از دل درد تا درد دل

دردهای دستگاه گوارش از همه شایع‌تر است. دستگاه گوارش انسان از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است.

معده و قسمت ابتدایی روده باریک که دوازدهه نامیده می‌شود همواره در معرض غلظت زیاد اسید مترشحه از معده است. زخم‌هایی که در معده و دوازدهه ایجاد می‌شوند در بین مردم به زخم معده مشهور هستند.

از بین عوامل ایجاد زخم دو عامل مهم‌تر هستند: میکروبی به نام هلیکوباکتر و داروهای مسکن غیراستروئیدی.

میکروب هلیکوباکتر در جوامعی که از نظر بهداشتی و اقتصادی وضع بدی دارند در بیشتر افراد وجود دارد. این میکروب با ایجاد التهاب در جدار معده باعث ایجاد زخم در معده یا دوازدهه می‌شود.

داروهای مسکنی همچون دیکلوفناک، پیروکسیکام، بروفن، ناپروکسن و آسپرین از عوامل بسیار مهم زخم‌های معده و دوازدهه هستند.

این داروها در افراد مسن، سیگاری، الکلی و افرادی که سابقه زخم قبلی دارند یا از چند نوع از این داروها یا همزمان از کورتون استفاده می‌کنند، احتمال ایجاد زخم را خیلی زیاد می‌کند.

علامت اصلی این زخم‌ها درد در قسمت بالای شکم و زیر جناغ است. دردهای زخم دوازدهه معمولا زمانی شروع می‌شود که ساعتی از خوردن غذا گذشته و معده خالی شده است، ولی درد زخم معده همزمان با خوردن غذا زیادتر می‌شود. دردهایی که نیمه شب بیمار را بیدار می‌کند احتمال زخم دوازدهه یا معده را خیلی مطرح می‌کنند.

ریفلاکس اسید معده به سمت بالا نیز از دلایل دردهای شکم است. مهم‌ترین علامت این بیماری احساس سوزش در پشت جناغ است که معمولا دقایقی بعد از غذا بخصوص غذاهای پرادویه، چرب و آبکی ایجاد می‌شود البته گاهی بیماری به صورت تلخی یا گس بودن دهان بعد از بیدار شدن یا حتی سرفه‌های مکرر خود را نشان می‌دهد حتی گاهی این بیماری با دردهای پشت جناغ سینه که شبیه درد قلبی است، ظاهر می‌شود البته مهم‌ترین نوع درد در منطقه بالای شکم و سینه، دردهای قلبی است.

جالب این که در بیشتر بیماری‌های قلبی علامت بیماری به صورت درد نیست، بلکه به صورت فشار، احساس خفگی، احساس چنگ زدن یا احساس گره خوردن قفسه سینه است.

نکته دوم این است که دردهای قلبی زمانی بیش از دو دقیقه طول می‌کشند و معمولا بین 10 تا 20 دقیقه دوام دارند و به آرامی از بین می‌روند و در نهایت دردهای قلبی با فعالیت بدنی یا هیجانات شدید به وجود می‌آیند و با استراحت از بین می‌روند.

البته بسته شدن کامل رگ کرونر و سکته قلبی ممکن است در هر حالتی بخصوص در ساعات اولیه صبح و بدون فعالیت خاصی ایجاد شود که در این حالت درد شدید و احساس خفگی ایجاد می‌شود که دقایق طولانی ادامه دارد.

در آخر این‌که: دردهای برق آسا و ناگهانی که چند ثانیه زمان دارند و ناگهان ایجاد شده و از بین می‌روند اصولا مربوط به قلب یا گوارش نیستند و معمولا بی‌خطرند.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد