گیلان گنجینه گونه های حیات وحش

به گزارش مهر، استان گیلان درگذشته دارای گونه های ارزشمند جانواری بوده است که امروز دیگر نسلشان از بین رفته اما با اینحال این خطه همچنان ظرفیت پرورش انواع گونه های جانوری را دارد و اغلب خانواده حیات وحش را در خود جای داده است.

استان گیلان با ظرفیتی بی نظیر در حوزه طبیعت گردی و صنعت جهانگردی دارای مناطق زیست محیطی زیادی است که هر کدام می توانند به عنوان فرصتی بی بدیل در این حوزه مورد توجه قرار گیرند.

 کله بز و پلنگ جنگل های گیلان در معرض انقراض

پوشش جنگلی و مرتعی گیلان قابلیت زیست انواع گونه های حیات وحش از قبیل پلنگ، آهو و بزکوهی و غیره را دارد؛ با توجه به اینکه این گونه های منحصر به فرد در گذشته های دور در گیلان به وفور یافت می شد اما امروزه به دلیل گسترش سلاح های غیرمجاز و افزیش شکارچیان این گونه ها تا مرز انقراض پیش رفته اند.

در این ارتباط معاون محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان گیلان گفت: در حال حاضر کله بز و پلنگ جنگل های گیلان در معرض خطر انقراض قرار دارند.

حسین علی نژاد افزود: با تنویر افکار عمومی، احیای زیستگاه ها و کارهای کارشناسی دقیق و تخصصی برای برآورد جمعیت این گونه ها باید صورت گیرد تا با نتایج حاصله بهتر بتوان از این جانوران ارزشمند حفاظت کرد.

وی اظهار داشت: پلنگ حیوانی که معمولا در راههای صعب العبور جنگل های گیلان زندگی می کند، گاهی قلمرو هر پلنگ می تواند به 12 تا 15 کیلومتر مربع برسد و این وسعت به میزان غذای موجود در منطقه مورد تغدیه حیوان بستگی دارد.

معاون محیط طبیعی حفاظت محیط زیست گیلان یادآورشد: پلنگ با قدرت بی نظیر خود می تواند گاه شکاری با سه برابر وزن خود را مورد حمله و تغذیه قرار دهد.

به هر حال روند شکار بی رویه، تخریب جنگل ها و گسست زنجیره حیات جانوری گیلان از معضلات جدی استان است ، با ادامه این روند در آینده نزدیک نسل پلنگ، مرال و شوکا این جانوران نجیب، زیبا و منحصر به فرد جنگل ها و کوهستانی شمال ایران را به سرنوشت شیر بیشه زارهای ایران، ببر خزری و غیره تبدیل خواهد کرد.

مرال از جانوران در معرض خطر انقراض است

مرال یکی از سه گونه گوزن (گوزن زرد، شوکا و مرال) موجود در ایران است که به آن «گاو کوهی» نیز گفته می‌ شود ، این گونه بزرگترین گوزن ایران است که در جنگل های مناطق کوهستانی زندگی می ‌کند.

با توجه به غنای اکوسیستم گیلان و وجود جنگل های بی ‌نظیر هیرکانی، این استان یکی از مهمترین زیستگاه های این گونه با ارزش حیات وحش ایران به حساب می ‌آید.

محدود شدن زیستگاه این جانور و به دلیل درمعرض اصوات ناشی از تعریض و ایجاد جاده در داخل جنگل و استرس‌ های موجود می‌ تواند منجر به تغییر عادات عمومی این جانور و کاهش میل آن برای جفت ‌گیری شده و بارداری‌ های آن را نیز ناموفق کند.

طی چند سال اخیر به دلیل افزایش تعداد پاسگاه های سرمحیط بانی در مناطق مرال‌ خیز استان گیلان، تبلیغات و فرهنگ‌ سازی مداوم به نظر می ‌رسد از شیب تند کاهش جمعیت این گونه کاسته شده است.

پراکنش این گونه در دنیا در اروپا، شمال آفریقا، آسیا و آمریکا است و در سطح جهانی از گونه‌ ای حمایت شده و در لیست قرمز ‪IUCN‬ قرار دارد، در این استان نیز مرال از جانوران در معرض خطر انقراض است.

شناسایی سمندر باله دار (تاجدار) جنوبی در گیلان

«سمندر باله دار جنوبی» از دیگر گونه های جانوری منحصر به فرد و کمیاب در گیلان است که اهمیت جهانی دارد و باید برنامه ریزی اساسی برای این گونه کمیاب انجام شود.

امیر عبدوس مدیرکل محیط زیست گیلان در این باره گفت: گونه کمیاب سمندر باله دار جنوبی (سمندر تاجدار جنوبی) برای نخستین بار در گیلان شناسایی و ثبت شده است.

وی افزود: تعداد دو جفت از این گونه در یک برکه و همچنین جویباری در داخل و حاشیه جنگل های امام زاده هاشم (ع) شناسایی و پس از تهیه عکس و ثبت مشخصات در این منطقه رها سازی شدند. هرچند پراکنش این گونه در استان های شمالی از منابع معتبر گزارش شده بود اما به نظر می رسد این نخستین گزارش مستند از حضور این گونه در استان گیلان است.

مدیرکل محیط زیست گیلان اضافه کرد: گونه کمیاب سمندر باله دار جنوبی با نام علمی Triturus karelini و نام انگلیسی Southern Crested Newt است.

وی همچنین با تشریح علل انقراض برخی از گونه های طبیعی این استان افزود: مهمترین دلیل منقرض شدن این گونه ها شکار غیرمجاز و بی رویه است.

عبدوس در ادامه بر ضرورت طرح پایش زیست محیطی با هدف حفاظت و جلوگیری از شکار بی رویه گونه های جانوری در استان تاکید کرد.

تاثیر گونه های جانوری بر توسعه صنعت گردشگری در گیلان

با این وجود در طبیعت گردی، گردشگر درپی نقاط بکر طبیعی و گونه های نادر جانوری است که با ذائقه او سازگار باشد و وجود این ظرفیت بالا در گیلان می تواند در توسعه صنعت گردشگری و جذب گردشگر تاثیر بسزایی داشته باشد.

یک کارشناس مسائل گردشگری در این زمینه گفت: با توجه با ظرفیت بالای طبیعی گیلان این استان زیستگاه مناسبی برای گونه های جانواری مختلف است اما به فرهنگ سازی در این زمینه نیاز است که با اطلاع رسانی دقیق، آگاهی مردم برای حفاظت از این گونه های زیبای حیات وحش افزایش یابد تا علاوه برحفظ این گونه های نادر و زیبا صنعت گردشگری در استان تقویت شود.

محمد محمدی با اشاره به اینکه طبیعت گردی ای مورد تائید است که سازگار با محیطزیست و حفظ منابع طبیعی باشد، افزود: استان گیلان گنجینه متنوعی از جاذبه های طبیعی در خود دارد که می تواند در اقتصاد کشور و اشتغال، تحول ایجاد کند.

وی افزود:هر گونه فعالیتی در این زمینه مستلزم برنامه ریزی است تا با حفظ معیارها و استانداردهای تعریف شده جهانی، به طبیعت آسیبی نرسد بلکه صنعت اکوتوریسم باعث حفظ، احیا و تقویت منابع طبیعی و محیط زیست شود.

این کارشناس مسائل گردشگری یادآورشد: نقش اطلاع‌ رسانی به ویژه رسانه ‌های محلی در راستای تبدیل نگرش به رفتار و عادت برای جلوگیری از تخریب ‌زیست محیطی بسیار موثر و انکارناپذیر است.

به هر حال استان گیلان به رغم داشتن گونه های ارزشمند جانواری، گنجینه ای ناشناخته از ظرفیت ها در زمینه پناهگاه های حیات وحش و مناطق حفاظت شده است که نیاز به توجه بیشتر مسئولان دارد.