نامگذاری از شمال تا جنوب شهر

جالب است بدانید کارشناسان ثبت احوال در جنوب شهر به‌طور میانگین روزانه برای 150نوزاد شناسنامه صادر می‌کنند و در شمال شهر این رقم به 40 شناسنامه در روز کاهش پیدا می‌کند. از این گذشته، ملاک‌ها و رفتارهای پدر و مادر‌هایی که برای نامگذاری به این مراکز آمده بودند هم کمی باهم متفاوت بود، اما آنچه در این دو اداره مشابه بود، انتخاب نام ایرانی برای کودکان و تاثیرگذار بودن مادران جوان برای تعیین نام فرزندان بود.

اداره ثبت احوال شهرری درست کنار ایستگاه متروی این منطقه قرار دارد. بعد از وارد شدن به اداره خیلی راحت می‌توانید از رفت و آمد پدر و مادران جوان، بخشی را که به صدور شناسنامه نوزادان اختصاص دارد، پیدا کنید. در سالن نسبتا بزرگی که برای این کار در نظر گرفته‌اند، روی دیوار‌ها چند عکس و پوستر از کودکان خودنمایی می‌کند، چند ردیف صندلی هم در سالن چیده شده است و پدر و مادرها روی آنها نشسته‌اند و منتظرند نوبت‌شان برسد.

«نام پدر‌بزرگ خدا بیامرزش حسن بود. برای همین خانمم دوست دارد پسرمان همنام پدرش باشد، اما من هم دوست دارم اسم پسرم را داریوش بگذارم، به همین علت با همسرم توافق کرده‌ایم در شناسنامه اسم پسرمان را حسن بگذاریم، ولی در خانه داریوش صدایش کنیم.» اینها را مرد میانسالی می‌گوید که برای گرفتن شناسنامه فرزند پنجم خود به اداره ثبت احوال آمده است. او که تحصیلاتش زیر دیپلم است، ادعا می‌کند داریوش نام زیبا و سنگینی است برای همین می‌خواهد بچه‌اش را در خانه به این نام صدا کند.

کمی آن‌ طرف‌تر از آقای میانسال، مرد جوانی مشغول پر کردن فرم‌های مربوط به صدور شناسنامه نوزدان است. او که مدرک تحصیلی‌اش فوق دیپلم است و بعد از گذشت چهار سال از ازدواجش پدر شده، این‌طور ادامه می‌دهد: «به انتخاب همسرم اسم کودکمان را ماهان گذاشتیم. ماهان یعنی مانند ماه. برای انتخاب اسم هم خانمم می‌گفت باید نام ایرانی، تک و زیبا باشد برای همین این نام را انتخاب کرد و من هم قبول کردم.»

یکی دیگر از پدرهای جوان نام یسرا را برای فرزند خود انتخاب کرده است. او می‌گوید: «تحصیلاتم سیکل است و همسرم این نام را با مطالعه از قرآن انتخاب کرده است.»

مرد جوان دیگری می‌گوید نام پویا را انتخاب کرده، چراکه برای فرزند خود دنبال اسم اصیل ایرانی می‌گشته است. او که مدرک تحصیلی‌اش فوق دیپلم است، برای انتخاب این اسم حدود 5 ماه زمان گذاشته است.

پدر جوان دیگری که به گفته خودش تحصیلاتش دیپلم است و فعلا از کار بیکار شده، می‌گوید: «چون فرزندم در ماه ربیع‌الاول به دنیا آمده نام امیرمحمد را برایش انتخاب کرده‌ام.»

مرد جوان دیگری که همراه همسرش برای گرفتن شناسنامه فرزندشان به اداره ثبت احوال شهرری آمده، این‌طور توضیح می‌دهد: «برای دخترمان نام یغما را انتخاب کرده بودیم، اما اینجا می‌گویند یغما نام پسر است و قبول نمی‌کنند.» این پدر جوان هم تا مقطع دیپلم بیشتر درس نخوانده است.

به گفته پدر جوان دیگری، او نام ملینا را برای فرزندش انتخاب کرده چراکه تک است. او که تا مقطع دیپلم درس خوانده و شغلش هم آزاد است، می‌گوید: «چون نام فرزند اولمان را من انتخاب کردم، برای فرزند دوم تصمیم‌گیری را به عهده همسرم گذاشتم.»

مرد دیگری که مشغول واریز کردن 2000تومان پولی است که اداره ثبت احوال برای صدور شناسنامه نوزادان در نظر گرفته می‌گوید تا مقطع ابتدایی بیشتر درس نخوانده است. او ادامه می‌دهد: «غیر از رسید پول، اصل گواهی ولادت و شناسنامه والدین هم باید باشد. من و همسرم امیرحسین را انتخاب کردیم چون از اسامی ائمه است.»

پدر جوان دیگری می‌گوید ملاک او برای انتخاب اسم فرزندش، ایرانی و تک بودن است. او اضافه می‌کند: «تصمیم‌گیری را به عهده همسرم گذاشتم، چون او برای به دنیا آمدن فرزندمان سختی زیادی کشید، وقتی نام سارینا را انتخاب کرد، من هم موافقت کردم.»

به گفته یکی از کارمندان اداره ثبت احوال شهرری، پدر و مادرهایی هم هستند که تا لحظه ارائه درخواست برای صدور شناسنامه هنوز برای فرزند خود نامی انتخاب نکرده‌ا‌ند. او ادامه می‌دهد: «هر روز یا یک روز در میان با افرادی از این دست برخورد می‌کنیم. ما به آنها می‌گوییم نمی‌توانیم برایشان اسمی انتخاب کنیم و بهتر است خودشان باهم مشورت کنند و به نتیجه برسند.» جالب است بدانید کارمندان ثبت احوال شهرری روزانه بین 140 تا 150 شناسنامه برای نوزادان صادر می‌کنند.
 

ثبت احوال شمیرانات

برخلاف سالن بزرگی که در اداره ثبت احوال شهرری برای بخش صدور شناسنامه نوزادان در نظر گرفته‌اند در اداره ثبت احوال شمیرانات قسمت کوچکی را به این کار اختصاص داده‌اند، البته این را هم اضافه کنیم که تعداد مراجعه‌کنندگان به این قسمت هم خیلی کمتر از شهرری است.

به گفته یکی از کارمندان این بخش، آنها در طول روز به طور میانگین 40 تا 50 شناسنامه برای نوزادان صادر می‌کنند. برای همین منتظر می‌مانیم تا پدر یا مادر جوانی از راه برسد تا با او درخصوص ملاک‌هایش برای انتخاب نام حرف بزنیم.

بعد از حدود ده دقیقه مرد جوانی از راه می‌رسد و سراغ بخش صدور شناسنامه نوزادان را می‌گیرد. او که نام مرصاد را برای فرزندش انتخاب کرده، می‌گوید: «تحصیلاتش دیپلم است و همسرش سعی کرده نامی انتخاب کند که دو سیلابی نباشد و مخفف هم نداشته باشد.»

یکی دیگر از مراجعه‌کنندگان به اداره ثبت احوال شمیرانات می‌گوید نام آریا را انتخاب کرده چون دوست داشته فرزندش نامی ایرانی داشته باشد. او که مدرک تحصیلی‌اش لیسانس است، می‌گوید: «با همسرم به این توافق رسیدیم که برای فرزند خود نامی ایرانی انتخاب کنیم تا همیشه ما و او را به یاد سرزمینش بیندازد.»

پدر جوان دیگری هم که تا مقطع لیسانس تحصیل کرده است، می‌گوید: «با همسرم مشورت کردیم تا نامی ایرانی و فارسی برای فرزندمان انتخاب کنیم. برای همین آرتمیس را که به معنی زن راستگوست انتخاب کردیم.»

در این میان یکی از کارمندان ثبت احوال با صدای بلند اعلام می‌کند پدر ابوالفضل کیست؟ شناسنامه‌اش حاضر است. مرد جوان در حالی که شناسنامه فرزندش را بررسی می‌کند، می‌گوید: «فوق لیسانس روان‌شناسی دارم و نام ابوالفضل را به این دلیل انتخاب کردم که پسرم پیرو ائمه باشد.»

پدر جوان دیگری هم که به گفته خودش کارشناس ارشد است، نام روشنا را برای فرزندش انتخاب کرده است‌. او می‌گوید: «در مرحله اول می‌خواستم نام فرزندم ایرانی و اصیل باشد. علاوه بر این می‌خواستم شبیه اسم فرزند دیگرم هم باشد.»

پدر جوان دیگری ادعا می‌کند، دنبال اسمی می‌گشته که هم مذهبی باشد و هم خیلی جدید نباشد، برای همین نام نیایش را انتخاب کرده است. او که مدرک تحصیلی‌اش لیسانس است، ادامه می‌دهد: «با همسرم این نام را انتخاب کردیم. دوست نداشتیم اسم‌های جدید و ناشناخته را برای فرزندمان انتخاب کنیم.»

مرد میانسالی هم برای کودک خود نام هستی را انتخاب کرده است. او که تا مقطع کارشناس‌ارشد تحصیل کرده، می‌گوید: «ملاک اصلی‌ام ایرانی بودن اسم بود، البته باید نامی انتخاب می‌کردم که به نام خانوادگی هم می‌خورد. برای همین با همسرم تصمیم گرفتیم، هستی را انتخاب کنیم.»

آترین، نامی است که پدر و مادر جوان دیگری برای فرزند خود انتخاب کرده‌اند. آنها که هر دو کارشناس ارشد هستند، می‌گویند: «با هم مشورت کردیم تا نامی ایرانی، اصیل و تک انتخاب کنیم.»

وقتی از پدر جوان دیگری که نام آدریانا را برای فرزندش انتخاب کرده درباره معنی اسم کودکش می‌پرسم، می‌گوید: «فکر می‌کنم به معنی زیبارو باشد. بگذارید معنی دقیقش را تلفنی از همسرم بپرسم. راستش انتخاب من کاملیا بود، اما همسرم آدریانا را انتخاب کرده است. ما می‌خواستیم نامی انتخاب کنیم که تک باشد.» بعد از چند دقیقه مرد جوان می‌گوید همسرش گفته آدریانا نام اولین ملکه ایران زمین بوده است.

مرد جوان دیگری نام ساشا را برای پسرش انتخاب کرده است، اما وقتی کارشناسان ثبت احوال به او می‌گویند این نام خارجی است و سیستم به آنها اجازه ثبت نمی‌دهد. ناراحت می‌شود. او می‌گوید: «انتخاب این نام نظر خانواده ماست. به هر حال قبول نکردند برای همین نام سپهر را انتخاب می‌کنیم.»

یکی از کارمندان اداره ثبت احوال شمیرانات می‌گوید او و همکارانش به‌طور میانگین روزی 40 تا 50 شناسنامه برای نوزادان صادر می‌کنند و برخی‌ها دوست دارند برای فرزندانشان نام خارجی بگذارند، اما طبق قانون این کار میسر نیست.

او ادامه می‌دهد: «به طور میانگین روزی یک یا دو نفر می‌خواهند اسم خارجی برای فرزند خود انتخاب کنند، ولی وقتی ما قانون را به آنها می‌گوییم، آنها اسم دیگری را انتخاب می‌کنند.» به گفته آقای کارشناس، بعد از تنظیم شدن سند، آنها دیگر نمی‌توانند نام را تغییر دهند و باید با حکم دادگاه این کار انجام شود.

او خاطره‌ای هم در این خصوص برایمان تعریف می‌کند: «یک‌بار خانمی زنگ زد و در حالی که بشدت گریه می‌کرد، گفت همسرم بدون مشورت با من نام بچه را انتخاب کرده است. او می‌خواست ما نام فرزندش را عوض کنیم با این‌که چند ساعت بیشتر از صدور شناسنامه کودک آنها نگذشته بود، اما طبق قانون بعد از صدور شناسنامه تنها با حکم دادگاه می‌توان نام را تغییر داد. برای همین ما کاری نتوانستیم انجام دهیم.»

یکی دیگر از خاطرات آقای کارشناس مربوط می‌شود به خواب‌نما شدن مادری جوان. او در این‌باره می‌گوید: «یک‌بار هم مادر جوانی می‌خواست نام دخترانه‌ای را روی پسرش بگذارد. وقتی ما به او گفتیم سیستم اجازه چنین کاری نمی‌دهد، او گفت خواب دیده که باید چنین اسمی را انتخاب کند. ما هم که نمی‌توانستیم کاری برایش انجام دهیم، راهنمایی‌اش کردیم تا به اداره کل ثبت احوال برود. گویا او بعد از کلی دوندگی توانست نام دلخواهش را روی فرزند خود بگذارد.»
 

مهدی آیینی - گروه جامعه