یــوتیــوب طلایی؟

یوتیوب چیست؟
یوتیوب معروف‌ترین وبگاه بارگذاری و تماشای ویدئو است که در فوریه ۲۰۰۵ ایجاد شد. چاد هرلی، استیو چن و جاوید کریم پس از موفقیت‌های وبگاه فلیکر، تصمیم به ایجاد یوتیوب گرفتند و این وبگاه ایجاد شد تا دومین وبگاه پرطرفدار جهان پس از گوگل باشد. این سایت به کاربران اجازه بارگذاری، مشاهده و اشتراک‌گذاری ویدئو می‌دهد و با استفاده از فناوری ادوبی فلش ویدئو و اچ‌تی‌ام‌ال۵، کاربران می‌توانند انواع ویدئوها مانند کلیپ‌های فیلم، تلویزیون، موسیقی و همچنین ویدئوهای وبلاگ‌ها، ویدئوهای اورجینال کوتاه و ویدئوهای آموزشی را ببینند. یوتیوب قابلیت پشتیبانی از ویدئوهای سه‌بعدی و آناگلیف را دارد و با فرمت‌های مختلفی از جمله فلش ویدئو سازگار است. اگر شما در این سایت ثبت نام کرده باشید، می‌توانید ویدئوهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارید و اگر جزو کاربران مهمان باشید فقط به تماشای ویدئوهای مورد علاقه خود قادر هستید. این سایت از همان ابتدای تاسیس به صورت دوره‌ای در ایران فیلتر می‌شد، اما از حدود ده سال پیش به صورت دائمی فیلتر شد و سالی نیست که درباره رفع فیلتر این شبکه گمانه‌زنی نشود.

جایگزین‌های همیشگی
اکنون چند سالی است وب‌سایت یوتیوب در کشور ما فیلتر شده و کاربران ایرانی برای دسترسی به محتویات این وب‌سایت یا باید به روش‌های نامتعارفی نظیر استفاده از آنچه «فیلتر شکن» خوانده می‌شود، برابر یوتیوب استفاده کنند یا به دنبال اطلاعات و ویدئوهای این وبگاه در وب‌سایت‌ها و منابع دیگر باشند؛ با این حال افرادی که به فیلترشکن یا وی.پی.ان هم دسترسی ندارند به دنبال جایگزین‌هایی برای این سایت بوده و هستند تا بتوانند بدون فیلتر ویدئوهایی را که می‌خواهند مشاهده کنند. ویمئو، متاکافه، اینترنت آرشیو، اسکرین جانکیز و... نمونه‌هایی دیگر از وبگاه‌هایی با کارایی یوتیوب هستند که البته در چند سال اخیر چند بار هم با فیلترینگ رو‌به‌رو شده‌اند. آپارات نمونه‌ای دیگر از این مثال‌ها در وبگاه‌های ایرانی است، اما داستان به اینجا ختم نمی‌شود.

نمونه وطنی
در روزگار بی‌جایگزینی نمونه‌های وطنی یوتیوب در ایران، اخبار حاکی از آن است که به شکل موردی امکان دسترسی به این ویدئوها امکان‌پذیر شده است. وبگاه اجتماعی «دیدئو»، وبگاهی تازه معرفی شده است که امکان دور زدن برخی فیلترینگ‌های یوتیوب را می‌دهد. «یوتیوب طلایی» با نام تجاری دیدئو، امکان دسترسی به یوتیوب را برای کاربران ایرانی فراهم کرده است. در صفحه رسمی دیدئو آمده در این وبگاه بستری فراهم شده است تا کاربران بتوانند در فضای مورد تایید قوانین کشور موضوع مورد علاقه خود را از بین مطرح ترین منابع ذخیره ویدئوی داخلی و خارجی جست‌و‌جو کرده و آنها را به‌سادگی و با سرعت بالا مشاهده کنند. موتورهای جست‌وجوی موجود در این وبگاه به صورت معمول فقط وظیفه دارند محتوای مناسب را پیدا کرده و مخاطب را به سایتی دارای محتوای مورد نظر هدایت کنند.

یوتیوب طلایی
شاید خیلی از ما از شنیدن کلمه طلایی پس از شبکه اجتماعی یا سایت محبوبمان دل خوشی نداشته باشیم. نمونه اصلی این جمله مشخصا تلگرام طلایی است که اعلام شد چند وقت دیگر به طور کامل از تلگرام اصلی جدا خواهد شد، با این حال اما یوتیوب طلایی همان دیدئو و عوامل آن هستند که تلاش می‌کنند برخی فیلترهای نامتعارف را دور بزنند و ویدئوهای یوتیوب را بدون فیلترشکن با شما به اشتراک بگذارند. دیدئو در دانشگاه شریف متولد شده و به کارش ادامه می‌دهد. محمود کریمیان و محمد فرزانه‌پور موسسان دیدئو هستند و در خصوص تاسیس این وبگاه می‌گویند: یوتیوب بیش از ده سال است که در ایران فیلتر شده و دانشجویان و کاربران از میلیاردها محتوای درون آن بی‌بهره مانده‌اند. این فیلترینگ محتوای آموزشی و سرگرمی عظیمی را از ایرانیان دریغ کرده و این مساله ما را آزار می‌داد. ما معتقدیم کمتر کسی برای دیدن ویدئوی سرگرمی و موزیک وارد یوتیوب می‌شود و مباحث تخصصی، آموزشی یا برنامه‌های خاص تلویزیونی است که مردم را به سمت این پلتفرم هدایت می‌کند. البته ما آرزو داریم یوتیوب رفع فیلتر شود و مردم برای دیدن ویدئوها مشکلی نداشته باشند، ولی ما قصد داریم تا انتهای کار پیش برویم و مثل الان به هیچ جایی وابستگی مالی و هر گونه وابستگی دیگری پیدا نکنیم. الان برخی شرکت‌ها به سراغ ما آمده‌اند ولی دیدئو قصد ندارد سرمایه‌گذار جذب کند.

جرم؛ شباهت به یوتیوب
گمانه‌زنی‌ها درباره رفع فیلتر یوتیوب کماکان ادامه دارد و گویا قصد تمامی هم ندارد، اما نکته مهم این است که پس از تغییر فضای اینستاگرام و راه‌اندازی کانال‌های تلویزیونی و نزدیک شدن به فضای یوتیوب، گفته می‌شود یکی از دلایلی که ممکن است این شبکه اجتماعی هم مانند یوتیوب فیلتر شود، این است که فضایی شبیه یوتیوب و اشتراک‌گذاری ویدئویی قوی پیدا کرده است. هرچند خیلی از کارشناسان هم این مساله را قبول ندارند و در خصوص گمانه‌زنی فیلترینگ اینستاگرام دلایل دیگری را مطرح می‌کنند. حالا باید منتظر ماند و دید یوتیوب رفع فیلتر می‌شود یا اینستاگرام فیلتر؟ هرچند شاید «هیچ‌کدام» صحیح باشد... .

دست روی دست نگذاشتیم

محمد فرزانه‌پور، موسس سایت دیدئو در مصاحبه‌ای می‌گوید: این‌طور نیست که هیچ‌جای بدنه دولت توانایی درک کارت را نداشته باشند و نخواهند کمک کنند. اما باید گشت و گشت تا به این نقطه رسید. ما به این نقطه رسیدیم و توانستیم با حرف و صحبت، ایده خودمان را به کرسی بنشانیم. به مسؤولان گفتیم که قصد داریم چه سیستمی راه بیندازیم و میلیاردها محتوای آموزشی و جذابی که مشکلی از نظر اخلاقی و سیاسی ندارد را به دست مردم برسانیم. حرف‌مان را بالاخره فهمیدند و شد. ما ننشستیم و دست روی دست نگذاشتیم، جنگیدیم. فضای کسب‌وکار در کشور مشکل دارد و احتمال به بن‌بست رسیدن در آن بسیار بیشتر از جاهای دیگر است، ولی فرصت‌های زیادی را هم در اینجا داریم که در دنیا نیست و قوانین در برخی مواقع ساده‌تر هستند.
محمود کریمیان،‌ یکی دیگر از مسؤولان دیدئو در مورد نحوه ممیزی ویدئوهای یوتیوب می‌گوید: یک هوش مصنوعی برای این کار تولید کردیم. این هوش مصنوعی به یک سری صوت و تصاویر و حتی متن‌های نوشتاری زیر پست‌ها حساس بوده و از نشان دادن محتوایی که با قوانین حاکم بر کشور مغایرت داشته باشد خودش را منع می‌کند. در برخی موارد هم اگر اشتباهی صورت گرفته باشد، خود کاربران به ما گزارش می‌دهند و آن را رفع می‌کنیم.

یگانه عصاری

رسانه