سنگ ‌نوشته حکومتی در خرم‌آباد

این کتیبه سنگی که به شکل مکعب مستطیل‌تراش خورده است، تفاوت عمده‌ای با آثار مشابه خود دارد، به طوری که متن این اثر که به خط کوفی در چهار سطح نگاشته و کنده‌کاری شده، از چهار جهت قابل مشاهده است.

البته متن کنده‌کاری شده روی هر سطح این مکعب مستطیل، تکرار متون سطوح دیگر نیست و در واقع کل متن، یک نوشتار چهار صفحه‌ای را شامل می‌شود که از پهنه جنوب شرقی شروع شده و در پهنه شمال شرقی پایان می‌یابد.

قدمت این سنگ‌ نوشته به قرن ششم هجری قمری برمی‌گردد و احداث آن را به یکی از امرای سلطان محمود سلجوقی به نام ابوسعید برسق کبیر نسبت می‌دهند.

با توجه به موقعیت جغرافیایی این سنگ‌نوشته و همچنین موقعیت ارتباطی ـ مواصلاتی شهر خرم‌آباد در دوران ساخت این اثر، می‌توان دریافت که هدف اصلی از طراحی و تولید این سنگ‌نوشته، ارتباط حکومت با مردم از طریق یک وسیله ارتباط جمعی است، به گونه‌ای که همه بتوانند از موضوع آن مطلع شوند.

انتخاب محل احداث این اثر با دقت خاصی صورت گرفته، چراکه این نقطه که امروزه درست در کنار راه ترانزیت تهران ـ خوزستان واقع شده در گذشته نیز یک نقطه استراتژیک ارتباطی و مواصلاتی بوده است.

سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان درباره این اثر به «جام‌جم» می‌گوید: ارتفاع این کتیبه که در گذشته به بردنوشته معروف بوده، با احتساب دو پله در چهار ضلع سنگ‌نوشته، 334 سانتی‌متر است و کتیبه آن به خط کوفی و زبان فارسی، دور تا دور ستون سنگی تحریر شده است.

عباس گودرزی با اشاره به ثبت ملی این اثر می‌افزاید: کتیبه با بسم‌الله شروع شده و موضوع آن مربوط به حکم امیر اسفهسار لارکبیر ظهیرالدین والدوله معین‌الاسلام، طغرل لتکین ابوسعید برسق و درخصوص بخشش علف چرا در چراگاه‌های شاپورخواست و ممنوعیت برخی سنت‌های ناپسند در عهد سلطنت ملکشاه سلجوقی است.

فاطمه عزیزپوریان -‌ جام‌جم خرم‌آباد