زبان شناسان می گویند با ثبت این گویش 2400 ساله باید از مرگ و فراموشی آن جلوگیری کرد

ثبت گویش سمنانی در عرصه جهانی

گویش‌های ایرانی بخشی از زبان فارسی است که شناسایی و حفظ آنها عامل تحکیم هویت ملی کشور است. چنانچه ثبت و ضبط گویش‌ها به عنوان میراث معنوی کشور مورد توجه قرار نگیرد احتمال این که این گویش‌ها به فراموشی سپرده شوند بسیار است در حال حاضر یکی از گویش‌های ایرانی که کمتر مورد بحث و توجه قرار گرفته است، گویش مردم سمنان است گویش سمنانی، بسیار متفاوت از گویش‌های دیگر ایرانی است؛ زیرا گویش سمنانی بسیار پیچیده و مشکل است و به سختی می‌توان متوجه آن شد. هرچند که سازمان یونسکو با همکاری دانشگاه سمنان و میراث فرهنگی استان سمنان، اقدام به ثبت ملی و جهانی این گویش کرده‌اند تا این گویش کهن به فراموشی سپرده نشود و بتوان آن را به نسل‌ها منتقل کرد.

کد خبر: ۳۸۰۸۸۸

شهرام نقش‌بندی، زبان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه سمنان در این باره می‌گوید: زبان نهادی اجتماعی است و با سایر نهادهای اجتماعی دیگر نیز ارتباط دارد و بخشی از فرهنگ جامعه را منعکس می کند. اگر زبان یا گویشی از بین برود، گویش وران آن هم از بین خواهند رفت. وی می‌افزاید: این مساله، تنها برای گویش‌های محلی نیست بلکه برای تمام گونه‌های زبانی باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین، گویش‌ها بخشی از هویت ملی و مذهبی است و نگرش گویش وران به گویش خود، سبب حفظ گویش‌ها می‌شود. نقش‌بندی با بیان این مساله که نگرانی درباره گونه‌های زبانی‌ای که به لحاظ ادبی غنی‌تر هستند، کمتر است می‌گوید: نگرش گویش وران به گویش و ادبیات و زبان محلی خود، تاثیر بسزایی در حفظ و نگهداری آن دارند. و این موضوع، ربطی به تحصیلات و سواد نیز ندارد. بنابراین خانواده‌ها باید در محیط خانواده به گویش محلی خود تکلم کنند تا این میراث حفظ شود.

انتقال ادبیات شفاهی با گویش‌های محلی

عصمت اسماعیلی، عضو هیات علمی و مدیر گروه زبان‌شناسی دانشگاه سمنان نیز با بیان این که حفظ گویش‌ها و آموزش آنها در خانواده‌ها یکی از راه‌های مقابله با تهاجم فرهنگی است اظهار می‌دارد: گویش‌های مناطق کویری ایران، از آمیزش کمتری با گویش معیار برخوردار است و نشانه‌های بیشتری با فارسی دوره میانه در این گویش‌ها باقی‌مانده است که بررسی آنها، ما را به دیگر حلقه‌های زبان فارسی نزدیک‌تر می‌کند. مدیر گروه زبان‌شناسی، می‌افزاید: بخشی از فرهنگ بومی ما که محتوای دینی و اخلاقی دارند، از طریق فرهنگ‌های گویش به نسل‌ها منتقل می‌شود؛ بنابراین اعتقاد دارم، حفظ گویش‌ها و آموزش آنها در خانواده‌ها به انتقال ادبیات شفاهی و فرهنگ فولکلور کمک می‌کند.

اسماعیلی می‌گوید: تنوع گویش در سمنان زیاد است و ارتباط گویش سمنانی با فارسی میانه بیشتر و قابل اثبات‌تر است. گویش‌های بومی منطقه کومش که با تسامح می‌توان آن را استان سمنان امروزی دانست، جایگاه خاصی در زبان‌های کهن ایرانی دارد. با توجه به تعداد بسیار محدود گویشوران زبان‌های محلی این منطقه، اقدام به شناساندن و ثبت مولفه‌های اصلی این گویش‌ها برای تمام علاقه‌مندان به این مرز و بوم و بویژه، فرهیختگان این خطه از ایران، ضروری و بلکه یک وظیفه ملی است.

توجه به حفظ و نگهداری گویش‌ها

محمدحسن جواهری یکی از گویش‌پژوهان و گویش وران سمنانی درباره اهمیت گویش سمنانی با توجه به قدمت 2400 ساله آن اظهار می‌دارد: گویش‌ها، از عوامل ارتباطی برای انتقال مفاهیم مردمی و زبانی هستند.

جواهری با اشاره به حفظ، ثبت و ضبط گویش‌ها، ادامه داد: با این کار می‌توانیم گویش‌ها را به عنوان یک میراث برای آیندگان باقی بگذاریم؛ بنابراین مسوولان فرهنگی ما، باید به این مساله توجه داشته باشند. وی درباره اهمیت گویش سمنانی معتقد است: گویش سمنانی در میان گویش‌های منطقه کویری ایران، در راس آنها قرار دارد و مسوولان فرهنگی ما برای احیای این گویش کهن می‌توانند با بسته‌های فرهنگی، کتاب‌ها، نوارها و پوسترها، گویش سمنانی را به مردم سراسر ایران معرفی کنند و سمنان را به ایرانیان بشناسانند.

به گفته جواهری، هم‌اکنون اهمیت گویش سمنانی از سطح جامعه فراتر رفته و به دانشگاه‌ها نیز کشیده شده است. وی با اشاره به نقش مهم خانواده‌ها در حفظ این میراث کهن می‌گوید: اگر در خانواده‌ها، به گویش سمنانی و گویش‌های دیگر تکلم شود، در احیای این گویش و گویش‌های دیگر کمک شایانی خواهد شد.

اوایل آذر امسال همایش بین‌المللی گویش‌های مناطق کویری ایران با کمک دانشگاه سمنان در این شهر برگزار شد و زبان‌شناسان ایرانی و خارجی و در این همایش بر حفظ و ثبت ملی گویش‌های ایرانی ازجمله سمنان تاکید کردند.