روانشناسی: آشنایی با «شخصیت نمایشی»

به گزارش جام جم سرا به نقل از پزشکان بدون مرز- ویژگی اصلی اختلال شخصیت نمایشی، رفتار توجه طلبانه و هیجان پذیری مفرط و فراگیر است. این الگو در اوایل بزرگسالی آغاز و در زمینه‌های گوناگون ظاهر می‌شود.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، هرگاه مرکز توجه دیگران نباشند احساس ناراحتی یا عدم قدردانی می‌کنند (ملاک۱). آن‌ها اغلب با شور و نشاط زیاد و چشمگیر مایلند توجه دیگران را به خود جلب کنند و ممکن است با اشتیاق، گشاده رویی ظاهری یا عشوه­گری، آشنایان جدید را شیفتة خود سازند. اگرچه، وقتی این افراد پیوسته خواهان توجه باشند، این ویژگی‌ها وضوح کمتری می‌یابند.
آن‌ها هر چیزی را مهم‌تر از آنچه که واقعا هست، جلوه می‌دهند. رفتار بیمار در هر دو جنس «اغواگرانه و نمایشی» است، بخصوص از لحاظ جنسی اهل «لاس زدن و عشوه کردن» هستند، بویژه زنان که ممکن است بصورت اغوا کننده‌ای «لباس بپوشند، رفتار کنند یا خود را آرایش نمایند». اما این بیماران در روابط جنسی پخته و واقعی مشکلات زیادی دارند.
زنان ممکن است به ارگاسم نرسند و مردان نیز (ناتوانی جنسی) دارند. این بیماران همچنین ممکن است برای جلب توجه «ژست‌های تهدید» و «خودکشیهای نمایشی» یا «بیماریهای جلب توجه کننده» را داشته باشند.

علائم

الگوی مستمر هیجان زدگی، توجه طلبی که در اوائل بزرگسالی شروع می‌شود و در زمینه‌های گوناگون وجود دارد. برای تشخیص وجود پنج (یا بیشتر) علامت از علائم زیر ضروری است:
• درموقعیتهایی که کانون توجه نیست، احساس ناراحتی می‌کند.
• تعامل او با دیگران معمولا با رفتار اغوگرانه و برانگیزنده جنس مشخص است.
• هیجانات را بطور سطحی و با تغییرات سریع ابراز می‌کند.
• مستمرا از ظاهر فیزیکی خود برای جلب توجه استفاده می‌کند.
• سبک گفتار او برداشت گرایانه و فاقد جزئیات است.
• تلقین‌پذیر است، یعنی به آسانی تحت نفوذ دیگران و موقعیت قرار می‌گیرد.

نشانه‌ها

- جلب توجه دیگران
- خودنمایی
- در موقعیت‌هایی که کانون توجه نیست، احساس ناراحتی می‌کند.
- فریب کاری
- هیجانات را به‌طور سطحی و با تغییرات سریع ابراز می‌کند.
- سبک گفتار او برداشت‌گرایانه و فاقد جزئیات است.
- سرزنش کردن دیگران
- نادیده گرفتن احساسات دیگران
- رقابت با دیگران
- دروغ گفتن
- خودداری از انجام مسئولیت با ادعای فراموش کردن آن مسئولیت
- دیر کردن
- دلیل‌تراشی
- به‌آسانی تحت نفوذ دیگران و موقعیت قرار می‌گیرد.

انواع شخصیت شخصیت نمایشی

شخصیت نمایشی می‌تواند روی زندگی همه اطرافیان خود اثر بگذارد.
ویژگی‌های شخصیتی وی عبارتند از:
۱- احساسات: زنان و مردان نمایشی در یک دنیای احساسی زندگی می‌کنند
احساس گرا هستند، احساسات وعواطف خود را ابراز می‌کنند، گرم و پرمحبت هستند.
۲- زندگی را زنده و با روح می‌بینند، تصوراتی سرشار دارند، داستان‌های سرگرم کننده تعریف می‌کنند. عاشق تخیل و ماجرا‌ها و داستانه‌های عاشقانه خوش فرجام هستند.
۳- «شخصیت‌های نمایشی» دوست دارند که دیده شوند، می‌خواهند جلب نظر کنند و مورد توجه قرار گیرند، آن‌ها اغلب کانون توجهند. وقتی همه چشم‌ها را متوجه خود ببینند، شکوفا می‌شوند.
۴- وضع ظاهر: آن‌ها به آراستگی بهای فراوان می‌دهند، از لباس، از مد و از طرز لباس پوشیدن لذت می‌برند.
۵- جذابیت جنسی: افراد نمایشی از جنسیت خود راضی هستند با دیگران گرم می‌گیرند و نگاه‌ها را به خود جلب می‌کنند.
۶- ایجاد ارتباط: نمایشی‌ها به راحتی به دیگران اعتماد می‌کنند و با آن‌ها ارتباط برقرار می‌سازند.
۷- توجه به عقاید دیگران: نمایشی‌ها با اشتیاق به دیدگاه‌ها و پیشنهادات دیگران توجه می‌کنند.

همسر مناسب شخصیت نمایشی

«شخصیت‌های نمایشی» تحت تأثیر گونه شخصیتی خود می‌توانند با انواع شخصیت‌ها به تفاهم برسند، اما به نظر می‌رسد رابطه‌ای در زندگی آن‌ها دوام پیدا می‌کند که بتواند تعادلی در زندگی زناشویی آن‌ها برقرار سازد و در این میان شخصیت وظیفه‌شناس می‌تواند همسر خوبی برای شخصیت نمایشی باشد.
زن و شوهرهای «نمایشی» و «با اعتماد به نفس» به دلیل تشابهاتی که دارند با یکدیگر کنار می‌آیند. این دو شخصیت، توجه دیگران را جلب می‌کنند و می‌توانند از توجه آن‌ها برخوردار گردند و مشترکاً از آن استفاده کنند. شخصیت‌های مهر طلب نیز از زندگی با شخصیت نمایشی راضی هستند.

روش درمان

۱. روان درمانی این بیماران غالبا از احساسات واقعی خود بی‌خبراند. بنابراین کمک به آن‌ها در جهت بینش به احساسات درونیشان یکی فرآیند‌های مهم درمان است. احتمال تعجب، انکار یا خشم در مقابل این بینش داده شده وجود دارد.
۲. دارو درمانی داروهایی مانند ضد اضطراب‌ها، ضد ‌افسردگی‌ها و نورولپتیک‌ها (ضد جنون‌ها) همراه با روان درمانی می‌تواند مفید باشد.

چند توصیه برای زندگی با «نمایشی»‌ها

۱- به او آزادی احساس بدهید و از نتایج ناشی از آن برخوردارشوید، پروبال او را نبندید، در برنامه‌های اجتماعی مشارکت کنید، به سفر بروید، میهمانی بدهید، در میهمانی‌ها شرکت کنید.
۲- از او تعریف کنید. از طرز لباس پوشیدن و وضع ظاهرش تعریف کنید. از موفقیت‌هایش تعریف کنید. «همسر نمایشی» شما می‌خواهد با او به صراحت حرف بزنید و به ویژه احساسات مثبت خود را با او در میان بگذارید. هر چه قدر از وی تعریف کنید برایش زیاد نیست ولی صداقت را فراموش نکنید، اگر به حرفی که می‌زنید، معتقد نباشید او خیلی سریع این مطلب را در چهره و کلامتان می‌خواند.
۳- رمانتیک باشید، برایش گل، شیرینی و هدیه تدارک ببینید. در مناسبت‌های مختلف به او کارت بدهید. بی‌مهری و بی‌توجهی او را دلگیر می‌کند.
۴- واقع بین باشید. شخصیت نمایشی، انجام دادن بعضی از کار‌ها را دوست ندارد از جمله نسبت به اموری که با پول ارتباط دارند، بی‌توجه است. بهتر است مسئولیت‌های مالی را خودتان تقبل کنید. به جزئیات امور شخصاً رسیدگی کنید. او را به انجام بهتر کار‌ها تشویق کنید؛ اما هرگز انتظار نداشته باشید که بتواند در انجام دادن این قبیل کار‌ها در سطح و حد شما ظاهر شود. در ضمن به او کمک کنید تا به مسئولیت‌هایی مانند، تلفن کردن، شرکت در جلسات و به خصوص جلسات مرتبط با فرزندان، عمل نماید.
۵- کینه به دل نگیرید، شخصیت نمایشی مسائل را به دل نمی‌گیرد. او احساسات منفی و مثبتش را نشان می‌دهد، ولی زود همه چیز را فراموش می‌کند.