مهار مهره های نفتی آمریکا در خلیج فارس

با توجه به این‌که برخی کشورها از گذشته نیز به‌رغم معافیت‌های نفتی، صادرات‌شان به ایران را متوقف کرده بودند و از طرفی ایران نیز می‌تواند از مسیرهای غیررسمی به صادرات نفت خود ادامه دهد، این اقدام آمریکا در عدم تمدید معافیت‌های نفتی در عرصه عمل چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشد؟
مطمئن نیستم کشورهای خریدار نفت ایران تا چه میزان از تصمیم آمریکا تبعیت کنند، زیرا برخی از آنها نمی‌خواهند به متحدان آمریکا متکی باشند. چین با آمریکا دارای مشکلاتی است و ترکیه نیز به دلیل مشکلاتی نمی‌خواهد به عربستان و امارات متکی باشد. در ضمن همان‌طور که در سؤال مطرح کردید ایران می‌تواند بخشی از نفت خود را از مسیرهای غیررسمی به فروش برساند.
نکته‌ای که در اینجا باید بر آن تاکید کنم این است که تمام تلاش امارات و عربستان در کنار آمریکا و اسرائیل این است که مردم ایران را به فقر بکشانند و این جنگ تمام‌عیار اقتصادی از سوی این سه کشور به اضافه اسرائیل، علیه جمهوری اسلامی ایران است و ما در حال حاضر در جنگ با اینها هستیم.
در عین حال می‌توانیم با کشورهای دوست و خریدار نفت از جمله چین و... برای ادامه همکاری‌های نفتی مذاکره کنیم، اما در کنار آن باید محدودیت‌هایی برای عربستان و امارات ایجاد کنیم.
این محدودیت‌ها را چگونه می‌توانیم علیه این دو کشور اعمال کنیم؟
با توجه به این‌که محمد بن سلمان سال قبل اعلام کرده بود که جنگ را به داخل ایران خواهد کشاند و از سوی دیگر شاهد عملیات‌های تروریستی متعددی در سیستان و بلوچستان، خوزستان و تهران با حمایت عربستان و امارات بودیم، خصومت‌های این کشورها علیه ایران روشن است و دستگاه‌های امنیتی کشورمان نیز عملیات مختلف آنها را علیه کشورمان مورد تایید قرار داده‌اند، بنابراین جمهوری اسلامی می‌بایست همانند مقطع جنگ تحمیلی، در تنگه هرمز ایست بازرسی قرار دهد.
برای این کار نیازی به بستن تنگه هرمز نیست، بلکه ایران می‌تواند کشتی‌های نفتی و غیرنفتی امارات و عربستان را مورد بازرسی قرار دهد. در عین حال که با صادرات و واردات کشورهایی از جمله قطر، عراق و کویت مشکلی نداریم، اما باید برخی کشتی‌های امارات و عربستان را که با کشورهای متخاصم و همکار تروریست‌ها در حال تجارت هستند مورد بازرسی و سختگیری‌های بیشتری قرار دهیم که این بازرسی می‌تواند از یک روز تا چند هفته به طول بینجامد. شاید به دلیل این اقدام، صادرات نفتی امارات و عربستان در مجموع دو تا سه میلیون بشکه در روز کاهش یابد.
این‌گونه بازرسی چگونه می‌تواند با عدم تمدید معافیت‌های نفتی از سوی آمریکا مقابله کند؟
در صورت انجام چنین بازرسی‌هایی، آهنگ صادرات این دو کشور کند شده و به این ترتیب شاهد ایجاد ترافیکی در رفت‌وآمد کشتی‌های آنها خواهیم بود. در این صورت اگر هم کم و کسری در بازار نفت ایجاد شود ایران می‌تواند آن را جبران کند تا بازار جهانی با مشکل مواجه نشود.
در صورت انجام این کار از سوی ایران، واکنش احتمالی آمریکا چه خواهد بود؟ آیا می‌تواند در مقابل این اقدام ایران ممانعتی ایجاد کند؟
این اقدام ایران قانونی خواهد بود و به طور قطع آمریکا نمی‌تواند خللی در این کار ایجاد کند. با تهدیدهای علنی که بن‌سلمان علیه ایران داشته است کار ما قابل توجیه است و از سوی دیگر، آمریکا به هیچ عنوان نمی‌خواهد با ایران درگیری و تنش نظامی پیدا کند به همین دلیل نیز تلاش می‌کند از طریق مکانیسم‌های مالی علیه ایران اقداماتی انجام دهد.
در صورت انجام این کار از سوی ایران، قطعا اوضاع داخلی در کشورهای امارات و عربستان به‌هم می‌ریزد، چرا که کوچک‌ترین اخلال در بازار نفتی، موجب ایجاد خلل در بازار و بازار بورس این دو کشور می‌شود. همان‌طور که در ماجرای مرگ خاشقچی شاهد به‌هم ریختن بازار بورس عربستان بودیم.
انجام ایست بازرسی در تنگه هرمز در عمل چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشد؟
یقین دارم که در صورت انجام این کار به مدت کوتاهی شاهد نگرانی جدی در بازار نفتی جهان خواهیم بود و آمریکا به‌دنبال راه‌حل منطقی‌تری خواهد رفت و عربستان و امارات به‌تدریج در جنگ اقتصادی علیه کشورمان تجدید نظر خواهند کرد.
نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد این است که ناوهای جنگی ما اعم از سپاه و ارتش می‌توانند صرفا برخی کشتی‌های مشکوک را در تنگه هرمز متوقف کنند و کشتی‌ها و بارهای کشورهای دوست را می‌توانیم از این مساله به طور کلی معاف کنیم.
آیا همه کشورها با اقدام آمریکا برای تحریم نفتی ایران همراهی خواهند کرد؟
باید با این کشورها مذاکره کنیم، اما در عین حال اجازه ندهیم امارات و عربستان خللی در بازارهای ما ایجاد کرده و در این جنگ علیه ما توفیقی پیدا کنند. به‌راحتی می‌توانیم سرعت تجارت آنها را متاثر کنیم و به دلیل دارا بودن ظرفیت نفتی خود می‌توانیم ثبات بازار نفتی را هم حفظ کنیم.

مریم شریف زاده

سیاسی