گروکشی آمریکا با شهروندش!

ابهامات حقوقی
حسین هاشمی، فرزند مرضیه هاشمی در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس با بیان این‌که از وضعیت مادر خود کاملا بی‌اطلاع است، گفته او و خواهرش این هفته برای ادای شهادت در برابر یک هیأت منصفه احضار شده‌اند. به گفته او، مادر آنها به عنوان یک شاهد کلیدی (Material Witness) برای یک پرونده نامشخص بازداشت شده است. همچنین به گزارش تسنیم، یک مقام آمریکایی اذعان کرده قرار است از وی به‌عنوان «برگ چانه‌زنی» علیه ایران استفاده شود. کارشناسان حقوقی می‌گویند در صورت صحت این گزارش، به نظر می‌رسد دولت آمریکا فعلا قصد ندارد اتهامی علیه هاشمی طرح کند و از حربه دستگیری به بهانه اخذ شهادت برای ادامه بازداشت استفاده می‌کند. در حقیقت این روشی است که دولت‌ها در آمریکا زمانی به آن متوسل می‌شوند که دلیل محکمه‌پسندی برای بازداشت یک فرد ندارند، اما می‌خواهند او را بازداشت کنند. نهادهای امنیتی آمریکا بعد از حوادث 11 سپتامبر 2001 از این ماده قانونی برای بازداشت مظنونان به‌بهانه ادای شهادت در برابر هیات منصفه دادگاه به مدت نامعلوم و بدون متهم کردن آنها استفاده کرده‌اند.
بازداشت به‌عنوان شاهد کلیدی به چند دلیل مورد انتقاد کارشناسان قرار دارد: اولا منتقدان معتقدند استفاده دولت آمریکا از این بند برای بازداشت مظنونان، نقض متمم چهارم قانون اساسی آمریکاست. این متمم، بازداشت و تجسس از افراد و همچنین دستگیری آنها بدون دلیل موجه را ممنوع می‌کند. انتقاد دوم، استفاده از این بند برای بازداشت مظنونان به منظور ادای شهادت در برابر هیات منصفه دادگاه و نه در جریان محاکمه‌های کیفری است. این روند، دست نهادهای امنیتی آمریکا را برای بازداشت شمار زیادی از مظنونان جهت دادرسی‌هایی که در مرحله تحقیقات هستند باز نگه می‌دارد.

واکنش‌ها به دستگیری هاشمی
واکنش‌ها نسبت به دستگیری و وضعیت نگران‌کننده هاشمی از سوی افراد حقیقی و حقوقی در ایران و سراسر جهان ادامه دارد. در یکی از تازه‌ترین این واکنش‌ها، انجمن بین‌المللی روزنامه‌نگاران در حساب توییتری خود نوشت: «مرضیه هاشمی، خبرنگار ایرانی در آمریکا بازداشت شده در حالی که اتهامات او علنی نشده است. ما به‌شدت نگران او هستیم و از مقام‌های آمریکا می‌خواهیم هرچه زودتر در این باره شفاف‌سازی کنند.»
امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس نیز در این خصوص تصریح کرد: اگر مرضیه هاشمی فورا آزاد نشود، پایان این بازی به دست آمریکا نخواهد بود. پیش از او محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان با بیان این که خانم هاشمی خبرنگار رسمی بوده و زندگی و وظیفه مشخصی داشته است، تاکید کرد: اقدام آمریکا در دستگیری این خانم یک اقدام سیاسی غیرقابل قبول و زیر پا گذاشتن آزادی بیان است، از همین رو آمریکایی‌ها باید بدون فوت وقت این بازی سیاسی را تمام کنند. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه هم با محکوم کردن اقدام آمریکا گفت: بازداشت یک شهروند مسلمان آمریکایی بدون مقدمه و با رفتارهای تحقیرآمیز و غیرانسانی، نمونه بارز رفتارهایی است که یک رژیم آپارتاید با شهروندان غیرسفیدپوست خود انجام می‌دهد و جمهوری اسلامی ایران خواهان برخورداری خانم هاشمی از کلیه حقوق اولیه و انسانی و آزادی فوری و بدون قید و شرط ایشان از بازداشت غیرقانونی است.

باید هزینه دستگیری هاشمی را بالا برد فواد ایزدی / استاد دانشکده مطالعات جهان
مهم‌ترین اقدامی که در شرایط فعلی برای آزادی خانم هاشمی باید صورت گیرد انتخاب تیمی از وکیل‌های مبرز و خوب برای اوست. چون بحث دستگیری خانم هاشمی جدی است و به نظر می‌رسد با توجه به تبعاتی که این اتفاق در روابط ایران و آمریکا خواهد گذاشت، تصمیم به دستگیری وی در سطح بالایی از دولتمردان آمریکایی گرفته شده است. گمان نمی‌کنم با توجه به شرایط کنونی مساله آزادی خانم هاشمی به راحتی حل شود و به همین دلیل، گرفتن وکیل برای وی اهمیت دارد اما انتخاب این وکلا با توجه به هزینه بالایی که در پی خواهد داشت نیازمند همراهی داخل و خارج کشور است. از سویی دیگر ما محدودیت انتقال پول به خاطر تحریم‌ها را داریم اما با این حال امکان تبلیغ وجود دارد. بنابراین موضوع دستگیری خانم هاشمی باید به صورت گسترده تبلیغ و زمینه برای محکومیت جهانی اقدام آمریکا فراهم شود. آقای امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس، توییت خوبی در این زمینه داشت و آقای ظریف وزیر امورخارجه نیز مطالبی را به صورت کلی عنوان کردند که البته باید جدی‌تر مساله مطرح شود و وزارت امور خارجه باید به صورت جدی این ماجرا را پیگیری کند. بالاخره آمریکا باید احساس کند که تبعات بازداشت خانم هاشمی برای این دولت از منافع آن بیشتر است. به هر حال آمریکاییان برای پیشبرد اهداف خود از هر شیوه‌ای حتی آدمکشی نیز بهره می‌گیرند و حتی این احتمال وجود دارد که دستگیری خانم هاشمی نوعی گروکشی برای آزادی متهمان آمریکایی باشد که در ایران به اتهام جاسوسی دستگیر شده‌اند. البته در بازی گروگانگیری افراد برای مقاصد اینچنینی ممکن است آمریکایی‌ها شروع کننده باشند اما لزوما تمام‌کننده این اقدامات نیستند و این شیوه کار در نهایت به ضرر آمریکایی‌ها تمام خواهد شد.

دستگاه دپیلماسی، ماجرا را پیگیری کند
بیژن نوباوه / نماینده پیشین مجلس
رفتار دولت آمریکا با خانم هاشمی بسیار غیرمنطقی است و این در حالی است که هنوز هیچ اتهامی را متوجه ایشان نکردند. این رویه چیزی شبیه به رفتار دولت سعودی با خاشقجی روزنامه‌نگار عربستانی است که بدون هیچ دلیلی برخوردی وحشیانه با او انجام شد. خانم هاشمی فردی مسلمان است و دشمنی خاصی هم با دولت آمریکا ندارد و صرفا به اظهارنظرهای شخصی در برخی از رسانه‌ها پرداخته است. بنابراین رفتار دولت آمریکا توجیه‌پذیر نیست و باید پاسخگوی رفتار غیرقانونی خود در برابر رسانه‌ها و محاکم بین‌المللی باشد. متاسفانه یکی از دولتمردان آمریکایی مساله بازداشت خانم هاشمی را به صورت یک ماجرای گروکشی مطرح کرده است و به نظر می‌رسد قصد بازکردن پای ایران را در این مساله دارند. در حالی که خانم هاشمی آمریکایی است و اگر قرار باشد اتهامی به ایشان وارد کنند باید براساس قوانین این کشور تفهیم اتهام شود و ایشان دلیل متهم شدن خود را بداند. از سوی دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که نوع رفتار آمریکا با خانم هاشمی این گمانه را تقویت می‌کند که دولتمردان این کشور در پی طرح بعضی از ادعاهای خود و گروکشی‌هایی درباره جاسوسان آمریکایی زندانی در ایران هستند. این جاسوسان قبلا مورد تفهیم اتهام قرار گرفتند و به صورت عادلانه محاکمه شدند، اما در نقطه مقابل رفتار آمریکا تاکنون منطقی و قانونی نبوده و باید منتظر بود و دید که آنها چه اهدافی را از این اقدام پی می‌گیرند. در چنین شرایطی مهم‌ترین اقدامی که وزارت خارجه باید انجام دهد طرح این موضوع در رسانه‌ها و افکار عمومی بین‌المللی است. آمریکایی‌ها در چنین مواقعی هیچ تعهدی نسبت به رفتار خود ندارند و جمهوری اسلامی باید غیر قانونی بودن این رویه را از طریق رسانه‌ها و افکار عمومی در عرصه بین‌الملل پی بگیرد.