هزارتوی اعصاب

نخاع، خارج از ستون فقرات

نوزادی به دنیا می‌آید که در ناحیه کمرش قسمت بیضی شکلی دیده می‌شود ولی بدون پوست. در واقع به جای پوست، بافت صورتی رنگی روی کمر وی وجود دارد که از اطراف آن، مایعی شفاف خارج می‌شود. آنچه به جای پوست در این ناحیه دیده می‌شود، همان نخاع نوزاد است. به این اختلال مادرزادی میلومننگوسل گفته می‌شود. امروزه در بسیاری موارد، پیش از تولد با انجام سونوگرافی حین بارداری این اختلال مشخص می‌شود.

کد خبر: ۸۱۹۹۱۹

در واقع هنگام تشکیل ستون فقرات، قسمتی از آن ناقص باقی می‌ماند و از این منطقه ناقص، نخاع خارج می‌شود. در بیشتر موارد، نخاعی که به این شکل در جای خود قرار نمی‌گیرد، عملکرد هم ندارد و در پی آن نوزاد، فاقد قدرت حرکت در پاهاست و در آینده نیز احتمالا کنترل ادرار و مدفوع نخواهد داشت و این مساله یک شوک بزرگ برای والدین محسوب می‌شود.

امروزه زنانی که در طول دوره بارداری تحت نظر هستند به کمک آزمایش خون و سونوگرافی از بسیاری جهات ازجمله این اختلال پایش می‌شوند و این مشکل معمولا قبل از بارداری تشخیص داده می‌شود. مادرانی که یک نوزاد مبتلا داشته باشند بشدت در خطر بروز این اختلال در نوزاد بعدی نیز خواهند بود. دیابت، وزن زیاد مادر و مصرف برخی داروها بخصوص داروهای ضدتشنج نیز با افزایش ریسک ابتلا به این عارضه همراه است‌. همچنین ثابت شده مصرف قرص اسید‌فولیک در دوران قبل و حین بارداری نقش محافظتی دارد و به صلاحدید پزشک در برخی افراد لازم است با دوز بالاتر از دیگران مصرف شود. مبتلایان صرع که به طور مرتب از داروهای ضدتشنج استفاده می‌کنند نیز لازم است پیش از بارداری با پزشک خود مشورت کنند.

نوزاد مبتلا به این اختلال پس از تولد در بیمارستان بستری می‌شود و از نظر دیگر اختلالات مادرزادی نیز بررسی می‌شود. رها کردن نوزاد به این حال در نهایت موجب انتقال میکروب‌ها از محیط خارج به اطراف نخاع و سپس به مغز می‌شود. از آنجا که عفونت مغز کشنده خواهد بود، لازم است در اولین فرصت ارتباط سیستم عصبی با محیط خارج قطع شود. لذا پس از بررسی‌ اولیه و توضیح شرایط نوزاد برای پدر و مادر و اطلاع آنها از آسیب نخاعی دائمی، نوزاد جراحی می‌شود و نخاع داخل بدن قرار می‌گیردو روی آن بسته می‌شود. این عمل جراحی از عفونت مغز و نخاع جلوگیری می‌کند، اما کمکی به عملکرد نخاع نخواهد کرد.

بسیاری از این بیماران اختلالات همزمان مغزی و دیگر دستگاه‌های بدن بخصوص کلیه‌ها را دارند و گاهی لازم است به این دلیل بارها تحت عمل‌ جراحی قرار گیرند، اما بسیاری نیز هوش و توانایی ادراک طبیعی خواهند داشت. درصد زیادی از این بیماران در بزرگسالی می‌توانند به کمک عصا یا دیگر ابزار کمکی برای راه رفتن وارد جامعه شوند و در مورد کنترل ادرار و مدفوع نیز می‌توانند با روش‌هایی مثل تخلیه منظم و مکرر مثانه از بروز بی‌اختیاری ادرار در اجتماع پرهیز کنند، ولی به هر حال زندگی این افراد با دیگران متفاوت خواهد بود.