برنامه خرید انبوه هواپیما در دستور کار ایران

خبرهای تازه حکایت از آن دارد در پی توافق هسته‌ای اخیر و لغو برخی تحریم‌ها از جمله درباره صنعت هوایی، مقامات کشورمان در نظر دارند 250 تا 400 فروندهواپیمای بوئینگ یا ایرباس خریداری کنند.

چنین خبری در حالی منتشر می‌شود که نزدیک به سه دهه است که تحریم‌های پی در پی، صنایع هوایی ایران را با مشکل روبه‌رو کرده است. ممانعت از فروش هواپیما به ایران، فرسوده شدن هواپیما‌ها و نبود یا کمبود قطعات آنها و خودداری از فروش سوخت به هواپیماهای ایرانی از مسائلی است که طی این سال‌ها صنعت هوایی کشور با آن روبه‌روست.

با وجود این یک مقام آگاه ایرانی در گفت‌وگو با رویترز با اشاره به لغو برخی تحریم‌ها بعد از توافق اخیر هسته‌ای از برنامه ایران برای خرید انبوه هواپیماهای مسافربری خبر داد و گفت: سال‌هاست هواپیماهایی نظیر بوئینگ از طریق خرید قطعات یدکی از بازار سیاه، جاگذاری قطعات هواپیماهای دیگر یا بازتولید قطعات در داخل کشور در ناوگان هواپیمایی ایران فعالیت می‌کنند و حالا تهران اجازه خواهد یافت تا خریدهای محدودی در زمینه قطعات هواپیما و انجام تعمیرات انجام دهد.

این مقام ارشد ایرانی دراین‌باره اظهار کرد: «با توجه به توافق اخیر ژنو، امیدوارم ما بتوانیم قطعات را نه از دلالان به‌ قیمتی بالاتر بلکه به‌ صورت مستقیم از تولیدکنندگان خریداری کنیم.» وی که نخواست نامش فاش شود، افزود: «ما در انتظار زمانی هستیم که تحریم‌ها برداشته شوند و بتوانیم 250 تا 400 هواپیمای بوئینگ یا ایرباس خریداری کنیم.»

در همین حال سخنگوی شرکت ایرباس در این‌ باره یادآور شد: «پیش از این‌که بتوانیم هرگونه ارزیابی تجاری‌ای انجام دهیم، ما ابتدا باید به‌تفصیل در مورد تغییرات احتمالی در وضع حقوقی کسب اطلاع کنیم.» سخنگوی شرکت آمریکایی بوئینگ نیز حاضر به اظهارنظر در این زمینه نشد.

قدیمی بودن قطعات و بازار داغ دست‌دوم فروش‌ها

رویترز در گزارش خود با نگاهی دیگر به رفع تحریم‌های هوایی نوشت: با این حال به نظر می‌رسد گرچه هم‌اکنون تحریم‌ها لغو شده اما مشکل عمده‌ای که ایران با آن مواجه است آن است که به ‌دلیل قدیمی بودن هواپیماهای مورد استفاده، قطعات یدکی این هواپیماها به‌ آسانی یافت نمی‌شود. به عنوان مثال هواپیمای بوئینگ مدل 100-747 اولین بار در سال 1966 وارد خط تولید بوئینگ شد و این شرکت از سال 1982 به این‌سو، تولید این مدل را متوقف کرده است.

لذا باید گفت که نیاز ایران به قطعات هواپیماهای قدیمی ممکن است فرصت خوبی برای شرکت‌های بازیافت و عرضه‌کننده قطعات دست دوم فراهم کند.

مارک گرگــوری، رئیس شــرکت انگلیســی Air Salvage International، به عنوان بزرگ‌ترین شرکت بازیافت هواپیما در اروپا اظهار کرد: آخرین هواپیمای 100-747 که مشاهده کردیم حدود ده سال قبل بود.

به اعتقاد تحلیلگران به دلیل برداشته نشدن کامل تحریم‌ها علیه ایران، سود شرکت‌های هوافضای جهانی و سازندگان قطعات چندان قابل ملاحظه نخواهد بود اما تجدید روابط تجاری قدیمی، گام اولیه به سوی فرآیندی خواهد بود که می‌تواند بازاری را که به مدت یک دهه بسته بود، زنده کند.

در مقابل سازندگان هواپیما و شرکت‌های بازیافت و عرضه‌کننده قطعات واکنش محتاطانه‌ای داشته و تاکید کرده‌اند که فعلا کار مشخصی نمی‌توان انجام داد.

شرایط آزادسازی قیمت بلیت هواپیما فراهم نیست

ازسوی دیگر رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی با اشاره به این‌که شرایط آزادسازی قیمت بلیت هواپیما فراهم نیست گفت: یک‌بار قیمت‌ها در سال 90، 65 درصد افزایش یافت که علاوه بر مردم، شرکت‌های هواپیمایی نیز از این موضوع راضی نیستند.

عبدالرضا موسوی در گفت‌وگو با تسنیم با بیان این‌که در این شرایط هواپیمایی یکسری از مشتریان خود را از دست داد «آزادسازی» را واژه بزرگی خواند و افزود: آزادسازی به این معناست که باید همه قیمت‌ها را آزاد کنیم و اعلام کنیم هر شرکتی بر اساس بهای تمام شده هزینه ها، نسبت به فروش بلیت اقدام کند؛ اما مطمئن باشید بخش خصوصی براحتی دوام می‌آورد و اولین گروهی که زمینگیر می‌شود شرکت‌های هواپیمایی دولتی هستند مگر این که دولت با ابزار‌های حمایتی مجدد منابع به این شرکت‌ها تزریق کند.

وی اظهار کرد: آزادسازی قیمت بلیت هواپیما چند وجهی است؛ قدرت خرید مردم و پولی که در دست مردم بود به حدود یک سوم کاهش پیدا کرده است.

این کارشناس صنعت حمل و نقل تصریح کرد: نکته دیگر این است که اگر با ارز 3000 تومان نرخ بلیت آزاد شود، خدمات فرودگاهی که دولت به شرکت‌های هواپیمایی ارائه می‌دهد نیز چند برابر می‌شود؛ در این شرایط یا باید زمینگیر شویم یا باید مجدد قیمت‌های خود را افزایش دهیم و این افزایش قیمت متوجه مردم می‌شود؛ آیا مردم توان افزایش دوباره قیمت‌ها از سوی شرکت‌های هواپیمایی را دارند؟

موسوی با تاکید بر این‌که باید بنیه شرکت‌های هواپیمایی تقویت شود، خواستار تسهیل شرایط صندوق توسعه ملی برای شرکت‌های هواپیمایی شد.