کشف آبفشان‌هایی که از رازهای حیات فرازمینی پرده برمی‌دارد

انتشار خبر یافتن شواهدی از این آبفشان‌ها در یوروپا، بار دیگر انگیزه جست‌وجوی حیات در جایی جز سیاره زمین را بالا برده است. این خبر به قدری اهمیت داشت که ناسا از چهار روز قبل اعلام کرده بود، قرار است خبر مهمی از یافته‌های جدید درباره اقیانوس‌های زیر سطح یوروپا منتشر کند.

سال 1393/ 2014 تلسکوپ فضایی هابل در ناحیه قطب جنوب قمر اروپا شواهدی از بخار آب ثبت کرده بود که احتمال فوران آبفشان‌هایی از بخار آب روی سطح این قمر را تقویت می‌کرد. ارتفاع بعضی از این آبفشان‌ها به حدود 200 کیلومتر می‌رسد و احتمالا پس از آن به صورت بارش روی سطح قمر باز می‌گردند. همزمان با این یافته ایده ساخت یک فضاپیمای رباتیک مطرح شد که بدون فرود روی سطح قمر، ویژگی ترکیبات شیمیایی اقیانوس‌های زیر سطح را مطالعه می‌کند. چنین فضاپیمایی می‌تواند در مدار این قمر قرار گیرد و با عبور از میان این فوران‌ها نمونه‌برداری از ترکیبات شیمیایی را انجام دهد و به دنبال مولکول‌های زیستی مثل آمینواسیدها و اسیدهای چرب باشد. البته این در صورتی است که منشا این آبفشان‌ها اقیانوس‌های زیر سطح اروپا باشد. پس از آن منجمان منتظر زمانی بودند که اروپا از مقابل قرص سیاره مشتری عبور کند تا از وجود آبفشان‌ها مطمئن شوند. این شیوه رصدی شبیه روش بررسی سیاره‌های فراخورشیدی در منظومه‌های دیگر است.

سیاره مریخ، یوروپا، قمر سیاره مشتری و تیتان و انسلادوس، قمرهای سیاره زحل سال‌هاست از گزینه‌های احتمالی وجود حیات در منظومه شمسی هستند. سیاره مریخ به خاطر شباهت زیاد به سیاره زمین همیشه با خبرهایی از احتمال پیدایش گونه‌های ابتدایی حیات همراه است، اما تا امروز هیچ نشانه قطعی از وجود حیات در این سیاره پیدا نشده است. پیش از این نمونه‌ای از فوران‌های بخار آب روی انسلادوس، قمر سیاره زحل هم رصد شده بود. تیتان نیز به دلیل داشتن جوی سرشار از ترکیبات کربن‌دار گزینه دیگری برای جست‌وجوی مولکول‌های زیستی از نوعی دیگر بود. اخترزیست‌شناسان، احتمال وجود حیات در اروپا را بیش از هر جرم دیگری در منظومه شمسی می‌دانند.

بی‌گمان با اعلام رصد فوران‌های آبی در یوروپا، سرمایه‌گذاری سازمان‌های فضایی جهان روی فضاپیماهایی برای اعزام به سوی این قمر افزایش خواهد یافت و بزودی خبرهای متنوعی در این باره خواهیم شنید. تلاش برای کسب اطلاعات بیشتر از آبفشان‌های یوروپا که می‌تواند در خود نشانه‌هایی از ترکیبات کربنی ناشی از موجودات زنده احتمالی در اقیانوس‌های زیر سطحی یوروپا را داشته باشد، رازهای این دنیای اسرارآمیز را بیش از گذشته برملا می‌کند.

سپیده شعرباف

دانش