والدین و کودکان حساس

کودک احساس دارد. کودک عاطفه دارد و به همین دلیل یکی دیگر از رفتارها و حالت‌های درونی کودک که باید توسط والدین شناخته شود«زمینه احساسی عاطفی کودک» است. اما این عاطفه و احساس باید چطور شناخته شده و این ویژگی رفتاری چه ارتباطی با اعتمادبه نفس کودک دارد؟
بعد از سه سالگی هنگامی که والدین به کودک حرفی بزنند، ولی حالت‌شان، نشان‌دهنده مطلب دیگری باشد کاملا متوجه این تفاوت و تضاد خواهد شد وکودک هرگز فریب نخواهدخورد. وقتی احساس شما با گفته شما همخوانی نداشته باشد؛ او کاملا متوجه این ناهماهنگی خواهد شد. همچنین کودکان تا پنچ - شش سالگی اهمیت زیادی به مطالب کلامی نمی‌دهند  و پیغام‌ها و آنچه را که  از طریق حس خودشان دریافت می‌کنند مبنای اصلی قضاوتشان قرار می‌د‌هند.
 
ماجرای سهراب و پدر

به این مثال دقت کنید.«سهراب»،4 سال دارد. پدر سهراب، غمگین است. به این دلیل که مشکلی برای او در محل کار ایجاد شده است. زمانی که سهراب تصمیم می‌گیرد با او صحبت کرده و بازی کند، پدرش بدون توضیح سعی می‌کند کودک را از خود براند یا در ظاهر به او لبخند زده و حرف می‌زند. اما حواسش به او نیست و درحین بازی تمرکز لازم را ندارد. این رفتار دوگانه را سهراب متوجه می‌شود. به جای آن پدر سهراب باید با او روراست باشد. به این ترتیب که وقتی غمگین یا خشمگین هستید آن حس را با کودک در میان بگذارید. وقتی آن احساس برطرف شد، اعلام کنید که از آن حالت بیرون آمده‌اید تا کودک به حس و احساس خودش و شما اعتماد کند.
بنابراین پدرسهراب در ابتدا باید می‌گفت: «پسرم، من الان غمگین هستم و نمی‌توانم با تو بازی کنم» و پس از رفع مشکل و زمانی که دیگر ناراحت نبود باید می‌گفت:« احساس غمگینی یا ناراحتی من برطرف شده‌است. حالامی‌توانیم با هم ‌بازی کنیم.»

ده دقیقه صبر کنید!

کودکان معمولا حالت‌ها یا حس‌های «خوب» یا «بد» را بیشتر از ده دقیقه در خود نگه نمی‌دارند . اگر به آنها فرصت داده شود از آن حال بیرون بیایند، بیشتر و بهتر می‌توانیم با آنها گفت‌وگو کنیم. اگر در زمانی که آنها خشمگین و ناراحت هستند بخواهیم‌ با توضیح آنها را قانع کنیم یا آنها را مسوول و مقصر بدانیم، خشم‌شان افزوده شده و لجبازی می‌کنند.
کودک از حدود چهار سالگی معمولا حس خود را پنهان می‌کند و از سن پنج سالگی، احساس خودش را از خودش متفاوت می‌بیند و به این نتیجه می‌رسد که حالی را که دارد نباید داشته‌باشد. ولی توان دورکردن این حال و احساس را از خود ندارد . این وظیفه والدین است که او را با احساساتش آشنا کنند.

وقتی خوب نشناسد

کودک در چند ماه اول تولد فقط با «حس‌هایش» دنیا را لمس می‌کند و به‌تدریج تا هفت سالگی علاوه بر حس، با هوش و تخیلش‌ دنیا را درک می‌کند . یعنی کودکی که به جهان محسوس توجه داشت اکنون با هوش خود موضوع‌ها را به میل و خواسته خود دگرگون می‌کند. از سوی دیگر با تخیل، دنیایی را می‌سازد و درصورتی که از این دنیا راضی نباشد، به دنیای درونی خود پناه می‌برد و دچار بیماری‌های عصبی می‌شود. این مساله یعنی نقص در اعتماد به نفس.

حساس‌ها باهوش هستند

آنچه به‌عنوان احساس، عاطفه و هیجان در کودک وجود دارد، نتیجه هوش و تخیل اوست. به این معنا که کودک چیزی را می‌بیند یا می‌شنود و از آن احساس «خوب» یا «بدی»می‌گیرد. به همین دلیل از سن یک تا هفت‌سالگی کمک به تخیلات و تصورات کودک و رشد هوش او باعث می‌شودبا جنبه‌های واقعی جهان آشنا و با حالت‌های درونی خود ارتباط برقرار کند.
اگر روند رشد احساسی کودک درست باشد، بعد از هفت سالگی  به«حس»، «هوش» و «تخیل» او به ‌تدریج ، «تفکر»، «تعقل» و «اندیشه» نیز افزوده خواهد شد. درغیر این صورت کودک دنیای خود را صرفا با همان ابزارهای ابتدایی یعنی صرفا «هیجان»، «احساس» و «تخیل» خواهد سنجید. اگر تا هفت سالگی کودک، دوران خوبی باشد    قدرت«تعقل» او شروع به فعالیت و پرورش خواهد کرد. در غیر این صورت کودک دچار مشکلاتی در راستای درک «واقعیت» خواهد شد.
 
اگر فقط به کنترل کودک فکر کنید...

اگر والدین، کودک را در راستای فهم و درک درست از اتفاق‌های محیط اطراف یاری نکنند و به جای کنترل محیط، کودک را کنترل کنند؛ کودک از این مرحله حساس عبور نخواهد کرد. در این صورت در بزرگسالی او با هر احساس بد و منفی درونی مقاومت می‌کند، با انکار واقعیت به دنیای بیرون اعتنا نکرده و مقابله می‌کند. با مشغول‌کردن خود به «کار» یا «فعالیت‌های فراوان» نیز از مکانیسم‌های «دفاعی» ناکارآمد استفاده می‌کند و از دنیای اطراف کناره می‌گیرد.
>> همشهری تندرستی

* شما چه نظری دارید؟ تجربه‌ها و نظراتتان را در این زمینه، با ما در میان بگذارید *