و مجموعه‌ها دیده ایم میلی برای دیده شدن «خروس» در مخاطب ایجاد نمی کنند. جواد رضویان، حمید لولایی و هیچ کمدین دیگری نمی توانست این ماجرای تکراری بی‌خلاقیت را به معجونی دوست داشتنی تبدیل کند. خروس در هفته اول ماه مبارک قافیه را به سایر مجموعه‌های رمضانی باخت.
مجموعه «مادرانه» به کارگردانی جواد افشار، قصه‌ای جذاب و پرتعلیق دارد. تصویری تلخ از زوال ارزش ها در جامعه امروز ارائه می‌کند و در تقابل خانواده فروپاشیده و مضمحل اردلان (مهدی سلطانی) و خانواده آرام و خوشبخت مریم (شقایق فراهانی) می کوشد هشداری برای خانواده ها و تضعیف این نهاد باشد. سعید نعمت الله جنسی از قصه گویی و روایت را دوست دارد که توام با چالش و حادثه است، بنابراین «مادرانه» بیش از هر دو مجموعه دیگر در این مجموعه می توان گره های داستانی را دید که یکی پس از دیگری به وجود می آیند و از بین می رود.
اگر هومن برق نورد و بهنام تشکر ستاره های «دودکش» هستند و حضورشان برگ برنده ای است برای دیده شدن این مجموعه، نمی‌توان «مادرانه» را بدون مهدی سلطانی تصور کرد. «مادرانه» در مقایسه با دو مجموعه دیگر بعد واقع‌گرایی بیشتری دارد، البته که باید این واقعگرایی و رئالیسم را در چارچوب تلویزیون و محدودیت هایش در نظر گرفت. اما نزدیک شدن به واقعیت تلخی که در بطن جامعه و در روابط خانوادگی دیده می شود، «مادرانه» را در موقعیتی برتر نسبت به دو اثر دیگر قرار می دهد. نوع انتقاد اجتماعی که در «دودکش» مطرح می شود و بار اجتماعی سبک و ساده آن را نمی توان با انتقاد هشداردهنده «مادرانه» یکی دانست.
امسال با فاصله گرفتن تلویزیون از تب مجموعه های ماورایی و متافیزیکی، فضا برای نزدیک شدن به زندگی و خواسته های مردم بیشتر بود. هر چند که هیچ یک از مجموعه ها نمی توانند نمره 20 از مخاطبانشان بگیرند. مدت ها است تلویزیون و مجموعه هایش این نمره را نمی گیرند هر چند گاهی بارقه‌هایی این فضای رخوت زده را روشن می کنند اما فضای قالب راکد و ساکن است.

شبکه ایران/ نرگس عاشوری