رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی معتقد است تعداد پزشکان سودجواندک است

مناسبات سودجویانه؛ فقط به این آزمایشگاه بروید

قرارداد است اما ندیدنی. قرارداد است اما غیراخلاقی. قرارداد است اما غیرقانونی. قرارداد است اما نه از آن دست قراردادهایی که دو طرف آبرومندانه می‌نشینند سر یک میز و زیر برگه‌ای را امضا می‌کنند و بعد به میمنتش شیرینی می‌خورند. این قرارداد، در پستوی یک داروخانه یا پشت پرده یک آزمایشگاه یا مطب منعقد می‌شود و در آن پزشک در گوش مسئول آن داروخانه یا آزمایشگاه نجوا می‌کند: « من برایت مریض می‌فرستم.... تو هم حواست به شیرینی ما باشد.»

کد خبر: ۵۲۸۹۹۸

آقایان و خانم‌های پزشک! سگرمه‌ها را از هم باز کنید! همین جا زبان انتقادتان را نگه دارید! منظور ما در این گزارش، همه پزشکان نیستند، ما هم قبول داریم که شمار اندکی از پزشکان شاید با مسئولان آزمایشگاه‌ها و داروخانه‌ها برای فرستادن بیماران به آنها تبانی کنند، اما به هر حال همان‌گونه که در همه مشاغل ممکن است متخلفانی وجود داشته باشند در این حرفه نیز خلافکارهایی هستند که تخلفشان، قشر آسیب‌پذیر بیماران و خانواده‌هایشان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

فقط ما نیستیم که ادعا می‌کنیم برخی پزشکان با مسئولان داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها قراردادهای نانوشته برای فرستادن بیماران به آنها دارند. شما هم در تماس‌هایتان با جام‌جم خواستار پیگیری این موضوع شده‌اید و از این گذشته، دیروز محمد وجگاهی، رئیس جامعه علمی آزمایشگاهیان ایران نیز در گفت‌وگو با فارس توضیح داد: «متأسفانه مواردی در آزمایشگاه‌ها به صورت علنی مشاهده شده که برخی از آنها بی‌اخلاقی می‌کنند و با پزشکان به‌صورت ویژه برای کسب درآمد قرارداد می‌بندند.»

این گفته دکتر وجگاهی را بگذارید کنار ادعاهای مخاطبانمان، مثلا پری جمالی، یکی از بیمارانی است که هر چند ماه یک‌بار ناچار است از راه طولانی به تهران بیاید تا کمردردش را درمان کند. او هر ماه به فوق‌تخصص معروفی مراجعه می‌کند که می‌داند با او روراست نیست. این مخاطب توضیح می‌دهد: پزشکم نسخه‌هایی گرانقیمت می‌نویسد و هر بار، کارت داروخانه‌ای را در نزدیکی مطبش ضمیمه دفترچه بیمه‌ام می‌کند و می‌گوید فقط باید به اینجا مراجعه کنم.جمالی چندی پیش به داروخانه دیگری رفت تا سنت‌شکنی کند و نسخه‌اش را آنجا بپیچد، اما مسئول داروخانه گفت پزشک طوری نسخه را نوشته که برای داروخانه‌هایی جز داروخانه نزدیک به مطب خودش قابل درک نباشد!

یعنی پزشک خانم جمالی عمدا نسخه او را به زبان رمز نوشته بود! پزشک خانم جمالی اما به لابی غیرقانونی با داروخانه‌اش قانع نیست و حتی برای خدمات پاراکلینیکی رایج هم، اصرار دارد بیمارانش به آزمایشگاهی خاص مراجعه کنند که یعنی آن آزمایشگاه نیز پیش‌تر سبیل دکتر را چرب کرده است.

جمالی می‌گوید: «یکبار برای ام‌ آر آی به مرکز دیگری رفتم و وقتی نتایج آزمایشم را بردم پزشکم برخورد مناسبی با من نداشت. به او گفتم که آیا نتایج کامل نیست؟ و او پاسخ داد که اصلا نتایج مهم نیست بلکه به خاطر برخی مسائل دیگر مریض‌هایش فقط باید به آزمایشگاهی که او می‌گوید بروند!»

پژمان نظری نیز یکی از مخاطبان روزنامه است که برای کاهش وزن به یک پزشک بسیار معروف تغذیه در تهران مراجعه کرده است. پزشک به او گفت باید از پودرهای لاغری مخصوصی استفاده کند که در هیچ داروخانه‌ای بجز داروخانه که در چهارراه روبه‌روی مطب آن پزشک، وجود ندارد.

بیمار دیگری که مایل نیست خودش را معرفی کند، نیز در پیامکی اظهار کرده است که پزشکش او را وادار کرده است برای سونوگرافی به مرکزی در ساختمان مجاور مطب خودش برود و به او گوشزد کرده که آزمایشگاه‌های دیگر را قبول ندارد، این در حالی است که سونوگرافی جزو خدمات بسیار رایج پاراکلینیکی است و بنابر این هیچ لزومی ندارد که بیماری برای انجام آن حتما به مرکزی مراجعه کند.

سازمان نظام پزشکی: مستندات بیاورید!

جام‌جم برای بررسی علت این نوع تخلف‌ها و نوع برخورد نهادهای ناظر با آنها نخست با علیرضا زالی قائم‌مقام سازمان نظام پزشکی تماس گرفت که او گفت: این موضوع را قبول ندارم و اگر مستنداتی در این زمینه دارید ارائه بدهید.

جام‌جم در پاسخ به این مسئول به گفته‌های مردمی و مشاهدات میدانی خبرنگار، استناد کرد اما این شواهد برای زالی به عنوان مستندات کافی نبود و او توضیح داد: مسئولان آزمایشگاه‌ها بشدت به اصول اخلاقی و حرفه‌ای معتقد هستند و چنین احتمالی وجود ندارد و از سوی دیگر هم اکنون شرایط اقتصادی آزمایشگاه‌ها بشدت بحرانی است و حتی اگر متخلفانی نیز پیدا می‌شدند توانایی پرداخت پورسانت به پزشکان برای معرفی بیمارانشان به آنها را نداشتند.

ارجاع به علت خدمات ویژه

ایرج خسرو نیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی اما بشدت قائم مقام سازمان نظام پزشکی مساله تخلف داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها را رد نمی‌کند، با این حال می‌گوید: تعداد این متخلفان بسیار اندک است و اگر پزشکی مرتکب چنین تخلفی شود به احتمال قریب به یقین، سازمان‌های بیمه‌گر با بررسی نسخه‌هایش که همه بیماران را به مراکزی خاص فرستاده است، سر از ماجرا در می‌آورند و او را به سازمان نظام پزشکی یا سازمان تعزیرات معرفی می‌کنند.

او تاکید می‌کند: بهای این کار آنقدر سنگین است که هیچ پزشکی حاضر نمی‌شود بر سر آن معامله کند. و گاهی امکان دارد تاکید یک پزشک برای مراجعه به داروخانه یا آزمایشگاهی خاص به علت خدمات ویژه‌ای باشد که در آن مرکز ارائه می‌شود.

کارشناس بیمه سلامت: بیمه دخالتی نمی‌کند!

پاسخ حمیدرضا سفاری، کارشناس بیمه سلامت که پیشتر در وزارت رفاه نیز در حوزه بیمه فعالیت می‌کرده، شنیدنی است. حرف‌های او در واقع تا حد زیادی گفته‌های رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی را نفی می‌کند. او می‌گوید: آنچه برای بیمه‌ها اهمیت دارد این است که بیمه‌شده‌ها از بهترین خدمات برخوردار شوند و بیمه تمایلی به دخالت در این مساله که پزشکی با داروخانه یا آزمایشگاهی مناسبتی برقرار کرده‌است، ندارد. به گفته این متخصص، بررسی این که آیا پزشکان و مسئولان داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها مرتکب تخلف می‌شوند یا نه، به عهده سازمان نظام پزشکی و دیگر سازمان‌های ناظر است و در حوزه وظایف سازمان‌های بیمه گر نمی‌گنجد.

کمیسیون بهداشت و درمان مجلس: غیراخلاقی بله! غیر قانونی نه!

حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز قبول دارد که برخی از پزشکان با مراکز خدمات پاراکلینیکی قرارداد می‌بندند، اما این نکته را هم یادآور می‌شود که برخی از آنها نیز به این خاطر مراکزی خاص را انتخاب می‌کنند که گزارش‌های آن مراکز اعتبار علمی، دقت و اطمینان بیشتری دارد.

او با انتقاد به عملکرد نادرست برخی از مراکز آزمایشگاهی ادامه می‌دهد: متاسفانه عملکرد ضعیف این مراکز، پزشکان را مجبور می‌کند که بیماران را تنها به یک مرکز ارجاع دهند.

شهریاری قراردادهای برخی از پزشکان با مراکز آزمایشگاهی را غیراخلاقی می‌داند و می‌گوید: این کار غیر‌قانونی نیست، اما حتما غیر اخلاقی است.

به گفته رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی بیمه‌های می‌توانند در این باره نقش بازدارنده داشته باشند و پزشکانی را که تنها به برخی مراکز پاراکلینیکی ارجاع می‌دهند، تحت فشار قرار دهند.

به اعتقاد شهریاری راه‌حل کنترل این گونه روش‌های غیراخلاقی در مرحله اول جدی گرفتن بحث اخلاق پزشکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی و حین آموزش پزشکان است و در مرحله بعدی کاهش نسخه‌های آزمایشگاهی است.

او تاکید می‌کند: بسیاری از خدمات پاراکلینیکی در خواست شده از سوی پزشکان غیرضروری است که باید با نظارت بیمه این مساله به حداقل برسد.

به هر حال چه به گفته شهریاری بار مسئولیت کاهش این نوع تخلفات به عهده سازمان‌های بیمه‌گر باشد و چه به گفته سفاری به عهده دیگر سازمان‌های ناظر بر حوزه فعالیت پزشکان و داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها، هم‌اکنون شماری از بیماران به واسطه تخلفات اندکی از پزشکان متحمل هزینه‌های سنگین برای آزمایش‌های تشخیصی و تهیه داروهایشان می‌شوند و به نظر می‌رسد رسیدگی به این نوع مسائل نیز می‌تواند در فهرست دغدغه‌های سرپرست جدید وزارت بهداشت تا چند ماه آینده قرار گیرد.

مریم یوشی‌زاده / گروه جامعه