چیپس و اسنک نخورید

شاید خوردن چیپس و اسنکها چندان هم هشدار دهنده نباشد اما اگر مصرف آنها به یک عادت تلقی شود، تبعات آن بسیار خطرناک است.

برخی از تحقیقات نشان میدهد یک سوم از کودکان بریتانیایی هر روز، و دو سوم دیگر چندین بار در هفته چیپس میخورند. در حقیقت در این کشور سالانه شش میلیارد بسته چیپس مصرف میشود؛ به طوری که میتوان گفت مردم هر سه دقیقه یک تن چیپس میخوردند یا هرکس دستکم 100 بسته چیپس میخورد.

گفته میشود خوردن یک بسته چیپس در روز میتواند معادل نوشیدن پنج لیتر روغن در سال باشد. این اسنکها علاوه بر چربی حاوی نمک و شکر هم هستند.
شاید باور تمام این موارد منفی درباره بسته‌هایی با شکلهای جذاب و رنگهای روشن که در فروشگاهها خودنمایی میکنند دشوار باشد اما حقیقت این است که این محصولات از نظر صنعتی طوری طراحی شده‌اند تا ذائقه ما را تحریک کنند و به نقطه اعتیاد برسانند.
مایکل ماس نویسنده کتاب «نمک، شکر، چربی: چگونه بزرگان صنعت غذا ما را فریب میدهند» توضیح داده است که چگونه شرکتهای بزرگ تولید غذا، چیپس را از چیپس نسبتا هیجان انگیز دهه هفتاد به بمب هوشمند مغز ما تبدیل کرده‌اند.
وی نوشته است وقتی که یک چیپس در دهان خود میگذارید، مزه نمک بیدرنگ شما را درگیر میکند. این أثری است که در صنعت نمک به آن انفجار طعم گفته میشود. چیپس های مدرن نیز سرشار از چربیهایی هستند که این صنعت به آن احساس دهانی میگوید. این احساس موجب میشود که تجربه خوردن چیپسهای امروزی شبیه لذت گاز زدن به یک پنیر چسبناک باشد. ما این چربی را از طریق عصبی حس میکنیم که به آن عصب سه قلو گفته میشود. هرچه این احساس دهانی بهتر باشد از خوردن چیپس لذت بیشتری میبریم.
با این حال، راز نهایی چیپس در تردی آن است. محققان دریافته‌اند که هرچه صدای خوردن چیپس بیشتر باشد، فرد از خوردن آن بیشتر لذت میبرد.

اعتیادآور بودن چیپس

مسئله اصلی اینجاست که چیپسها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اعتیادآور باشند. این محصول به قدری دقیق طراحی شده که سازنده نقطه شکستن آن هنگام گاز زدن را نیز به دقت برنامه ریزی کرده است. نکته بعدی نحوه انتخاب برچسب و نوشته‌های روی بسته برای این نوع محصولات است که گویی بواقع از میزان نکات منفی آن کم میکند.
همه این موارد میتواند توضیح دهد که چرا همه ما این همه به چیپس خوردن علاقه‌مندیم اما بهای خوردن این اسنک چرب، شکردار و نمکین توسط سلامتی ما پرداخته میشود.
مصرف بیش از حد این مواد عامل افزایش خطر چاقی، فشار خون بالا، «دیابت نوع 2» و بیماریهای قلبی میشود. در کودکان مصرف بیش از حد چیپس موجب میشود که آنها در مسیر زندگی با زندگی غیر سالم قدم بگذارند.

چاق‌کنندگی چیپس
براساس اظهارات دکتر داریوش مظفریان متخصص قلب و محقق و پژوهشگر غذا، چیپس در چاقی مسری ایالات متحده نقش مهمی برعهده دارد. همه غذاها با هم برابر نیستند و درمورد برخی حتی میانه‌روی در خوردن آنها نیز کافی نیست.
وی در تحقیقات خود تمام انواع غذاهای دارای سیب‌زمینی بویژه چیپس را عامل چاقی دانسته است.
این استادیار پزشکی و همه‌گیری شناسی دانشکده پزشکی هاروارد اظهار داشت: سطح بالای نشاسته و هیدروکربنات تصفیه شده در بسته های بزرگ و متوسط چیپس های امروز می تواند سطح گلوگز و انسولین خون ما را تغییر دهد. این عدم تعادل موجب می شود که احساس سیری کمتری داشته باشیم و حس گرسنگی ما افزایش یافته و میزان غذای مصرفی در طی روز نیز بیشتر شود.

خطر خوردن چیپس برای جنین متولد نشده

مصرف میزان چشمگیری از چیپس نه تنها در بدن کودکان و بزرگسالان عدم تعادل ایجاد میکند، بلکه به جنین متولد نشده نیز صدمه میزند.
تحقیقات بریتانیایی نشان میدهد که زنان بارداری که چیپس و اسنک میخورند درست به همان میزانی به جنین خود صدمه میزنند که گویی دخانیات مصرف میکنند. این مسئله به علت وجود یک ماده شیمیایی بی‌بو و غیرقابل مشاهده به نام آکریلامید رخ میدهد که میتواند به دی‌ان‌ای صدمه بزند.
«آکریلامید» یک سم عصبی است که نخستین بار در پلاستیکها و صنایع رنگرزی کشف شد. 10 سال پیش دانشمندان سوئدی به این نتیجه رسیدند که وقتی غذاهای فرآوری شده نشاسته‌ای چون چیپس به طوری صنعتی با دمای بالا تهیه میشود، این سم در مقادیر زیاد تولید میشود. اکنون تحقیقات انجام شده توسط موسسه تحقیقات سلامت بردفورد ارتباطی بین سطح بالای آکریلامید و تولد کودکانی با وزن کم پیدا کرده است و مطالعه تأثیرات مصرف آکریلامید روی بزرگسالان نیز ادامه دارد.

ارتباط چیپس و بیش فعالی

مصرف چیپس و اسنکها خطرات دیگری هم برای جوانان و نوجوانان دارد که در میان آنها میتوان به بیش‌فعالی اشاره کرد.
در ماه فوریه یک تحقیق که نتایج آن در مجله «Plos One» منتشر شده گزارش داد که وقتی موشها رژیم غذایی داشتند که از چیپسهای صنعتی فراهم شده بود مغز آنها در مقایسه با مغز موشهای عادی از نظر فعالیت متفاوت بود. محققان دانشگاه ارلانگن - نورنبرگ آلمان دریافتند، در این موشها، آن قسمتهایی از مغز که به خواب مربوط است کار نمیکند، درحالی که قسمتهایی که با حرکت بدن همراه است فعالیتی بیشتر از همیشه دارد. این تغییرات در مغز موجب میشود که در رفتار آنها بیش‌فعالی مشاهده شود.
تحقیقات دیگر نشان می دهد که مصرف چیپس میان کودکان به سطح خطرناکی رسیده است و اکنون زمان عملکرد هوشیارانه در این رابطه است. هرچقدر هم که بسته‌ها و تبلیغات این خوراکیها فریبنده باشند، به علت فقدان درج هشدارها روی بسته‌های اسنک باید در زمینه زیادروی بزرگسالان و کودکان در مصرف این اسنک ها هوشیارانه عمل کنیم.

>> خبرگزاری مهر