نگاهی به سریال دودکش/ یک خانواده مستحکم و خوش بخت

بعد از مجموعه خانه به دوش عطاران، بیاد ندارم مجموعه ای را که به اندازه دودکش توانسته باشد زندگی اجتماعی مردم ایران را اینقدر واقعی به تصویر بکشد. یک خانواده مستحکم و خوش بخت و البته با مشکلات بی شمار و نه حل ناشدنی؛ درست به عکس مادرانه. و نکته ای که قصه را با طراوت و نزدیک به همذات پنداری مخاطب می کند، اشارات بروز اززندگی اجتماعی ایران است. از کارت شارژ موبایل تا یارانه ها و فاضلاب و برنامه 90 و دعوای قرمز و آبی و‌آب هویج و تاکسی ون و کباب زعفرانی. به اینها اضافه کنید یک قصه سرراست، لوکیشن جذاب قالیشویی، بازی های روان شخصیت ها، طنز تلفیقی بسیار خوب و اجرای متناسب فیلم نامه را. البته دربکار بردن شوخی ها چند مورد زردی وجود دارد و نقد دیگر وارده به محتوا، گذشتن بدون موضع گیری غیر مستقیم نسبت به برخی رذائل اخلاقی مثل دروغ گویی،‌ غیبت،‌ تهمت و ... است. درست است که همه ما درشخصیت پردازیمان بخشی از گناه های کوچک و بزرگ را یدک می کشیم، اما هنرمند باید چراغی برای اعتلای مخاطب روشن کند. نه اینکه با چشم پوشی، باعث نهادینه شدن گناه درجامعه شود.

دوست دارم درباره جایگاه خانواده دردودکش چند جمله ای بنویسم. نویسنده و کارگردان در ترسیم رابطه زن و شوهر اصلی دودکش، به نکات زیادی توجه کرده اند :

-  حفظ جایگاه مرد بعنوان مدیر خانه، شخصیت دادن به او و حفظ احترام بچه ها نسبت به پدر و درمقابل پدری که هرچند بازیگوش و کمی پشت هم انداز اما مهربان، خانواده و فرزند دوست و درستکار است.

- ترسیم درست جایگاه زن بعنوان سنگ صبور و مدیر داخلی منزل، همراه و همکار و دلسوز مرد که مهمترین ویژگی دوست داشتنی اش حفظ احترام شوهر درهرشرایطی است. جز جر و بحث های عادی که بین این زن و شوهر می بینیم، هیچ کجا بی احترامی و سرپیچی ازنظر شوهر دررفتار این زن دیده نمی شود. ضمن اینکه زن دریک پیوند خانوادگی دیگر، دلسوزو مهربان برادرش نیز هست. برخی سکانس های حاشیه ای که زیاد هم به چشم نمی آید، مثل بحث برسر40 هزارتومان پس انداز و حساب و کتاب دونفری دخل و خرج قالیشویی و ... ازاین منظر دیدنی ترین سکانسهای فیلم است.

-   بچه های این خانواده هم بازیگوشند، هم با ادب و هم مهربان. و مثل خیلی ازمجموعه های دیگر، پررو و بزرگ نما نیستند.

-    طرح مفهوم زندگی صمیمانه دریک خانه، بدون اختلافات شدید

درمجموع و به نظر من حسین لطیفی توانسته مجموعه ای سرراست و دلنشین برای گذراندن لحظاتی شیرین درخانواده ها بسازد. دودکشی با دود سفید، بدون آلودگی و به دور از اداها و ادعاهای روشنفکری و شعارها و تصنعات تحمیلی.

محمد مهدی خالقی