رژیمی برای مراقبت از خاطره ها...

فرقی ندارد داخل فنجان دلخواهش چای می‌نوشد یا نه یا نگران خشک شدن کدام گلدان است. او، حالا دیگر خودش را هم نمی‌شناسد.

اگر به آیینه نگاه کند هم غریبه‌ای را می‌بیند که هزار و یک حرف با او دارد؛ اما هیچ‌کدام را یادش نیست... آلزایمر یا بیماری زوال عقل یا فراموشی، بیماری سختی است.

آمار ابتلا به آن نیز در جوامع مختلف رو به افزایش است و دلیل آن، بالا رفتن میانگین سن در جوامع است.

امروز، 31 شهریور، روز جهانی آلزایمر است. به این مناسبت با دکتر کورش جعفریان، متخصص تغذیه و رژیم‌های غذایی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره راهکارهای تغذیه‌ای جلوگیری از ابتلا به آلزایمر صحبت کردیم که می‌خوانید.

«بیماری سختی است و هنوز نتوانسته‌اند دلیل مشخص و در نتیجه درمان مشخصی هم برای آن پیدا کنند.» دکتر کورش جعفریان در این باره می‌گوید: با بالا رفتن سن در جوامع مختلف، آمار ابتلا به آلزایمر افزایش یافته است؛ گرچه دلیل مشخصی برای ابتلا به این بیماری یافت نشده است، اما مجموعه‌ای از عوامل مانند ژنتیک، محیط، تغذیه نامناسب، استرس و اضطراب و... می‌توانند زمینه‌ساز ابتلا به آلزایمر باشند.

او ادامه می‌دهد: معمولا بیماری از 65 سالگی آغاز شده و در 85سالگی، نیمی از افراد این رده سنی را دچار کرده است.

البته این بیماری شدت و ضعف دارد و در همه افراد به یک شکل و اندازه دیده نمی‌شود. دکتر جعفریان اضافه می‌کند: تغذیه سالم و ورزش و در یک نگاه کلی، سبک زندگی سالم، خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهد.

بیماری از یک بسته می‌آید

مجموعه‌ای از عوامل زمینه‌ساز ابتلا به آلزایمر هستند. دکتر جعفریان می‌گوید: ابتلا به فشار خون، چربی خون، مصرف دخانیات، دیابت، چاقی شکمی و عدم تحرک بدنی، مجموعه عواملی است که می‌تواند بدن را مستعد ابتلا به آلزایمر کند.

او ادامه می‌دهد: توصیه علم تغذیه به همه افراد، خوردن وعده‌های غذایی در ساعت مشخص، به شکل منظم، در حجم کم و تعداد بیشتر است. او ادامه می‌دهد: سعی کنید گرسنگی طولانی نداشته و وعده غذایی را حذف نکنید.

از پدربزرگ و مادر بزرگ می‌آید

«رژیم غذایی سالم فقط به خود ما بستگی ندارد.» دکتر جعفریان ادامه می‌دهد: زمینه ژنتیک سالم از پدر و مادربزرگ به ما می‌رسد، بنابراین باید گفت الگوی تغذیه‌ای مناسب از زمان جنینی و حتی پیش از آن در وجود ما نهاده می‌شود.

رنگ بخورید!

رنگ‌ها، بسیار مهم هستند. هرچه خوراکی‌ها با رنگ‌های متنوع در سبد غذایی شما باشند، به همان اندازه خطر ابتلا به آلزایمر کاهش می‌یابد.

دکتر جعفریان ادامه می‌دهد: میوه‌ها و سبزی‌ها تنوع رنگی بالایی دارند. قیمت سبزی در کشور ما پایین است. بنابراین سعی کنید در برنامه غذایی روزانه‌تان حتما از چند نوع سبزی استفاده کنید.

او ادامه می‌دهد: سبزی‌ها سرشار از ترکیب‌هایی به نام پلی‌فنل‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها، رنگدانه و فیبر هستند، بنابراین خوردن آنها از نان شب واجب‌تر است. استفاده از سبزی‌های مختلف در پخت غذا یا حتی به شکل دورچین و بخارپز شده یا به شکل خام مانند سبزی خوردن، باعث بالا رفتن تنوع غذایی و دریافت کافی ویتامین‌ها و املاح می‌شود. درواقع یکی از رمزهای مهم جلوگیری از ابتلا به آلزایمر، رعایت تنوع غذایی سالم است.

دریا بروید

بعضی‌ها به غذاهای دریایی حساسیت دارند و بعضی دیگر، بوی این خوراکی‌ها را دوست ندارند، اما دکتر جعفریان درباره ویژگی این خوراکی‌ها می‌گوید: یکی از بهترین خوراکی‌ها برای جلوگیری از ابتلا به آلزایمر، خوراک‌های دریایی هستند. دلیل آن هم وجود اسید چرب امگا3 در غذاهای دریایی است. او ادامه می‌دهد: متاسفانه آمار مصرف غذاهای دریایی ما در کشور کم است. به همین دلیل هم خطر ابتلا به آلزایمر افزایش پیدا می‌کند.

در جوامعی که از رژیم غذایی موسوم به رژیم غذایی مدیترانه‌ ای استفاده می‌کنند، آمار ابتلا به آلزایمر بسیار پایین است. غذاهای دریایی علاوه بر اسید چرب امگا3، حاوی عناصری مانند سلنیوم و منیزیم نیز هستند که هردو، از بهترین املاح برای جلوگیری از ابتلا به آلزایمرند. این نکته را فراموش نکنید که مصرف موادغذایی دریایی وقتی تاثیرگذار است که این خوراکی‌ها به شکل بخارپز استفاده شوند.

چرب باشید

اشتباه نکنید! منظور خوردن مواد غذایی چرب نیست. این متخصص تغذیه درباره مصرف روغن‌ها می‌گوید: درحال حاضر ما بیشتر از روغن‌های تصفیه شده استفاده می‌کنیم، اما بهتر است ابتدا از روغن‌های غیراشباع یا همان مایع استفاده کرد و دوم، انواع بکر آنها مانند روغن زیتون و کنجد بکر در پخت و پز و در سالاد استفاده کنیم.

قهوه بخورید

از مصرف برنج، قهوه، نان و غلات سبوس‌دار پرهیز می‌کنیم. در حالی‌که سبوس‌دارها به دلیل داشتن فیبر و املاح، بهترین خوراکی‌ها بوده و خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهند. دکتر جعفریان ادامه می‌دهد: برای تنقلات بچه‌ها هم باید از همین خوراکی‌های سبوس‌دار مانند گندمک خیس شده در شیر، استفاده کرد.

به مغزها پناه ببرید

درست است قیمت آجیل گران شده، اما باید هر قدر اندک از آنها استفاده کرد. دکتر جعفریان در این‌باره می‌گوید: آجیل‌ها حاوی فیبر، املاح، اسید چرب امگا3 و روغن‌های مفید و غیر تصفیه شده هستند. بنابراین تا جای ممکن، حداقل روزانه نصف فنجان از انواع آجیل‌های خام میل کنید.

هندوستان را به خانه بیاورید

از تاثیر مثبت ادویه‌ها غافل هستیم. این چاشنی‌های خوشرنگ و عطر و بو، حاوی آنتی‌اکسیدان بالایی هستند، بنابراین با از بین بردن عوامل ناشی از اکسیداسیون موادغذایی، خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهند. دارچین، زردچوبه، هل و آویشن در رده نخست این تاثیر مثبت قرار دارند.

یک نکته خاص

کمبود ویتامین D، یعنی ابتلا به زوال عقل یا آلزایمر. دکتر جعفریان ادامه می‌دهد: هنوز نتوانسته‌ایم برنامه کشوری درستی برای ریشه‌کنی کمبود ویتامین D در کشور اجرا کنیم. این مساله درباره نامناسب بودن مصرف موادغذایی سبوس‌دار نیز دیده می‌شود. درحالی که باید این مساله به شکل اساسی در کشور ریشه‌کن شود.

این موارد ممنوع است

دکتر جعفریان برای جلوگیری از ابتلا به آلزایمر، خوردن این خوراکی‌ها و انجام این رفتارها را ممنوع می‌داند:
موادغذایی حاوی اسید چربی ترانس یا اشباع
فست‌فودها که حاوی اسید چرب ترانس، نمک و افزودنی بوده و اغلب از مواد اولیه کم‌کیفیت تهیه می‌شوند.
مواد غذایی حاوی نگهدارنده و رنگ‌های خوراکی
مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز و احشای داخلی حیوانات
بی‌توجهی به خود در صورتی که به بیماری خاصی مانند نقرس، بیماری کلیوی، چربی خون، فشار خون بالا و... مبتلا هستیم. با تغذیه نامناسب، علاوه بر تشدید نشانه‌های این بیماری‌ها، خطر ابتلا به آلزایمر نیز افزایش می‌یابد.

مهتاب خسروشاهی - سلامت